ภาพจาก The Circle
Asama Mungkornchai
9 hours ago·
เมื่อวานเราไปประกันตัวผู้ถูกคดีที่กองทุนราษฎรประสงค์ให้ความดูแลสองราย รายหนึ่งเป็นนักกิจกรรม อีกรายเป็นแม่ที่ถูกตั้งข้อหาขัดขวางการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่กรณีจะรับศพลูกชายที่ถูกวิสามัญฯกลับบ้านไปทำพิธีศพ แต่ทางเจ้าหน้าที่ต้องการจะทำการชันสูตรศพ
ขอไม่กล่าวรายละเอียดเรื่องคดีเพราะเป็นคดีที่ต้องดำเนินคดีความกันต่อ เราทำหน้าที่แค่ช่วยดำเนินการตามสิทธิพื้นฐานทั่วไปเท่านั้น
เราคุยเล่าเรื่องนี้กับแม่ชาวบ้านอีกคนที่ไม่เคยจะอินและสนใจการเมือง แม่ที่หาเช้ากินค่ำ หวังให้ลูกชายไม่ติดยา ไม่ไปเป็นนักรบ แม่ที่มีอุดมการณ์ความเป็นแม่ใหญ่โตกว่าอุดมการณ์ทางการเมืองใดๆ
แม่คนนี้เธอบอกว่า ถ้าเป็นเธอ เธอก็อยากจะรีบรับศพกลับ พิธีศพจัดการเร็วได้ยิ่งไวยิ่งดี (ความเชื่ออิสลามของชาวบ้าน) เธอถามว่าจะต้องชันสูตรศพอะไร คนก็ตายแล้ว วิสามัญแล้วจะต้องพิสูจน์อะไรอีก เราตอบเธอว่าเป็นกระบวนการของเค้างัยของเจ้าหน้าที่ เค้าทำตามหน้าที่ เธอดูชะงักงันไปและไม่พอใจ
เราไม่รู้ว่าคนต่างศาสนิกรู้ไหมว่าคนมุสลิมส่วนใหญ่ไม่ชอบให้ผ่าชันสูตรพลิกศพ เค้ามองว่าเป็นการทำร้ายศพ อย่าว่าแต่ศพวิสามัญแบบนี้เลย ศพที่ชาวบ้านสงสัยว่าถูกทำให้ตายอย่างไม่เป็นธรรม แม้ทนายจะบอกว่าควรชันสูตรศพเพื่อเป็นหลักฐานร้องความเป็นธรรม ศพหลายศพญาติยังไม่ยอมอนุญาตให้ชันสูตรศพเพราะกลัวร่างศพถูกทำร้าย
เราเจอแม่ที่ถูกดำเนินคดีเป็นครั้งที่สอง เราไม่ได้มีโอกาสคุยกันมากนัก เราพูดมลายูไม่ได้ แม่พูดไทยไม่ค่อยได้ และเมื่อวานเราวุ่นวาย รอดำเนินเอกสาร เธอเองก็ถูกดำเนินการตามกระบวนการอีกจุดหนึ่ง เมื่อเสร็จสิ้นกระบวนการ เธอถูกปล่อยตัวจากจุดพักผู้ต้องหาที่เป็นห้องรวมและมีลูกกรงกั้น คำเรียกห้องนั้นอย่างไม่เป็นทางการ คือ “คอกหมี”
เมื่อเธอออกมาจากห้องดังกล่าว เราได้กล่าวสลาม เธอกล่าวขอบคุณที่เราช่วย เราบอกกับเธอว่า เราไม่ได้ช่วยเธอคนเดียว มีคนหลายคนช่วยเธออยู่ ไม่ต้องกังวล (กองทุนราษฎรประสงค์ คือ ตัวแทนของผู้คนมากมายที่ส่งความช่วยเหลือมายังเธอ)
“ก๊ะไม่ได้เป็นหนี้อาจารย์นะ มีคนหลายคนช่วยมา” เราบอกเธอแบบนั้น
