ทำไมการที่ศาลรับฟ้องคดีสลายชุมนุมตากใบจึงถือเป็นก้าวแรกของความยุติธรรม
23 สิงหาคม 2567
ประชาไท
ภาพจากแฟ้มภาพ โดย มูฮำหมัด ดือราแม
- ศาลนราธิวาสรับฟ้องคดีสลายชุมนุมตากใบเมื่อปี 2547 หรือเกือบ 20 ปี ก่อนที่คดีนี้จะหมดอายุความในอีก 2 เดือนข้างหน้า
- นักวิจัยจากแอมเนสตี้ฯ ชี้เป็นก้าวแรกที่สำคัญเพื่อคืนความยุติธรรม ขณะที่ รอมฎอน สส.พรรคประชาชน หวังจำเลยทุกคนให้ความร่วมมือในชั้นศาล
ทั้งนี้ ศาลตัดสินว่ามีมูลฟ้องเจ้าหน้าที่รัฐ 7 คนจากทั้งหมด 9 คน ซึ่งถูกฟ้องในเบื้องต้น โดยเป็นการฟ้องในข้อหาฆ่าผู้อื่น พยายามฆ่าผู้อื่นและร่วมกันกักขังหน่วงเหนี่ยว
โดยในจำนวน 7 คน ประกอบด้วยเจ้าหน้าที่ทหารตำรวจ หนึ่งในนั้นคือ พล.อ. พิศาล วัฒนวงษ์คีรี สส.บัญชีรายชื่อ พรรคเพื่อไทย ซึ่งดำรงตำแหน่งแม่ทัพภาคที่ 4 ขณะเกิดเหตุการณ์ตากใบเมื่อปี 2547
โดยศาลนัดสอบคำให้การคู่ความทั้ง 2 ฝ่ายในวันที่ 12 กันยายน 2567 และจะมีหมายเรียกให้มาศาลตามนัดหมาย
อายุความในคดีนี้มีกำหนดสิ้นสุดลงในวันที่ 25 ตุลาคม 2567 หลังคำพิพากษาของศาลในวันนี้ จำเลยอย่างน้อย 1 คนต้องมาปรากฏตัวต่อหน้าศาลเพื่อรับฟ้องก่อนที่คดีจะหมดอายุความ การพิจารณาคดีจึงจะเริ่มต้นขึ้นได้ ตามมาตรา 95 ของประมวลกฎหมายอาญา ซึ่งกำหนดอายุความของความผิดทางอาญา
เกิดอะไรขึ้นที่ตากใบ
ย้อนไปเมื่อวันที่ 25 ตุลาคม 2547 หรือเกือบ 20 ปีที่แล้ว ผู้ชุมนุมประท้วงกว่า 2,000 คนได้มารวมตัวที่ด้านหน้าสถานีตำรวจภูธรตากใบในจังหวัดนราธิวาส ซึ่งเป็นจังหวัดชายแดนใต้ เพื่อเรียกร้องให้ปล่อยตัวชายชาวมลายูมุสลิมู 6 คน ซึ่งผู้ชุมนุมประท้วงเชื่อว่าได้ถูกทางการไทยควบคุมตัวไว้โดยพลการ
เจ้าหน้าที่ฝ่ายความมั่นคงได้ใช้แก๊สน้ำตา ปืนฉีดน้ำแรงดันสูง และกระสุนจริงในการสลายการชุมนุม เป็นเหตุให้ผู้ประท้วงเสียชีวิตทันที 7 คน โดย 5 คนเสียชีวิตจากการถูกยิงที่หัว หลังการสลายการชุมนุม ได้มีการขนส่งชายชาวมลายูมุสลิม ประมาณ 1,370 คนไปยังค่ายอิงคยุทธบริหารในจังหวัดปัตตานี ซึ่งอยู่ห่างไป 150 กิโลเมตร ผลจากการถูกบังคับให้นอนทับซ้อนกันในรถบรรทุกทหาร ทำให้มีผู้เสียชีวิต 78 คน จากการกดทับหรือการขาดอากาศหายใจระหว่างการเดินทาง ผู้รอดชีวิตหลายคนได้รับการบาดเจ็บสาหัสและบางคนต้องพิการถาวร
คณะกรรมการอิสระเพื่อสอบสวนความจริง ที่จัดตั้งขึ้นโดยรัฐบาลในขณะนั้น ประณามการใช้กำลังจนเกินขอบเขตและการขาดความรอบคอบในการขนส่งผู้ถูกควบคุมตัว แม้จะมีการจ่ายค่าชดเชยให้กับผู้เสียหาย แต่ที่ผ่านมาเจ้าหน้าที่ผู้รับผิดชอบ ซึ่งคณะกรรมการได้ระบุตัวตนไว้นั้น ยังไม่ได้เข้าสู่กระบวนการยุติธรรมแต่อย่างใด
ในเดือนตุลาคม 2566 แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล ได้เผยแพร่แถลงการณ์สาธารณะ เกี่ยวกับผลกระทบจากความล้มเหลวของทางการไทยในการอำนวยความยุติธรรมต่อผู้เสียหายจากการใช้ความรุนแรง เพื่อปราบปรามการประท้วงที่ตากใบและครอบครัวของพวกเขา
ก้าวแรกของความยุติธรรมที่ควรมีนานแล้ว
ชนาธิป ตติยการุณวงศ์ นักวิจัยประจำประเทศไทย แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล เผยว่าคำตัดสินของศาลในวันนี้นับเป็นก้าวแรกที่สำคัญเพื่อคืนความยุติธรรมที่ควรเกิดขึ้นมานานแล้วสำหรับผู้เสียหายที่ตกเป็นเหยื่อการใช้กำลังจนเกินขอบเขตของเจ้าหน้าที่ ระหว่างการสลายกาชุมนุมที่ด้านหน้าสถานีตำรวจภูธรตากใบ ทำให้ผู้เสียหายและครอบครัวได้ใช้เวลาเกือบ 20 ปี เพื่อรอความยุติธรรมและความรับผิดชอบจากอาชญากรรมที่โหดร้ายครั้งนี้
“ทางการไทยต้องเร่งดำเนินการตามคำพิพากษาของศาลโดยทันทีและใช้มาตรการทั้งปวงที่จำเป็น เพื่อประกันไม่ให้คดีนี้ต้องหมดอายุความไป ทางการต้องรับรองให้ผู้เสียหายและครอบครัวของพวกเขาสามารถเข้าถึงความยุติธรรมและการเยียวยาอย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งยังต้องมีการประกาศยอมรับอย่างเป็นทางการถึงความจริงเกี่ยวกับการละเมิดสิทธิมนุษยชนซึ่งเกิดขึ้นในเหตุการณ์ตากใบ”
ขณะที่ รอมฎอน ปันจอร์ สส.บัญชีรายชื่อ พรรคประชาชน ที่มาร่วมสังเกตการณ์การอ่านคำสั่งไต่สวนมูลฟ้องคดีตากใบในวันนี้กล่าวว่า
“นี่คือโอกาสครั้งสำคัญในการพิสูจน์ตัวเองของกระบวนการยุติธรรมไทย ว่าจะคืนความเป็นธรรมให้ประชาชนได้หรือไม่ หลังจากรอคอยมายาวนานเกือบ 20 ปี และหวังว่าจำเลยทุกคนจะให้ความร่วมมือเข้ามาพิสูจน์ตัวเองในชั้นศาลต่อไป”
(https://prachatai.com/journal/2024/08/110447)
