เรื่องที่เจ้าสัวซีพีไม่ได้เล่าในหนังสือ "ความสำเร็จดีใจได้วันเดียว" ของเจ้าสัวธนินท์

บีบีซีไทยคุยกับนักสฤณี อาชวานันทกุล, และธันยวัชร์ ไชยตระกูลชัย ถึงความคิดและมุมมองหลังจากอ่าน "ความสำเร็จดีใจได้วันเดียว" ของเจ้าสัวธนินท์ ซึ่งทั้งสองเห็นตรงกันว่ามีบางอย่างที่เจ้าสัว "ไม่ได้เล่า" ในหนังสือเล่มนี้ ทั้งที่ประเด็นเหล่านั้นน่าจะเป็นประโยชน์ต่อทั้งคนที่ต้องการเรียนรู้วิธีคิดแบบเจ้าสัวและต่อภาพลักษณ์ของซีพีเอง

สฤณี: เรื่องที่เจ้าสัวไม่ได้เล่าเป็นเรื่องที่น่าสนใจ

สฤณี นักวิชาการอิสระด้านเศรษฐศาสตร์ นักเขียนและนักแปล หยิบหนังสือเล่มนี้มาอ่านอย่างไม่ลังเลเพราะเธอคิดว่า "อะไรที่เกี่ยวกับซีพีก็น่าสนใจทั้งนั้น เพราะเป็นกลุ่มธุรกิจของไทยที่ใหญ่มาก มีธุรกิจที่หลากหลาย และเป็นธุรกิจระดับโลก"

เธอบอกว่าหนังสือเล่มนี้ช่วยเติมเต็มภาพของเจ้าสัวธนินท์ให้เห็นชัดเจนขึ้นว่าอภิมหาเศรษฐีผู้นี้เป็นนักบุกเบิก เป็นคนกล้าเสี่ยง มีวิสัยทัศน์ มองเห็นโอกาสที่คนอื่นมองไม่เห็นและเป็นคนไม่ยอมแพ้อย่างแท้จริง

WASAWAT LUKHARANG/BBC THAI

คำบรรยายภาพการผูกขาด ความสัมพันธ์ระหว่างธุรกิจกับการเมืองและนโยบายด้านความยั่งยืน เป็นประเด็นที่สฤณีอยากฟังจากเจ้าสัวธนินท์

สฤณีบอกว่าเธอชอบเรื่องราวการทำธุรกิจเอเย่นต์ขายมอเตอร์ไซค์ในเมืองจีนเป็นพิเศษ เพราะสะท้อนให้เห็นถึงลักษณะที่สำคัญของธนินท์คือการมองเห็นโอกาสที่คนอื่นมองไม่เห็น

จากการเป็นเอเย่นต์ขาย ธุรกิจขยายไปสู่การติดต่อซื้อเทคโนโลยีจากฮอนด้ามาผลิตเอง ซึ่งทั้งหมดนี้ สฤณีบอกว่า "สะท้อนความเก่ง ไหวพริบ ปฏิภาณ การกล้าเสีย" ที่น่าจะเป็นคุณสมบัติสำคัญที่ทำให้เขากลายเป็นอภิมหาเศรษฐี

"แต่ต้องหมายเหตุไว้ด้วยว่าความสำเร็จของซีพีไม่ได้มาจากความเก่งของคุณธนินท์ หรือการคิดค้นเทคโนโลยีและนวัตกรรมเพียงอย่างเดียว ในฐานะคนที่ติดตามซีพีและศึกษาเรื่องโครงสร้างอุตสาหกรรมเหล่านี้มา ก็รู้สึกว่ามันไม่ใช่แค่นั้น ความสำเร็จของซีพี โอเคว่าต้องให้เครดิตกับความเก่งของคุณธนินท์ แต่ถามว่าร้อยเปอร์เซ็นต์มั้ย ไม่ใช่ แต่เพราะได้รับสิทธิประโยชน์จากรัฐและนโยบายของรัฐ และความสามารถในการทำให้รัฐมีแนวนโยบายหรือมาตรการที่เป็นประโยชน์กับบริษัทด้วย" เธอตั้งข้อสังเกต

ความสัมพันธ์ระหว่างธุรกิจกับการเมือง

สฤณีบอกว่าน่าเสียดายที่ในหนังสือเล่มนี้ เจ้าสัวธนินท์ไม่ได้เปิดเผยถึงปฏิสัมพันธ์ระหว่างซีพีกับรัฐบาล ตลอดจนการเข้าถึงผู้มีอำนาจเอาไว้เลยทั้ง ๆ ที่ "ธุรกิจซีพีเชื่อมโยงกับนโยบายรัฐค่อนข้างเยอะ"