ดวงตาที่อยู่บนใบหน้าอันปิดเกือบหมดนั้นดูชอกช้ำจากการร้องไห้อย่างหนัก เรารู้ทีหลังว่าเธอไม่ยอมกินข้าวในวันนั้น ริ้วรอยรอบๆดวงตาของเธอและความชอกช้ำชุ่มน้ำตาของดวงตาคู่นั้นทำให้เรารู้สึกเหมือนว่า หัวใจของเธอมันแตกร้าว เจ็บปวด
ก็แค่แม่คนหนึ่งที่ลูกชายตายและเธอโดนคดีความหลังจากนั้น
ตอนที่เรากอดกัน แม้เพียงชั่วแวบ มือของเราสัมผัสหลังเธอแล้วรู้สึกถึงกระดูกใต้ผ้าคลุมผืนใหญ่นั้น
ผู้หญิงชาวบ้านที่ทำนามาตลอดชีวิต ใบหน้าที่อย่าว่าจะรู้จักเครื่องสำอางเลย มันไม่เคยรู้จักครีมกันแดดด้วยซ้ำ
แวบนั้น ฉันแอบนึกถึงแม่ตัวเอง
ตอนที่เธอกอดเราและร้องไห้ บอกขอบคุณ เรารู้สึกร้องไห้ในใจและพยายามไม่ร้องมันออกมาจริงๆ เรารู้สึกถึงความกลัว กังวล และเจ็บปวดของเธอ
คนจน มันไม่ได้จนแค่เงินแต่มันจนอำนาจ ความยากจนมันจึงน่ากลัว ในสถานการณ์แบบนี้ที่ห้อมล้อมไปด้วยบริบทของปัญหาความมั่นคง ความรุนแรงนั้นซ้อนทับและมันลงตราประทับลงบนชีวิตของคนเล็กคนน้อยที่นี่
ไม่ว่าใครจะรบกับใคร อุดมการณ์ชาตินิยมฝั่งใด
แม่เป็นแม่ ครอบครัวเป็นครอบครัว หากใครสักคนตาย ก็จะมีใครสักคนหรือหลายคนแตกหัก และบางคนก็อาจจะหักพังมากหน่อย มากแค่ไหน ใครจะรู้.
Asama Mungkornchai
9 hours ago·
เมื่อวานเราไปประกันตัวผู้ถูกคดีที่กองทุนราษฎรประสงค์ให้ความดูแลสองราย รายหนึ่งเป็นนักกิจกรรม อีกรายเป็นแม่ที่ถูกตั้งข้อหาขัดขวางการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่กรณีจะรับศพลูกชายที่ถูกวิสามัญฯกลับบ้านไปทำพิธีศพ แต่ทางเจ้าหน้าที่ต้องการจะทำการชันสูตรศพ
ขอไม่กล่าวรายละเอียดเรื่องคดีเพราะเป็นคดีที่ต้องดำเนินคดีความกันต่อ เราทำหน้าที่แค่ช่วยดำเนินการตามสิทธิพื้นฐานทั่วไปเท่านั้น
เราคุยเล่าเรื่องนี้กับแม่ชาวบ้านอีกคนที่ไม่เคยจะอินและสนใจการเมือง แม่ที่หาเช้ากินค่ำ หวังให้ลูกชายไม่ติดยา ไม่ไปเป็นนักรบ แม่ที่มีอุดมการณ์ความเป็นแม่ใหญ่โตกว่าอุดมการณ์ทางการเมืองใดๆ
แม่คนนี้เธอบอกว่า ถ้าเป็นเธอ เธอก็อยากจะรีบรับศพกลับ พิธีศพจัดการเร็วได้ยิ่งไวยิ่งดี (ความเชื่ออิสลามของชาวบ้าน) เธอถามว่าจะต้องชันสูตรศพอะไร คนก็ตายแล้ว วิสามัญแล้วจะต้องพิสูจน์อะไรอีก เราตอบเธอว่าเป็นกระบวนการของเค้างัยของเจ้าหน้าที่ เค้าทำตามหน้าที่ เธอดูชะงักงันไปและไม่พอใจ
