ที่มา มติชนออนไลน์
การควบคุมตัวโดยพลการและจำกัดสิทธิยังคงเกิดขึ้นกว้างขวางทั่วประเทศไทย หลังการประกาศใช้กฎอัยการศึกเมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม ผู้ถูกควบคุมตัวส่วนใหญ่มักถูกตัดขาดจากโลกภายนอก ส่วนผู้ได้รับการปล่อยตัวมักต้องปฏิบัติตามข้อจำกัดต่อสิทธิที่จะมีเสรีภาพในการแสดงออก การชุมนุมโดยสงบและการเดินทาง นอกจากนั้นทางการยังได้เริ่มกระบวนการสั่งฟ้องคดีพลเรือนต่อศาลทหารอีกด้วย
รัฐบาลทหารของไทยในนามคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ยังคงประกาศให้บุคคลต้องมารายงานตัว โดยล่าสุดมีการประกาศให้บุคคลกว่า 38 คนต้องมารายงานตัวในวันที่ 2 และ 3 มิถุนายน ผู้ที่ต้องมารายงานตัวจะถูกควบคุมตัว ส่วนใหญ่กระจายไปอยู่ตามค่ายทหารต่าง ๆ ในบางกรณี มีรายงานว่าพวกเขาถูกควบคุมตัวโดยตัดขาดจากโลกภายนอก ไม่สามารถเข้าถึงทนายความ ศาล ญาติ และ/หรือแพทย์ ทั้งยังมีการควบคุมตัวผู้ประท้วงอย่างสงบ ส่วนผู้ที่ได้รับการปล่อยตัวก็จะถูกจำกัดสิทธิ โดยต้องลงนามในสัญญาที่จะไม่เข้าร่วมกิจกรรมทางการเมือง หรือไม่เดินทางหากไม่ได้รับอนุญาต ไม่เช่นนั้นอาจมีโทษจำคุกไม่เกินสองปีและ/หรือโทษปรับ
ที่ผ่านมามีการตั้งข้อหาต่อบุคคลอย่างน้อยสี่คนที่ถูกเรียกให้มารายงานตัวหรือถูกควบคุมตัวระหว่างการประท้วงอย่างสงบ ทั้งนี้เป็นการฟ้องคดีโดยอ้างอำนาจตามประมวลกฎหมายอาญาที่มีการจำกัดอย่างเข้มงวดต่อเสรีภาพในการแสดงออก คสช.ได้ประกาศให้นำตัวพลเรือนเข้ารับการไต่สวนจากศาลทหาร ซึ่งรวมถึงผู้ที่ถูกดำเนินคดีข้อหาความมั่นคงแห่งชาติและความผิดต่อองค์พระมหากษัตริย์ รวมทั้งการฝ่าฝืนคำสั่งห้ามการชุมนุมหรือการไม่มารายงานตัว แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลคัดค้านการใช้ศาลทหารเพื่อไต่สวนพลเรือน ด้วยเหตุผลว่าเป็นการจำกัดสิทธิที่จะได้รับการพิจารณาคดีอย่างเป็นธรรม รวมทั้งสิทธิในการอุทธรณ์คดี
ในบรรดาผู้ที่ต้องขึ้นศาลทหาร ได้แก่ จ.ส.ต.ประสิทธิ์ ไชยศรีษะ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจากพรรคที่เคยเป็นรัฐบาล เขาถูกแจ้งข้อหาสำหรับความผิดที่เกิดขึ้นก่อนที่ทหารจะประกาศยึดอำนาจ เป็นความผิดฐานหมิ่นพระบรมเดชานุภาพตามมาตรา 112 ของประมวลกฎหมายอาญา นายจาตุรนต์ ฉายแสง อดีตรัฐมนตรีศึกษาธิการซึ่งจะถูกฟ้องต่อศาลทหาร สำหรับการแถลงต่อต้านสถานการณ์การเมืองในปัจจุบัน และการขัดขืนไม่ทำตามคำสั่งให้มารายงานตัวของทหาร เจ้าหน้าที่ทหารติดอาวุธได้จับกุมตัวเขาที่กรุงเทพฯ ในระหว่างการแถลงข่าวเมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม ทางการได้ตั้งข้อหาต่อเขาฐานละเมิดกฎหมายความมั่นคงมาตรา 116 (2) ของประมวลกฎหมายอาญา เนื่องจากได้ไปแถลงข่าวต่อสื่อมวลชน และประกาศต่อต้านอย่างสงบต่อการบังคับใช้ระบอบทหาร ทางการอ้างว่าคำแถลงของเขาเป็นความผิดต่อความมั่นคง มีการปฏิเสธไม่ให้ประกันตัวเขา และมีรายงานว่าเขาไม่สามารถเข้าถึงทนายความได้
สำหรับข้อเรียกร้องในจดหมายที่ส่งถึงหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ได้แก่
-เรียกร้องทางการไม่ให้จับกุม หรือควบคุมตัวบุคคลเพียงเพราะการใช้สิทธิที่จะมีเสรีภาพในการแสดงออก การชุมนุมหรือการสมาคมอย่างสงบ รวมทั้งการเป็นสมาชิกของกลุ่มการเมืองกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง ส่วนผู้ที่ถูกควบคุมตัวตามสาเหตุเหล่านั้น ต้องได้รับการปล่อยตัวโดยทันทีและอย่างไม่มีเงื่อนไข
-เรียกร้องให้กองทัพตั้งข้อหาอาญาตามกฎหมายต่อบุคคลที่ถูกควบคุมตัวทุกคน และให้ถูกควบคุมตัวระหว่างรอการไต่สวนโดยศาลพลเรือนที่เป็นอิสระ หรือไม่เช่นนั้นต้องปล่อยตัว
-เรียกร้องให้ทางการอนุญาตให้บุคคลที่ถูกควบคุมตัวสามารถเข้าถึงทนายความ ขึ้นศาลพลเรือนที่เป็นอิสระโดยทันที เพื่อให้ตรวจสอบความชอบด้วยกฎหมายของการจับกุม และเพื่อแจ้งให้ครอบครัวทราบ และให้สามารถเข้าถึงการรักษาพยาบาลที่จำเป็น
-เรียกร้องทางการให้ประกาศรายชื่อบุคคลที่ถูกควบคุมตัวและรายชื่อสถานที่ควบคุมตัวอย่างเป็นทางการ
-เรียกร้องไม่ให้กำหนดเงื่อนไขในลักษณะที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนสำหรับผู้ได้รับการปล่อยตัวทุกคน