"ธุรกิจหลายอย่างของซีพี เช่น ทรู คอร์ปอเรชั่น ก็ต้องได้รับสัมปทาน ต่อมาเปลี่ยนมาเป็นการได้รับใบอนุญาต หรือธุรกิจด้านการเกษตร จริง ๆ แล้วมันไม่ใช่เป็นธุรกิจที่ใครอยากจะทำอะไรก็ทำ เพราะเรามีคณะกรรมการกำกับแทบทุกรายสินค้า อย่างเช่น ไข่ไก่ เรามีคณะกรรมการนโยบายพัฒนาไก่ไข่และผลิตภัณฑ์ รวมทั้งปัจจัยการผลิต ปุ๋ย เมล็ดพันธุ์ ก็มีโครงสร้างการกำกับดูแลค่อนข้างชัด และกลไกเหล่านี้ดิฉันก็เคยตั้งคำถามว่าทำไมจึงให้ผู้ประกอบการมีบทบาทอยู่ในคณะกรรมการเหล่านี้ด้วย" เธอกล่าว

นักวิชาการอิสระยกตัวอย่างโครงสร้างของคณะกรรมการกำกับดูแลกิจการในยุคใหม่ เช่น คณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์และกิจการโทรคมนาคม (กสทช.) หรือ คณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (กลต.) ที่ไม่ให้คนที่มาจากธุรกิจนั้น ๆ เข้าไปมีส่วนโดยตรง แต่ในทางตรงกันข้าม คณะกรรมการทั้งหลายที่เกี่ยวกับภาคเกษตรที่ซีพีเป็นผู้ประกอบการรายใหญ่ ซีพีกลับมีส่วนสำคัญต่อนโยบายรัฐ

"เท่าที่เข้าใจ ซีพีอาจจะไม่ได้อยากทำบางอย่างที่รัฐให้เขาทำก็ได้ เพราะฉะนั้นถ้าคุณไม่อยากให้สังคมตั้งแง่กับบริษัท หรือวิพากษ์วิจารณ์ว่าซีพีมีอิทธิพลเหนือรัฐ ก็ต้องแสดงท่าทีที่ชัดเจนกว่านี้ หรือปฏิเสธให้ชัดว่าอะไรที่ไม่เห็นด้วยกับรัฐบาล" เธอกล่าว

ไม่ตอบข้อวิจารณ์เรื่องการผูกขาด

แม้เจ้าสัวธนินท์จะพูดถึงประเด็นการผูกขาดหลายครั้ง แต่เขาเพียงย้ำว่าซีพี "ไม่ได้ผูกขาด" ซึ่งสฤณีมองว่าไม่เพียงพอที่จะตอบข้อกังขาของสังคมในประเด็นนี้

"ถ้าตีความคำว่า 'ผูกขาด' แบบตรงไปตรงมาว่าหมายถึงทั้งตลาดมีอยู่เจ้าเดียว มันก็ใช่ว่าซีพีไม่ได้ผูกขาด แต่ความหมายของคำว่าผูกขาดที่เราพูดถึงกันในที่นี้หมายถึงการใช้อำนาจเหนือตลาดสูงมากจนคนอื่นเข้ามาแข่งขันลำบาก...น่าเสียดายที่คุณธนินท์ไม่ได้ตอบประเด็นที่ถูกวิพากษ์วิจารณ์ แต่กลับเลือกที่จะพูดแบบตัดบท คือ เราไม่ได้ผูกขาด ทั้งที่จริง ๆ น่าจะอธิบายได้ดีและลึกกว่านี้มาก" สฤณีกล่าว

ซีพีกับบรรษัทภิบาลและความยั่งยืน

สฤณียอมรับว่า ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ซีพีได้พยายามแก้ไขผลกระทบบางอย่างที่เกิดจากการทำธุรกิจของบริษัท เช่น การส่งเสริมการปลูกพืชเชิงเดี่ยวอย่างข้าวโพดและการทำเกษตรพันธสัญญา

