มาตราที่ 1 ของอนุสัญญาว่าด้วยสถานภาพผู้ลี้ภัย ค.ศ. 1951 และพิธีสารปี 1967 ได้อธิบายว่า ‘ผู้ลี้ภัย’ หมายถึง ‘ผู้อยู่นอกอาณาเขตรัฐแห่งสัญชาติของตน…และด้วยความหวาดกลัวซึ่งมีมูลอันจะกล่าวอ้างได้ว่าจะได้รับการประหัตประหารด้วยเหตุทางเชื้อชาติ ศาสนา สัญชาติ สมาชิกภาพในกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งไม่ว่าทางสังคมหรือทางด้านความคิดทางการเมืองก็ตาม และด้วยเหตุแห่งความกลัวนั้นจึงไม่สมัครใจที่จะขอความคุ้มครองจากรัฐแห่งสัญชาติดังกล่าว หรือผู้ใดที่เป็นบุคคลไร้สัญชาติที่อยู่นอกอาณาเขตรัฐที่เดิมมีถิ่นฐานพำนักประจำ แต่ไม่สามารถหรือไม่สมัครใจที่จะเดินทางกลับไปด้วยเหตุแห่งความหลาดกลัวที่กล่าวมาข้างต้น’
นั่นหมายความว่า แต่ละประเทศจะต้องรับรองสถานะผู้ลี้ภัยให้กับบุคคลนั้นๆ เมื่อเดินทางมาถึงประเทศไม่ว่าด้วยวิธีการใดก็ตามทั้งถูกกฎหมายและผิดกฎหมาย โดยไม่สามารถขับไล่ผู้ลี้ภัยออกนอกประเทศได้ นอกจากจะมีความจำเป็นด้วยเหตุผลทางด้านความมั่นคง แต่ผู้ลี้ภัยนั้นจะต้องได้รับโอกาสในการหาที่ลี้ภัยอื่นก่อนถูกเนรเทศ...
ซึ่งมาตรา 33 ของอนุสัญญาเกี่ยวกับสถานภาพของผู้ลี้ภัยก็ได้ระบุไว้ชัดเจนว่า “รัฐภาคีผู้ทำสัญญาจะไม่ขับไล่หรือส่งกลับ (ผลักดัน) ผู้ลี้ภัยไม่ว่าจะโดยลักษณะใดๆ ไปยังชายเขตแห่งดินแดน ซึ่ง ณ ที่นั้นชีวิตหรืออิสรภาพของผู้ลี้ภัยอาจได้รับการคุกคามด้วยสาเหตุทางเชื้อชาติ ศาสนา สัญชาติ สมาชิกภาพในกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง ไม่ว่าทางสังคมหรือความคิดด้านการเมือง”
ที่มา บทความจาก The Matter
คำอธิบาย ‘อนุสัญญาว่าด้วยสถานภาพผู้ลี้ภัย ค.ศ. 1951’ ฉบับประธานาธิบดีมือใหม่และผู้เริ่มศึกษา
...
อนุสัญญาว่าด้วยสถานภาพผู้ลี้ภัย
ที่มา UNHCR
อนุสัญญาปีพ.ศ. 2494 ว่าด้วยเรื่องสถานภาพของผู้ลี้ภัยซึ่งเป็นเอกสารทางกฎหมายที่สำคัญใน การตัดสินว่าใครคือผู้ลี้ภัย สิทธิของผู้ลี้ภัยและหน้าที่ของรัฐต่อผู้ลี้ภัยมีอะไรบ้าง พิธีสารปีพ.ศ. 2510 ได้ยกเลิกข้อจำกัดทางกายภาพและระยะเวลาของอนุสัญญา และในปีพ.ศ. 2544 ยูเอ็นเอชซีอาร์ได้ตีพิมพ์นิตย-สารผู้ลี้ภัยฉบับพิเศษสำหรับวาระครบรอบห้าสิบปีของอนุสัญญาอีกด้วย (pdf, 1.2MB)
อนุสัญญาปีพ.ศ. 2494 ว่าด้วยเรื่องสถานภาพของผู้ลี้ภัยซึ่งเป็นเอกสารทางกฎหมายที่สำคัญใน การตัดสินว่าใครคือผู้ลี้ภัย สิทธิของผู้ลี้ภัยและหน้าที่ของรัฐต่อผู้ลี้ภัยมีอะไรบ้าง พิธีสารปีพ.ศ. 2510 ได้ยกเลิกข้อจำกัดทางกายภาพและระยะเวลาของอนุสัญญา และในปีพ.ศ. 2544 ยูเอ็นเอชซีอาร์ได้ตีพิมพ์นิตย-สารผู้ลี้ภัยฉบับพิเศษสำหรับวาระครบรอบห้าสิบปีของอนุสัญญาอีกด้วย (pdf, 1.2MB)
เนื้อหาของอนุสัญญาปีพ.ศ. 2494 และพิธีสารปีพ.ศ. 2510
เอกสารหลักสำหรับการคุ้มครองผู้ลี้ภัยและเนื้อหาของพิธีสารที่ได้ยกเลิกกำหนดระยะเวลาและข้อจำกัดทางภูมิศาสตร์ของอนุสัญญา