เราไม่รู้ว่าคนต่างศาสนิกรู้ไหมว่าคนมุสลิมส่วนใหญ่ไม่ชอบให้ผ่าชันสูตรพลิกศพ เค้ามองว่าเป็นการทำร้ายศพ อย่าว่าแต่ศพวิสามัญแบบนี้เลย ศพที่ชาวบ้านสงสัยว่าถูกทำให้ตายอย่างไม่เป็นธรรม แม้ทนายจะบอกว่าควรชันสูตรศพเพื่อเป็นหลักฐานร้องความเป็นธรรม ศพหลายศพญาติยังไม่ยอมอนุญาตให้ชันสูตรศพเพราะกลัวร่างศพถูกทำร้าย
เราเจอแม่ที่ถูกดำเนินคดีเป็นครั้งที่สอง เราไม่ได้มีโอกาสคุยกันมากนัก เราพูดมลายูไม่ได้ แม่พูดไทยไม่ค่อยได้ และเมื่อวานเราวุ่นวาย รอดำเนินเอกสาร เธอเองก็ถูกดำเนินการตามกระบวนการอีกจุดหนึ่ง เมื่อเสร็จสิ้นกระบวนการ เธอถูกปล่อยตัวจากจุดพักผู้ต้องหาที่เป็นห้องรวมและมีลูกกรงกั้น คำเรียกห้องนั้นอย่างไม่เป็นทางการ คือ “คอกหมี”
เมื่อเธอออกมาจากห้องดังกล่าว เราได้กล่าวสลาม เธอกล่าวขอบคุณที่เราช่วย เราบอกกับเธอว่า เราไม่ได้ช่วยเธอคนเดียว มีคนหลายคนช่วยเธออยู่ ไม่ต้องกังวล (กองทุนราษฎรประสงค์ คือ ตัวแทนของผู้คนมากมายที่ส่งความช่วยเหลือมายังเธอ)
“ก๊ะไม่ได้เป็นหนี้อาจารย์นะ มีคนหลายคนช่วยมา” เราบอกเธอแบบนั้น
ดวงตาที่อยู่บนใบหน้าอันปิดเกือบหมดนั้นดูชอกช้ำจากการร้องไห้อย่างหนัก เรารู้ทีหลังว่าเธอไม่ยอมกินข้าวในวันนั้น ริ้วรอยรอบๆดวงตาของเธอและความชอกช้ำชุ่มน้ำตาของดวงตาคู่นั้นทำให้เรารู้สึกเหมือนว่า หัวใจของเธอมันแตกร้าว เจ็บปวด
ก็แค่แม่คนหนึ่งที่ลูกชายตายและเธอโดนคดีความหลังจากนั้น
ตอนที่เรากอดกัน แม้เพียงชั่วแวบ มือของเราสัมผัสหลังเธอแล้วรู้สึกถึงกระดูกใต้ผ้าคลุมผืนใหญ่นั้น
ผู้หญิงชาวบ้านที่ทำนามาตลอดชีวิต ใบหน้าที่อย่าว่าจะรู้จักเครื่องสำอางเลย มันไม่เคยรู้จักครีมกันแดดด้วยซ้ำ
แวบนั้น ฉันแอบนึกถึงแม่ตัวเอง
ตอนที่เธอกอดเราและร้องไห้ บอกขอบคุณ เรารู้สึกร้องไห้ในใจและพยายามไม่ร้องมันออกมาจริงๆ เรารู้สึกถึงความกลัว กังวล และเจ็บปวดของเธอ
คนจน มันไม่ได้จนแค่เงินแต่มันจนอำนาจ ความยากจนมันจึงน่ากลัว ในสถานการณ์แบบนี้ที่ห้อมล้อมไปด้วยบริบทของปัญหาความมั่นคง ความรุนแรงนั้นซ้อนทับและมันลงตราประทับลงบนชีวิตของคนเล็กคนน้อยที่นี่
ไม่ว่าใครจะรบกับใคร อุดมการณ์ชาตินิยมฝั่งใด
แม่เป็นแม่ ครอบครัวเป็นครอบครัว หากใครสักคนตาย ก็จะมีใครสักคนหรือหลายคนแตกหัก และบางคนก็อาจจะหักพังมากหน่อย มากแค่ไหน ใครจะรู้.
