จาตุรนต์ ฉายแสง : ประเด็นที่ชวนให้คิด เรื่องไมค์แพง

ที่มา FB Chaturon Chaisang

ความเห็นเรื่องไมค์แพง

เรื่องไมค์แพงเป็นเรื่องที่มีคนสนใจกันมาก อาจเป็นเพราะเป็นเรื่องที่เห็นปัญหาชัดเจนเพราะราคาแพงผิดปรกติอย่างเห็นได้ชัดและยังเป็นเรื่องที่มาแดงขึ้นมาในช่วงที่รัฐบาลใหม่กำลังเข้ารับหน้าที่พอดีด้วย

เรื่องนี้ไม่ควรเป็นที่สนใจแค่เพียงว่าเครื่องนี้จะจบอย่างไร ระดับบิ๊กแค่ไหนจะถูบสอบสวนวินัยหรือถูกดำเนินคดีหรือไม่เท่านั้น แต่เรื่องนี้ยังจะเป็นเครื่งชี้วัดระดับความเข้าใจปัญหาทุจริตคอรัปชั่น่ของผู้นำ ผู้บริหารประเทศในขณะนี้ซึ่งย่อมบ่งบอกถึงความเป็นไปได้ในการแก้ปัญหาคอรัปชั่นที่เน้นกันเป็นนักหนาอยู่ในขณะนี้ด้วย

จากที่ติดตามจากข่าว มีประเด็นที่ชวนให้คิดได้ทันทีและสามารถคิดต่อๆไปได้อีกหลายประเด็น

การจัดซื้อครั้งนี้เป็นการจัดซื้อวิธีพิเศษซึ่งสามารถทำได้ตามระเบียบ ในกรณีนี้อาจเนื่องจากต้องรีบให้ทันการประชุมครม. แต่การจัดซื้อวิธีพิเศษก็ไม่ได้หมายความว่าไม่ต้องมีการสืบราคาหรือสำรวจว่าราคาที่เสนอขายกับราคาที่มีขายกันอยู่ต่างกันมากน้อยเพียงใด กรณีนี้ต่อมามีคนพบว่าราคาต่างกันมากจึงค่อยมาหาทางแก้กันทีหลัง

การแก้ปัญหาราคาที่แพงเกินเหตุทำโดยการต่อรองนั้นไม่ใช่ช่องทางที่สามารถใช้ในกรณีทั่วไปและความจริงการต่อรองราคาไม่ควรใช้เป็นวิธีการที่ให้ได้ของราคาถูกเลยด้วยซ้ำเพราะส่วนราชการที่เป็นผู้จัดซื้อไม่มีอำนาจต่อรองตามกฎหมายแต่อย่างใด หากต่อรองแล้วผู้ขายไม่ลดราคาให้แม้แต่บาทเดียว แต่ถ้าการซื้อขายเป็นไปตามระเบียบทุกอย่าง ผู้ซื้อก็ไม่สามารถยกเลิกการซื้อขายนั้นได้ การใช้การต่อรองราคาเป็นช่องทางให้ได้ราคาถูกกลับเป็นดาบสองคมคือถ้าให้อำนาจฝ่ายผู้ซ้ือกำหนดเงื่อนไขไปว่าถ้าลดราคาไม่ได้ตามกำหนดหรือจนเป็นที่พอใจ ผู้ซื้อสามารถยกเลิกสัญญาหรือการซื้อขายได้ ก็อาจกลายเป็นช่องว่างสำหรับการคอรัปชั่นอีกแบบหนึ่งเช่นเกิดการยอมลดราคาให้เพียงเล็กน้อยแล้วยอมจ่ายใต้โต๊ะให้บ้างเป็นการตอบแทนเป็นต้น

ทำไมมีการติดตั้งไปก่อนที่จะมีการทำสัญญา และการทำเช่นนี้ผิดระเบียบการจัดซื้อจัดจ้างหรือไม่

น่าแปลกใจว่า ตามที่ปรากฏเป็นข่าว หน่วยงานที่รับผิดชอบคือสำนักปลัดสำนักนายกฯ ทำไมหน่วยงานที่รับผิดชอบดำเนินการกลายเป็นกรมโยธาธิการฯ เมื่อมี่ปัญหาขึ้นมาอย่างนี้ ใครจะเป็นคนตั้งกรรมการสืบสวนข้อเท็จจริงและกรรมการสอบสวนวินัย

