ซ่อมแบบนี้ ไม่ซ่อมดีกว่ามั้ย

Rachapol Siridit
7 hours ago
·
วัดแห่งนี้เป็นสถานที่ผูกพันสำคัญในชีวิต เต็มไปด้วยความทรงจำตั้งแต่วัยเด็ก ทั้งการบวช เวียนเทียน และเล่นซนกับเพื่อน หนึ่งในความทรงจำที่แรงกล้าคือรูปปั้นยักษ์โบราณสองตนที่ทางขึ้นวัด ซึ่งเข้มขลังน่ากลัวจนต้องเมินหน้าวิ่งผ่านไปเสมอ
รูปปั้นเหล่านี้เป็นศิลปะสกุลช่างล้านนาโบราณอายุนับร้อยปี ครั้งหนึ่งสภาพค่อนข้างทรุดโทรม จนกระทั่งได้รับการซ่อมแซมจากกรมศิลปากร ผมมีความเห็นว่าการซ่อมแซมศิลปวัตถุเช่นนี้ควรรักษารอยประวัติศาสตร์และเอกลักษณ์ดั้งเดิมไว้ให้มากที่สุด ไม่ควรพอกทับหรือดัดแปลงจนหมดสภาพเดิม
ในวัดนี้ ผมเคยทันเห็นการบูรณะราวบันไดปูนปั้นรูปพญานาคโบราณทางขึ้นไปนมัสการองค์เจดีย์ ที่ถูกรื้อ แล้วเอาไปตั้งโชว์ไว้หน้าบันได ทำศาลาครอบ และสร้างใหม่ กลายเป็นของใหม่ที่ไม่คงทนเท่าของเดิม เพราะไม่นาน ปูนปั้นลวดลาย เกล็ด ได้หลุดล่อนกร่อนลงแทบไม่เหลือ ต่างจากของเก่าที่ยังเห็นควดลายสวยงามสมบูรณ์ ผมเคยเห็นอาคารหินอ่อนในอิตาลี มีการบูรณะส่วนที่แตกหักด้วยการแกะสลักหินก้อนใหม่มาติดตามรายละเอียดรอยแตกแบบที่ประกบกันสนิทแน่นพอดี นั่นหมายถึงการไม่ตัดแต่ง แตะต้องของเดิม หรือถ้าจำเป็นก็ทำน้อยที่สุด การเปรียบเทียบกับงานหินอ่อนอิตาลี อาจดูมากเกินไป เพราะของเราเป็นวัสดุที่ไม่ทนทาน ซ่อมแซมยากกว่า แค่เพียงยกตัวอย่างให้เห็นว่า ประเทศที่เห็นคุณค่าของศิลปกรรมเก่าแก่ และอนุรักษ์อย่างดี สามารถเข้าถึงประโยชน์ของงานศิลป์อันเป็นมรดกที่คนรุ่นก่อนได้ฝากไว้ได้มากมายมหาศาลขนาดไหน
ผลงานศิลปะและโบราณสถานควรได้รับการอนุรักษ์อย่างถูกวิธี โดยคำนึงถึงการรักษาเอกลักษณ์และคุณค่าดั้งเดิมเอาไว้ให้มากที่สุด แทนที่จะดัดแปลงหรือสร้างทับจนหมดสภาพเดิม เพราะนั่นคือการสูญเสียมรดกทางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์อันล้ำค่า