เรารู้อะไรบ้าง หลังจาก "อเล็กเซ นาวาลนี" บุคคลที่วลาดิเมียร์ ปูติน "เกรงกลัวที่สุด" เสียชีวิต

เรารู้อะไรบ้าง หลังจาก "อเล็กเซ นาวาลนี" บุคคลที่วลาดิเมียร์ ปูติน "เกรงกลัวที่สุด" เสียชีวิต

17 กุมภาพันธ์ 2024
บีบีซีไทย

การเสียชีวิตอย่างเป็นปริศนาของนายอเล็กเซ นาวาลนีในวัย 47 ปีระหว่างการถูกจำคุกในเรือนจำในภูมิภาคอาร์กติกเซอร์เคิล ทางตอนเหนือของรัสเซียกลายเป็นประเด็นที่ทั่วโลกให้ความสนใจ

ผู้นำชาติตะวันตกออกมาเรียกร้องความรับผิดชอบของประธานาธิบดีรัสเซียต่อการเสียชีวิตของนายนาวาลนี ขณะที่กลุ่มผู้สนับสนุนแกนนำฝ่ายค้านรัสเซียในต่างประเทศและในรัสเซียออกมาแสดงความไว้อาลัยให้กับเขาแม้ว่าทางการจะออกคำเตือนต่อการชุมนุมในที่สาธารณะ

สำหรับนายนาวาลนี ถือเป็นนักเคลื่อนไหวทางการเมือง และแกนนำฝ่ายค้านรัสเซีย ผู้ต่อต้านการทุจริตและคู่ปรับคนสำคัญที่มักวิพากษ์วิจารณ์ประธานาธิบดีวลาดิเมียร์ ปูติน มาอย่างยาวนาน

บีบีซีไทยรวบรวมและสรุปเรื่องราวต่าง ๆ ภายหลังที่ทางการรัสเซียออกแถลงการณ์แจ้งเรื่องดังกล่าวเมื่อวันที่ 16 ก.พ. ที่ผ่านมา ดังนี้

ภรรยาของนายนาวาลนียังไม่ปักใจเชื่อว่าเป็นเรื่องจริง

นางยูเลีย นาวาลนายา ภรรยาของนายอเล็กเซ นาวาลนี ผู้นำต่อต้านรัฐบาลรัสเซีย ระบุว่า เธอไม่ทราบว่าข่าวร้ายดังกล่าวเป็นเรื่องจริงหรือไม่ แต่ย้ำว่า ประธานาธิบดีปูตินจะต้องรับผิดชอบ หากกรณีดังกล่าวเป็นเรื่องจริง

นางยูเลีย นาวาลนายา ภรรยาของนายอเล็กเซ นาวาลนี

ขณะเดียวกันทีมทนายของนายนาวาลนีได้เดินทางไปยังเรือนจำดังกล่าว พร้อมกับให้คำมั่นว่า จะรายงานข่าวความคืบหน้าของนายนาวาลนีให้ทราบอีกครั้ง

ล่าสุดโฆษกประจำตัวนายนาวาลนี ยืนยันว่า นายนาวาลนีเสียชีวิตแล้ว โดยอ้างอิงจากเอกสารที่ได้รับจากมารดาของนายนาวาลนีเมื่อ เวลา 14.17 น. ตามเวลาท้องถิ่น ของวันที่ 16 ก.พ.

ขณะที่สื่อของทางการรัสเซียดูเหมือนไม่ได้ให้ความสำคัญในการรายงานข่าวการเสียชีวิตของนายนาวาลนีมากนัก

อย่างสถานีโทรทัศน์ทางการแห่งหนึ่ง ที่มีฐานผู้ชมจำนวนมากในรัสเซีย ก็รายงานข่าวการเสียชีวิตของนายนาวาลนีเพียงเล็กน้อยเท่านั้น ขณะที่รายงานข่าวชิ้นแรกเพื่อแจ้งว่าเขาเสียชีวิตก็ทำอย่างช้า ๆ และดูลวก ๆ

