สรุปประเด็นเอกสารปรีดี 2024 โดย ดิน บัวแดง

Somsak Jeamteerasakul
1h ·

สรุปประเด็นเอกสารปรีดี 2024
โดย ดิน บัวแดง Din Buadaeng
หลังพูนศุข ศุขปรีดี สุดา เดินทางไปฝรั่งเศสในปี 1967 ปีถัดมามีการเปลี่ยนแปลงสถานการณ์ในไทย คือมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญปี 1968 (พ.ศ. 2511) ทำให้การเคลื่อนไหวของกลุ่มเสรีนิยมและผู้ติดตามปรีดี อย่างเลียง ไชยกาล และทิม ภูริพัฒน์ กลับมาในพื้นที่สาธารณะอีกครั้ง นอกจากนี้ ทูตที่ไปประจำที่ฝรั่งเศสในขณะนั้น ก็คือไพโรจน์ ชัยนาม ซึ่งก็เป็นลูกศิษย์ปรีดีคนหนึ่ง
ความสัมพันธ์ระหว่างฝรั่งเศสกับไทย ก็ดีขึ้น มีการเจรจาให้ไทยปล่อยตัวนักโทษฝรั่งเศสสองคน (ไม่มีรายละเอียดเรื่องนี้) โดยแลกกับดีลที่ฝรั่งเศสจะเอื้อโอกาสทางการค้าให้ไทยมากขึ้น
มีสัญญาณสำคัญอีกประการ คือ ถนัด คอมันตร์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ พูดถึงสองครั้งเมื่อมาเยือนฝรั่งเศสว่าไม่มีปัญหาให้ปรีดีเดินทางมาได้ ถนัดพูดอีกครั้งเมื่อทูตพบที่ไทย
ทั้งหมดนี้เป็นสัญญาณให้ทางการฝรั่งเศสประเมินการอนุญาตให้ปรีดีเดินทางมาลี้ภัยที่ปารีสใหม่อีกครั้ง ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับทางการจีนว่าจะให้ออกมาหรือไม่
ปรีดีได้หนังสือเดินทางและเอกสารอนุญาตให้ออกจากจีนในปี 1970 จากนั้นสถานทูตฝรั่งเศสที่ปักกิ่งออกวีซ่าให้ระยะเวลา 3 เดือน ปรีดีเดินทางมาถึงปารีสวันที่ 5 พฤษภาคม 1970 ต่อมาจะเดินเรื่องให้ลูกสาวอีกสองคนที่ยังอยู่ในจีนเดินทางมาในปี 1971
เมื่อปรีดีมาถึง มีเอกสารเกี่ยวกับความประสงค์ของปรีดีที่จะสร้างวัดที่อองโตนี โดยระดมทุนทั้งในไทยและฝรั่งเศส ตั้งเป็นมูลนิธิ ปรีดีบอกว่าตนอยากจะบวชด้วย
จากนั้นมีเอกสารหลายชิ้นของหน่วยสืบราชการลับของฝรั่งเศส ที่จับตามองดูการเคลื่อนไหวของปรีดี มีประเด็นน่าสนใจ เช่น ศุขปรีดาไปเดินเรื่องคุยกับสถานทูตเรื่องการนิรโทษกรรมปรีดี ในเอกสารชิ้นนี้บอกว่ารัฐบาลไทยมีแนวโน้มจะนิรโทษกรรม
ดูเหมือนว่าปรีดีจะเดินสายเพื่อแก้ข่าวเรื่องกรณีสวรรคต มีเอกสารเกี่ยวกับการไปพูดกับนักเรียนไทยในอังกฤษ และการฟ้องร้องคดีสยามรัฐ ทั้งหมดนี้แก้ข่าวว่าตนไม่เกี่ยวข้องกับกรณีสวรรคต
ทั้งหมดนี้น่าจะเพื่อเคลียร์ตัวเองเพื่อให้มีเสรีภาพในการกลับไทย
เอกสารชิ้นท้ายๆ เป็นเรื่องการขอบัตรพำนักพิเศษ (carte de résident privilégié) สำหรับปรีดีและพูนศุข เอกสารชิ้นนี้ทำให้เรารู้ว่าปรีดีอยู่ในสถานะอะไรในฝรั่งเศส พวกเขาไม่ใช่ผู้ลี้ภัย แต่มีหนังสือเดินทางไทย สามารถเดินทางได้อย่างเป็นอิสระ
สาเหตุที่ปรีดีไม่กลับไทย ไม่มีการพูดถึง มีกล่าวถึงเล็กน้อยว่ายังมีกฎหมายต่อต้านคอมมิวนิสต์ ซึ่งอาจจะทำให้สุ่มเสี่ยงก็ได้