งานนี้ใครผิด ถ้าจะตั้งกรรมการสอบวินัยกันในอนาคต จะสอบใครบ้าง จะสอบปลัดสำนักนายกฯหรือไม่ ถ้าจะสอบปลัดสำนักนายกฯ ผู้บังคับบัญชาของปลัดสำนักนายกฯได้แก่รัฐมนตรีประจำสำนักนายกฯจะต้องเป็นคนตั้ง แต่รัฐมนตรีกับปลัดเป็นคนๆเดียวกัน จะทำอย่างไร มิต้องให้รองนายกฯหรือนายกฯเป็นผู้ออกคำสั่งตั้งกรรมการหรือ ใครจะเป็นผู้ตั้งก็ตาม ยังมีปัญหาต่อไปว่าเมื่อตั้งกรรมการสอบแล้วจะต้องเสนออ.กพ.กระทรวง จะเสนอไปที่อ.กพ.กระทรวงไหน

ปัญหารในประเด็นหลังนี้โยงไปถึงปัญหาการควบตำแหน่งข้าราชการประจำกับข้าราชการการเมืองที่มีความขัดแย้งแห่งผลประโยชน์และอำนาจหน้าที่และยังขัดต่อหลักการประชาธิปไตยอีกด้วย เรื่องไมค์แพงเป็นตัวอย่างที่สะท้อนปัญหานี้ได้อย่างชัดเจนมาก

ปัญหาที่เชื่อมโยงไปถึงปัญหาเชิงระบบก็คือช่วงนี้มีการประกาศลุยแหลก เอาจริงเอาจังเต็มที่ในการแก้ปัญหาคอรัปชั่นของนายกฯและรัฐมนตรีบางคน คำถามก็คือนายกรัฐมนตรี รัฐมนตรีซึ่งเป็นข้าราชการการเมืองและเป็นฝ่ายบริหารนั้นสามารถทำอะไรได้บ้างกับการแก้ปัญหาคอรัปชั่น

ดูจากเรื่องไมค์แพงแล้วก็จะพบว่าที่สามารถทำได้คือการตั้งกรรมการสอบข้องเท็จจริงและตั้งกรรมการสอบสวนวินัยในกรณีที่ผู้รับผิดชอบเป็นข้าราชการระดับ 10 หรือ 11 นอกนั้นก็อาจสั่งให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้ความร่วมมือกับสตง.หรือปปช.หรือตำรวจหรือดีเอสไอแล้วแต่กรณี ซึ่งก็ขึ้นกับว่าหน่วยงานดังกล่าวนี้จะยื่นมือเข้ามาดำเนินการเรื่องนี้มากน้อยแค่ไหน หน่วยงานเหล่านี้ส่วนใหญ่เป็นองค์กรอิสระ หรือไม่ก็เป็นหน่วยงานที่มีหน้าที่ในการสอบสวนดำเนินคดี ฝ่ายการเมืองหรือฝ่ายบริหารจะไปก้าวก่ายแทรกแซงก็ไม่ได้

โดยระบบแล้ว การป้องกันและปราบปรามการทุจริตคอรัปชั่นในสิบกว่าปีมานี้ได้ลดอำนาจของฝ่ายบริหารไปมากนับตั้งแต่ได้มีการสร้างระบบที่ให้มีองค์กรอิสระขึ้นมาดูแลเรื่องนี้ ฝ่ายบริหารจึงมีอำนาจหน้าที่ในเรื่องนี้อย่างจำกัดมาก

บางท่านอาจจะบอกว่าถ้าฝ่ายการเมืองไม่ทุจริตเสียอย่างการทุจริตคอรัปชั่นก็จะน้อยลง นั่นก็เป็นคำพูดที่มีส่วนจริงอยู่ไม่น้อย แต่การฝากความหวังไว้ตรงนั้นก็อาจไม่ได้แก้ปัญหาอะไร ที่สำคัญยังอยู่ที่เราจะสามารถป้องกัน ปราปรามการทุจริต คอรัปชั่นให้ได้อย่างมีประสิทธิภาพได้อย่างไรมากว่า

การจะแก้ปัญหาคอรัปชั่นให้ได้อย่างจริงจังจึงอยู่ที่การประเมินตรวจสอบเพื่อปรับปรุงการแก้ปัญหานี้ทั้งระบบมากว่าการที่จะประกาศขึงขังว่าจะเด็ดขาดเอาจริงเอาจังกับปัญหานี้โดยไม่ได้แตะต้องปัญหาที่แท้จริงและไม่สามารถบอกได้ว่าที่ว่าจะลุยแหลกๆนั้นจะทำอะไรกันบ้าง

ปัญหาเชิงระบบมีอะไรบ้างและจะแก้กันอย่างไรคงต้องไว้คุยกันในโอกาสต่อไปครับ