มีเอกสาร "ของ" หรือ "เกี่ยวกับ" ปรีดี พนมยงค์ ในหอจดหมายเหตุกระทรวงต่างประเทศฝรั่งเศส แต่ไม่เปิดให้ดู จนกว่าจะถึงปี 2024
"มิตรสหายท่านหนึ่ง" ได้ค้นพบเร็วๆนี้ว่า ในหอจดหมายเหตุกระทรวงต่างประเทศฝรั่งเศส ในกลุ่มแฟ้มเอกสารเรื่องประเทศไทย มีเอกสารรายการหนึ่ง มีชื่อว่า
"Dossier de Pridi Panomyong"
ซึ่งแปลว่า "เอกสาร ของ ปรีดี พนมยงค์" หรือ "เอกสาร เกี่ยวกับ ปรีดี พนมยงค์" (คำว่า de ในที่นี้ หมายถึง "ของ" หรือ "เกี่ยวกับ" ก็ได้)
ตามแค็ตตาล็อก หอจดหมายเหตุฯมีแฟ้มเอกสารเรื่องประเทศไทย "Asie-Océane/Thaïlande" (เอเชีย-โอเชียนเนีย/ประเทศไทย) รหัสชุดเอกสาร 147QO ทั้งหมด 76 กล่อง (cartons) - ดูภาพประกอบแรก - ซึ่งประกอบด้วย
- เอกสารปี 1945-1955 จำนวน 33 กล่อง
- เอกสารปี 1956-1967 จำนวน 28 กล่อง
- เอกสารปี 1968-1972 จำนวน 18 กล่อง
เมื่อดูรายการเอกสารปี 1968-1972 มีเอกสารกล่องหนึ่ง เลขรหัส 215 เขียนว่าเป็น Dossier de Pridi Panomyong โดยระบุว่าเป็นเอกสารในช่วง มกราคม 1968 - พฤษภาคม 1972 (ดูภาพประกอบที่สอง)
แต่เมื่อขอดูเอกสาร 147QO/215 นี้ ทางหอจดหมายเหตุ ระบุว่า "เอกสารนี้ จะเปิดให้ดูได้ ในปี 2024" (Cet article sera communicable à compter de: 2024 - ดูภาพประกอบที่สาม)
นี่เป็นอะไรที่ประหลาดมากเหมือนกัน เพราะเอกสารในช่วงปีดังกล่าวอื่นๆ ก็ล้วนเปิดให้ดูได้ ยกเว้นเอกสารกล่องนี้
ตอนนี้ เท่าที่พูดคุยกับมิตรสหายฯ มีความเป็นไปได้ 2 อย่าง
- นี่เป็นเอกสารส่วนตัว "ของ" ปรีดี พนมยงค์ ที่บริจาคให้หอจดหมายเหตุ โดยระบุไว้ว่า ห้ามเปิดให้คนดูจนกว่าจะถึงปี 2024
- นี่เป็นเอกสาร "เกี่ยวกับ" ปรีดี อาจจะเป็นเอกสารข้อมูลที่กระทรวงต่างประเทศฝรั่งเศส มีเกี่ยวกับปรีดีในช่วงปี 1968-1972
ความเป็นไปได้ทางแรก ปรีดีก่อนถึงแก่กรรม เอาเอกสารส่วนตัวบางอย่างมายกให้หอจดหมายเหตุ เพื่อประโยชน์ของการศึกษาค้นคว้าแก่สาธารณะ (ใครที่อยู่ในแวดวงค้นคว้า คงรู้ว่า บุคคลสาธารณะหลายคนทำแบบนี้) แต่ไม่ต้องการให้มีการเปิดเผยทันที ก็ระบุขอว่า ไม่ให้เปิดจนกว่าจะผ่านเวลาไป 40 ปี เช่น สมมุติปรีดียกเอกสารให้ในปีถึงแก่กรรมพอดี 1983 ก็คือห้ามไม่ให้เปิดเผยเป็นเวลา 40 ปี (1983-2023 ปี 2024 จึงให้ดูได้)
อีกความเป็นไปได้หนึ่งคือ ช่วงที่ปรีดีเริ่มขอลี้ภัยในฝรั่งเศส ทางกระทรวงต่างประเทศฝรั่งเศสได้ทำแฟ้มเอกสารข้อมูลเกี่ยวกับปรีดีและการติดต่อกับเขาไว้ ปรีดีมาถึงฝรั่งเศสปี 1970 แต่อาจจะเริ่มทำเรื่องขอลี้ภัยตั้งแต่ 1968 แล้วทางการฝรั่งเศสก็ทำเอกสารเกี่ยวกับเขาไว้ตั้งแต่ตอนนั้น จนหลังจากเขามาลี้ภัยแล้วเล็กน้อยจึงหยุดทำ
แต่ความเป็นได้ที่สองนี้ น่าสงสัยอยู่ เพราะถ้าเป็นเอกสารของทางการฝรั่งเศสเกี่ยวกับปรีดีที่ทำไว้ตั้งแต่ตอนช่วงปลายทศวรรษ 1960 - ต้นทศวรรษ 1970 ป่านนี้ ผ่านมา 46 ปีแล้ว ก็น่าจะเปิดให้ดูได้แล้ว เอกสารของทางการฝรั่งเศสอื่นๆในช่วงนี้ ก็ล้วนเปิดให้ดูได้ ปกติเอกสารราชการในประเทศตะวันตก เปิดให้ดูได้หลัง 20-30 ปี ถ้านี่เป็นเอกสารที่ราชการฝรั่งเศสทำไว้เกี่ยวกับปรีดีตั้งแต่ช่วง 1968-72 แต่ไม่ให้ดูจนกว่าปี 2024 หมายถึงปิดไว้กว่า 50 ปีจึงให้ดู ก็ไม่น่าจะเป็นไปได้ (โดยเฉพาะนี่ไม่ใช่เรื่องของราชการฝรั่งเศสเองด้วย แต่เป็นเรื่องคนต่างชาติ)
ซึ่งก็ชวนให้น้ำหนักกับความเป็นไปได้ทางแรกมากกว่า ว่านี่เป็นเอกสารของปรีดีเอง เอามาบริจาคให้หอจดหมายเหตุฯ แต่ไม่ต้องการให้เปิดเผยต่อสาธารณะ จนกว่าจะผ่านเวลาไป 40 ปี - แต่เราก็ยังไม่ตัดความเป็นไปได้แรกเสียทั้งหมด แม้จะรู้สึกค่อนข้างยากที่จะเป็นแบบนั้น (ฝรั่งเศสจะให้เก็บเอกสารของทางการฝรั่งเศสเองเกี่ยวกับปรีดีเป็นความลับไว้ทำไมตั้ง 50 กว่าปี เรื่องอื่นๆก็เปิดให้ดูหมดแล้วตอนนี้)
ก็รออีก 6 ปีนะครับ ถ้าผมไม่ตายเสียก่อน จะไปขอดู แล้วมาเล่าสู่กันฟังว่า Dossier de Pridi Panomyong ที่ว่า มีอะไรไหม
................
เครดิตในการค้นพบการมีเอกสารปรีดีนี้ เป็นของ "มิตรสหายท่านนั้น" ผมเพียงแต่ร่วมคุยวิเคราะห์ความเป็นไปได้ข้างต้นกับเขาและนำมาเล่าให้ฟัง
Somsak Jeamteerasakul added 3 new photos.