ภาพของนายนาวาลนีถูกนำออกไปจากการรายงานข่าวการเสียชีวิตของเขา

ขณะที่ช่องทีวีที่ได้รับความนิยมมากที่สุดสองช่อง คือ ช่อง 1 และช่องโรสสิยา 1 ใช้เวลาเกือบ 45 นาที และหนึ่งชั่วโมงตามลำดับ กว่าจะหยิบข่าวดังกล่าวมารายงานออกอากาศ โดยไม่ได้ระบุหรือให้บริบทของข้อมูลเลยว่า นายนาวาลนีเป็นใคร และเหตุใดจึงต้องถูกคุมขังในเรือนจำ โดยอ้างอิงเพียงชื่อของเขาเท่านั้น โดยไม่กล่าวถึงชื่อเต็มของเขา

สำหรับเหตุการณ์หนึ่งที่สะท้อนให้เห็นถึงการทำงานข่าวของสื่อมวลชนในรัสเซียที่ไม่ได้ให้ความสนใจในการรายงานข่าวนี้มากนัก คือ การตัดสัญญาณออกอากาศขณะที่มีนักการเมืองแนวคิดเสรีนิยมปรากฏตัวในสถานีโทรทัศน์แห่งหนึ่งที่เป็นที่นิยม พยายามที่จะแสดงความเสียใจต่อการเสียชีวิตของนายนาวาลนี โดยพิธีกรในรายการดังกล่าวก็ขอร้องให้เขากลับมาอยู่ในประเด็นที่พูดคุยกัน

ปฏิกิริยาผู้นำต่างชาติเป็นอย่างไร

ภายหลังจากเรือนจำของรัสเซียออกแถลงการณ์ถึงการเสียชีวิตของนายนาวาลนี พร้อมคำอธิบายว่า เขารู้สึกไม่สบายหลังจากออกมาเดินยืดเส้นยืดสายในวันศุกร์ (16 ก.พ.) และเขาหมดสติแทบจะในทันที พร้อมระบุด้วยว่าทีมแพทย์ฉุกเฉินได้ถูกเรียกตัวมาทันที และพยายามที่จะกู้ชีพเขา แต่ไม่สำเร็จ และเสียชีวิตในที่สุด

ประธานาธิบดีโจ ไบเดน ของสหรัฐอเมริกา ออกมาเรียกร้องให้นายปูตินแสดงความรับผิดชอบต่อการเสียชีวิตของนายนาวาลนี

อดีตประธานาธิบดีบารัค โอบามา ของสหรัฐฯ

ด้านอดีตประธานาธิบดีบารัค โอบามา ของสหรัฐฯ ได้ออกแถลงการณ์เช่นกัน โดยอธิบายถึงนายนาวาลนีว่า เป็นนักขับเคลื่อนผู้ที่ปราศจากความกลัวในการต่อสู้เพื่อความเชื่อของตัวเอง แม้ว่าจะเสียชีวิตไปโดยทรราชย์

"เขาต่อสู้กับการคอร์รัปชัน สร้างแรงบันดาลใจให้คนนับล้าน เป็นเป็นผู้ที่ไม่ลังเลใจที่จะยืนหยัดในการแสดงความคิดเห็นโดยเสรี, หลักนิติธรรม และ เป็นชาวรัสเซียผู้หนึ่งที่รับผิดชอบต่อประชาชน ไม่ใช่ต่อเผด็จการ" แถลงการณ์ของโอบามา ระบุ

นายเดวิด คาเมรอน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศแห่งสหราชอาณาจักร ให้สัมภาษณ์บีบีซีว่า "จะต้องมีผลกระทบตามมา"

ด้านประธานาธิบดีโวโลดิมีร์ เซเลนสกี ของยูเครน กล่าวว่า นายนาวาลนีถูกนายปูตินสังหาร

ผู้สนับสนุนเดินขบวนเพื่อไว้อาลัยการจากไปของนายนาวาลนี

นอกจากปฏิกิริยาจากบรรดาผู้นำโลกต่อเหตุการณ์สะเทือนความรู้สึกครั้งนี้แล้ว เหล่าผู้สนับสนุนนายนาวาลนีต่างแสดงออกเพื่อไว้อาลัยต่อเขาหลากหลายรูปแบบ


อย่างในช่วงค่ำของวันศุกร์ที่ผ่านมา มีผู้ชุมนุมออกมาประท้วงในหลายเมืองของรัสเซียจนทำให้เจ้าหน้าที่ต้องจับกุมผู้ชุมนุมมากกว่าร้อยคน หลังจากออกคำเตือนการชุมนุมในที่สาธารณะ

