Erika Zak 39 ปี อเมริกัน เขียนบทความที่เธอไม่มีโอกาสได้อ่าน ลงพิมพ์ Washington Post (https://wapo.st/2IbYdVC) เมื่อไม่กี่วันก่อน เพราะเธอตายไปตั้งแต่ 23 ส.ค. เธอเขียนถึงลูกสาววัย 5 ขวบ เธอเขียนให้สังคมรับรู้ถึงปัญหาในระบบ #ประกันสุขภาพ เมื่อ “กำไร” เข้ามามีอิทธิพลเหนือสุขภาพ เมื่อสิทธิการรักษาพยาบาลไม่ได้เป็นสิทธิขั้นพิ้นฐานของประชาชน
เอริกาแต่งงานปี 2009 เพียรพยายามหลายปีจนมีลูกเมื่อปี 2014 แต่หลังคลอดลูกได้สามเดือน หมอตรวจพบเธอเป็นมะเร็งลำไส้ระยะสุดท้าย แบบแพร่กระจายด้วย (metastatic colon cancer) เธอเข้ารับคีโม 70 รอบอึดมาก เพื่อนร่วมคอร์สตายไปหลายคน แต่เธอก็ไม่ท้อ ทำทุกอย่างเพื่อให้มีชีวิตรอดมาอยู่กับสามีและลูกที่รอมานาน สุดท้ายเธอหายจากมะเร็ง หมอตรวจไม่พบเชื้ออีก แต่ในการรักษาทำให้เกิดแผลที่ตับ ท่อน้ำดีขาด เธอต้องกลับเขาโรงพยาบาลอีกหลายรอบมาก เฉียดตายหลายครั้ง สุดเท้ายหมอลงความเห็นว่าต้องปลูกถ่ายตับ
ปัญหาคือประกันเอกชนที่ทำไว้ไม่จ่ายค่าปลูกถ่ายตับ อ้างว่าเคสของเธอโอกาสรอดน้อยมาก “not promising“ และตับที่เสียหายเกิดจากการรักษามะเร็งของเธอเอง เธอเพียรพยายามโทรไปอีก (https://cnn.it/2IdQubz) แต่ไม่ได้ผล สุดท้ายต้องเอาเรื่องไปบอกสื่อ เขียนจดหมายหลายหน้าไปวิงวอนไปกับ CEO ของบ.ประกันภัย จึงได้ผล (อาจเพราะกลัวสื่อ) แต่ไม่ทันแล้วกว่าเธอจะเข้าคิวได้ตับมา เธอเสียชีวิตระหว่างปลูกถ่ายตับ
ที่เราเห็นเถียงกันมากมายในอเมริการะหว่างการหาเสียงของผู้ท้าชิงปธน. เรื่องใหญ่สุดคือ #Medicare4All ซึ่งมีความเห็นต่างกันมาก อเมริกาเป็นประเทศพัฒนาแล้วไม่กี่ประเทศในโลกที่ไม่หลักประกันสุขภาพที่ครอบคลุม มีแต่ระบบลูกผสม รัฐอุดหนุนส่วนหนึ่ง ส่วนใหญ่ยังอยู่ใต้กลไกการค้าของเอกชน คนที่เสนอระบบ “single payer” รัฐจ่ายคนเดียวก็มันจะถูกด่าว่าเป็น “สังคมนิยม”
ประโยคแรกที่เอริกาบอกในวิดีโอที่ให้สัมภาษณ์ #CNN ปีที่แล้ว ระหว่างต่อสู้ให้ประกันจ่ายค่ารักษาตับว่า “You shouldn’t have to beg for your life.” “เราไม่ควรต้องมานั่งร้องขอชีวิตเราเลย” ถ้าสิทธิที่จะไม่ตายเป็นสิทธิพื้นฐานของทุกคน เอริกาอาจมีโอกาสอยู่กับลูกนานกว่านี้
Pipob Udomittipong
“You shouldn’t have to beg for your life.” ถ้าสิทธิที่จะไม่ได้ตาย สิทธิที่จะได้รับการรักษาพยาบาล เป็นสิทธิพื้นฐานของทุกคน เอริกาคงไม่ต้องพูดแบบนี้ https://cnn.it/2IdQubz