"ถ้าเข้าใจไม่ผิด ซีพีมีส่วนในการผลักดัน พ.ร.บ.ส่งเสริมและพัฒนาระบบเกษตรพันธสัญญา ซึ่งถือว่าเป็นบทบาทค่อนข้างใหม่ของซีพี เราอยากฟังมุมมองของคุณธนินท์ว่าคิดยังไงเรื่อง contract farming กฎหมายใหม่จะช่วยแก้ปัญหาหรือสร้างความเป็นธรรมได้ดีกว่าเดิมจริงมั้ย"

สฤณีกล่าวเพิ่มเติมว่า อีกสิ่งหนึ่งที่เจ้าสัวธนินท์ไม่ได้เอ่ยถึง คือ ทัศนะที่ชัดเจนว่าบริษัทจะส่งเสริมการแข่งขันที่เป็นธรรมและการทำธุรกิจเพื่อความยั่งยืนอย่างไร

"ในฐานะนักวิจัยที่ทำงานเรื่องความยั่งยืนรู้สึกว่าผิดหวังที่ไม่ได้เห็นการพูดถึงเรื่องนี้ ทั้งที่ซีพีเองก็ทำอะไรไปเยอะพอสมควร เช่น การปลูกข้าวโพดในภาคเหนือที่เขาก็ยอมรับว่ามีส่วนในการทำให้เกิดปัญหาแล้วก็มีความพยายามเปลี่ยนผ่านให้เกษตรกรเริ่มปลูกพืชอื่น ๆ เสียดายที่เรื่องเหล่านี้ไม่อยู่ในหนังสือ" เธอทิ้งท้าย

ธันยวัชร์ : ซีพีจะแก้เกมด้านภาพลักษณ์อย่างไร

เขามีความเห็นสอดคล้องกับสฤณีว่า สิ่งที่เจ้าสัวธนินท์ไม่ได้อภิปรายมากนักคือ การตอบข้อวิจารณ์เรื่องการผูกขาด

"เจ้าสัวจะทำอย่างไร หากมีคนมองว่าซีพีผูกขาด ได้เปรียบคู่แข่งขันในทุกด้าน" เขาตั้งคำถาม แต่ทิ้งหมายเหตุไว้ว่า ความจริงแล้ว ในหลาย ๆ ธุรกิจ ซีพีก็ไม่เหนือกว่าคู่แข่ง เช่น โทรคมนาคม ดิจิทัลทีวี และธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ เป็นต้น คำถามก็คือ ซีพีจะแก้เกมด้านภาพลักษณ์อย่างไร"

ในฐานะที่ติดตามการทำงานของเจ้าสัวธนินท์และซีพีมาตลอด ธันยวัชร์บอกว่ามุมมองหรือความคิดที่มีต่อซีพีและเจ้าสัวไม่ได้เปลี่ยนไปเมื่อได้อ่านหนังสือเล่มนี้

"สำหรับคนที่ชอบ (เจ้าสัวธนินท์) อยู่แล้ว เมื่ออ่านเล่มนี้จะชอบมากยิ่งขึ้น เพราะวิธีคิดทุกอย่าง อธิบายด้วยเหตุผลได้ทั้งหมด และเป็นเหตุผลที่ฟังขึ้น"

อาณาจักรซีพี 8 ธุรกิจ 25 บริษัท

ธุรกิจเกษตรอุตสาหกรรมและอาหาร 10 บริษัท

Charoen Pokphand Food Plc
Charoen Pokphand Enterprise (Taiwan)
C.P. Pokphand
Chia Tai
Khao C.P.
Charoen Pokphand Produce
Charoen Pokphand Agriculture
Charoen Pokphan Engineering
Perfect Companion Group
Bangkok Produce Merchandising

ธุรกิจค้าปลีก 3 บริษัท
CP All
Siam Makro
C.P. Lotus Corp

ธุรกิจสื่อสารและโทรคมนาคม 1 บริษัท
True Corp

ธุรกิจอีคอมเมิร์ซและดิจิทัล 2 บริษัท
Ascend Group
Pantavanij

ธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ 2บริษัท
CP Land
Super Brand Mall

ธุรกิจยานยนต์และอุตสาหกรรม 2 บริษัท
MG Sales (Thailand)
CPPC Public

ธุรกิจยาและเวชภัณฑ์ 1บริษัท
Sino Biopharmaceutical

ธุรกิจการเงินและการธนาคาร 4 บริษัท
Zhengxin Bank
Itochu Corp
Ping An Insurance (Group) Company of China
Citic Group Corp

ที่มา : www.cpgroupglobal.com

ลิงค์บทความเดิม
https://www.bbc.com/thai/thailand-50300172