กองดอกไม้ที่ประชาชนในกรุงมอสโสนำมาวางไว้แสดงให้เห็นถึง การไว้อาลัยการจากไปของนายนาวาลนี ที่แท่นหินโซโลเวตสกี ขณะที่เจ้าหน้าที่สังเกตการณ์อยู่ไม่ห่าง


ประชาชนในนครซูริคของสวิตเซอร์แลนด์นำดอกไม้และจุดเทียนเพื่อไว้อาลัยแด่นายนาวาลนี

ในสังคมออนไลน์ได้โพสต์ภาพกลุ่มคนที่ไปวางดอกไม้ที่อนุสรณ์สำหรับนายนาวาลนีที่พวกเขาทำขึ้นเองในกรุงมอสโก และนครเซนต์ ปีเตอร์สเบิร์ก

กลุ่มคนจำนวนมากรวมกับชุมนุมถือป้ายเรียกร้องความยุติธรรมให้นักโทษทางการเมือง พร้อมกับตะโกนประท้วงภายนอกสถานทูตรัสเซียในกรุงลอนดอน



ส่วนในต่างประเทศไม่ว่าจะเป็นที่กรุงลอนดอน ของอังกฤษ, กรุงปารีส ของฝรั่งเศส, นครเจนีวา ของสวิตเซอร์แลนด์ และนครนิวยอร์ก ของสหรัฐฯ มีการชุมนุมประท้วงด้านหน้าสถานทูตรัสเซียพร้อมกับจัดกิจกรรมเพื่อไว้อาลัยให้กับนายนาวาลนี

อย่างเช่น มีผู้ประท้วงถือป้ายเขียนข้อความว่า "นาวาลนีคือวีรบุรุษของเรา" ที่ด้านหน้าสถานทูตรัสเซียในกรุงลอนดอน นอกจากนี้ยังมีประชาชนจำนวนกว่าร้อยคนยืนชุมนุมด้านหน้าอาคารองค์การสหประชาชาติในนครเจนีวา พร้อมกับถือภาพของนายนาวาลนีและวางดอกไม้เพื่อไว้อาลัย

อเล็กเซ นาวาลนี คือใคร

นายนาวาลนี เป็นที่รู้จักจากการเปิดโปงการทุจริตของเจ้าหน้าที่รัฐ เขาเรียกพรรคยูไนเต็ด รัสเซีย ของประธานาธิบดีปูตินว่า "พรรคการเมืองของเหล่าคนคดโกงและหัวขโมย" เขาเคยต้องโทษจำคุกหลายครั้ง

เขาเคยพยายามลงชิงชัยตำแหน่งประธานาธิบดีรัสเซียในการเลือกตั้งเมื่อปี 2018 แต่ถูกคณะกรรมการกลางการเลือกตั้งของรัสเซียตัดสิทธิ์ โดยให้เหตุผลว่านายนาวาลนีขาดคุณสมบัติของผู้ที่สามารถลงสมัครรับเลือกตั้งได้ เนื่องจากเคยต้องคำพิพากษาของศาลว่าได้กระทำความผิดฐานทุจริตคอร์รัปชันมาก่อน แม้นายนาวาลนีจะโต้แย้งว่าข้อกล่าวหานั้นมีขึ้นด้วยเหตุจูงใจทางการเมืองก็ตาม

เมื่อเดือน ก.ค. 2019 นายนาวาลนี รับโทษจำคุก 30 วัน ฐานเรียกร้องให้มีการประท้วงโดยไม่ได้รับอนุญาตจากทางการ และเขาล้มป่วยในช่วงที่ถูกจองจำ โดยแพทย์วินิจฉัยว่าเขา "ติดเชื้อโรคผิวหนังอักเสบ" แต่นายนาวาลนีบอกว่าเขาไม่เคยมีอาการภูมิแพ้เฉียบพลันมาก่อน และแพทย์ประจำตัวเขาระบุว่าเขาอาจได้รับ "สารพิษบางอย่าง" ซึ่งเขาก็คิดว่าตนเองถูกลอบวางยาพิษเช่นกัน

เมื่อปีที่แล้ว มูลนิธิต่อต้านการคอร์รัปชันของเขาถูกทางการรัสเซียประกาศให้เป็น "ตัวแทนต่างชาติ" ซึ่งทำให้มูลนิธิตกเป็นเป้าการตรวจสอบของทางการเพิ่มขึ้น

นายนาวาลนีรณรงค์ให้การเมืองรัสเซียมีความโปร่งใสมากขึ้นมาเป็นเวลาหลายปีแล้ว และพยายามที่จะทำให้ผู้สมัครฝ่ายค้านชนะการเลือกตั้ง เขาลงสมัครรับเลือกตั้งนายกเทศมนตรีกรุงมอสโกในปี 2013 และได้คะแนนมาเป็นที่สอง ต่อมาเขาพยายามจะลงสมัครรับเลือกตั้งประธานาธิบดี แต่ถูกห้ามเนื่องจากความผิดอาญาหลายกรณี ซึ่งเขาไม่ยอมรับและชี้ว่าเป็นเรื่องการเมือง

เปิดโปง "วังของปูติน"

ในเดือน ส.ค. 2020 นายนาวาลนี ถูกวางยาพิษ และรอดตายมาได้อย่างหวุดหวิด ในระหว่างที่กำลังเดินทางอยู่ในไซบีเรีย เพื่อถ่ายคลิปตรวจสอบการทำงานของรัฐบาล และช่วยรณรงค์หาเสียงให้กับผู้สมัครฝ่ายค้านในการเลือกตั้งท้องถิ่น

เขาถูกนำตัวไปรักษาที่เยอรมนี ซึ่งได้พบว่า เขาถูกวางยาพิษด้วยสารพิษทำลายประสาทโนวีชอกที่ผลิตในรัสเซีย

บุคคลที่ วลาดิเมียร์ ปูติน “เกรงกลัวที่สุด” คือใคร
ชมคลิปได้ที่ (https://www.bbc.com/thai/articles/c6pq4ek39ndo)

แม้จะได้รับคำเตือนว่า การเดินทางกลับไปยังรัสเซียนั้นไม่ปลอดภัย แต่นาวาลนีก็ยืนกรานที่จะไม่เป็นผู้ลี้ภัยทางการเมืองและเดินทางจากกรุงเบอร์ลินกลับไปกรุงมอสโก

เขาถูกควบคุมตัวที่สนามบิน หลังจากที่ได้จัดให้มีการไต่สวนของศาลขึ้นที่สถานีตำรวจ (ซึ่งเป็นเรื่องผิดปกติในรัสเซีย) เขาก็ยังถูกขังต่อมาจนถึงขณะนี้

นายนาวาลนีและผู้สนับสนุนบอกว่า การไต่สวนไม่เป็นธรรม และเรียกร้องให้ชาวรัสเซียออกมากดดันทางการด้วยการออกมาประท้วงบนท้องถนน

แม้จะถูกตำรวจควบคุมตัวอยู่ แต่นายนาวาลนีก็ยิ่งเคลื่อนไหวมากขึ้น โดยทีมงานของเขาได้เผยแพร่รายละเอียดการตรวจสอบสถานที่ที่พวกเขาเรียกว่า "วังของปูติน" (Putin's Palace) บ้านพักหรูหราที่มีการกล่าวหาว่า เพื่อนสนิทของนายปูตินหลายคนสร้างเป็นของขวัญให้เขา คลิปนี้กลายเป็นคลิปที่มีคนเข้าชมมากที่สุดของพวกเขาจนถึงขณะนี้

ข้อกล่าวหาในคลิปวิดีโอนี้ชี้ว่า คนวงในของนายปูติน รวมถึงผู้บริหารบริษัทน้ำมันและมหาเศรษฐีหลายคนเป็นผู้สนับสนุนเงินที่ได้มาอย่างผิดกฎหมายในการก่อสร้างบ้านพักหลังนี้

คลิปวิดีโอแสดงภาพทั้งภายในและภายนอกของบ้านพักที่ทั้งหรูหราและโอ่อ่าอย่างยิ่ง

วิดีโอนี้มีคนเข้าชมทางยูทิวบ์แล้วมากกว่า 100 ล้านครั้ง และยังคงมีการส่งต่อกันอย่างรวดเร็วในแอปพลิเคชันติ๊กต็อก ซึ่งเป็นที่นิยมในหมู่คนรุ่นใหม่ของรัสเซีย

ที่มา https://www.bbc.com/thai/articles/c6pq4ek39ndo