นโยบายคุมโควิดจีนมีหน้าตาอย่างไร ทำไมคนถึงต่อต้าน

การประท้วงต่อต้านนโยบายโควิดเป็นศูนย์ ที่รัฐบาลจีนภายใต้ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ดำเนินมาหลายปี ได้ขยายตัวไปยังหลายเมืองทั่วประเทศ จนอาจถือได้ว่าเป็นการประท้วงใหญ่สุดของจีนในรอบหลายสิบปี

ข้อเรียกร้องของผู้ประท้วง คือ การผ่อนคลายมาตรการโควิดที่เข้มงวดมาก ในช่วงที่ตอนนี้ ผู้ติดเชื้อโควิดในจีนกำลังกลับมาเพิ่มสูงอีกครั้ง

หน้าตาของมาตรการล็อกดาวน์ในจีน

ประเทศจีนถือว่ามีนโยบายควบคุมโควิดที่เข้มงวดมากที่สุดแห่งหนึ่งในโลก ดังนี้

• ทางการท้องถิ่นต้องสั่งล็อกดาวน์อย่างเข้มงวด ตามอาคารและชุมชมที่พบผู้ติดเชื้อ แม้ว่าผู้ติดเชื้อจะไม่มากนัก
• การตรวจคัดกรองผู้ติดเชื้อในชุมชน หากมีการรายงานพบผู้ติดเชื้อในพื้นที่
• ประชาชนที่ติดโควิดต้องแยกกักตัวที่บ้าน หรือสถานกักตัวของรัฐบาล
• หากมีการประกาศล็อกดาวน์ในพื้นที่ ธุรกิจและโรงเรียนจะต้องปิดชั่วคราว
• ร้านค้าต้องปิด ยกเว้นการจำหน่ายอาหาร
• การล็อกดาวน์จะดำเนินไปจนกว่าจะไม่มีรายงานพบผู้ติดเชื้อรายใหม่ในพื้นที่

นับแต่รัฐบาลจีนดำเนินนโยบายโควิดเป็นศูนย์ มีประชากรจีนหลายสิบล้านคนที่ล้วนเคยเผชิญการล็อกดาวน์ไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง

ตอนนี้จีนไม่ได้สั่งล็อกดาวน์ทั่วประเทศแล้ว และก็ผ่อนคลายมาตรการที่เคยใช้หลายอย่าง

อย่างไรก็ดี รัฐบาลกลางบอกให้เจ้าหน้าที่ท้องถิ่นสั่งล็อกดาวน์พื้นที่ของตัวเองหากว่าพบกรณีการติดเชื้อ แม้จะเจอแค่ไม่กี่รายเท่านั้น

ทำไมเซี่ยงไฮ้กลับลำวิธีรับมือโควิด
ฮ่องกงทำอะไรพลาดในแผนจัดการโควิด
เชื้อเดลตากำลังคุกคามยุทธศาสตร์ปลอดโควิดของจีน

นอกจากนี้ จะมีการเรียกคนจำนวนมากที่อยู่ในพื้นที่เดียวกันกับผู้ติดเชื้อมาตรวจโควิด ใครที่ติดเชื้อก็ต้องกักตัวอยู่ที่บ้าน หรือไม่ก็ไปอยู่ในสถานที่กักตัวที่รัฐเป็นผู้ควบคุม

ไม่เพียงเท่านั้น ทางการท้องถิ่นยังดำเนินมาตรการสุดโต่ง อาทิ ให้พนักงานโรงงานนอนในโรงงาน เพื่อที่จะทำงานต่อได้ แม้จะต้องกักตัวก็ตาม

เมื่อต้น พ.ย. พนักงานจำนวนมากของโรงงานฟ็อกคอนน์ ในเมืองเจิ้งโจว ซึ่งผลิตไอโฟน ได้ฝ่าฝืนมาตรการล็อกดาวน์ และพยายามหนีออกมาจากโรงงาน เพราะกลัวว่าพวกเขาจะถูกขังอยู่ภายใน

เมื่อเดือน ส.ค. ผู้จับจ่ายซื้อสินค้าในร้านอิเกีย ในนครเซี่ยงไฮ้ พังประตูร้านออกมา เพื่อหนีการล็อกดาวน์

อย่างไรก็ดี จีนก็คลายมาตรการบางอย่างแล้ว

คนที่ติดเชื้อต้องกักตัวแค่ 8 วัน แทนที่จะเป็น 10 วัน โดยให้กักตัวที่ศูนย์ของรัฐ 5 วัน และที่บ้านตัวเองอีก 3 วัน

ตอนนี้จีนอนุญาตให้คนเดินทางมาจากต่างประเทศได้แล้ว แต่ผู้ที่เดินทางมาต้องตรวจโควิด 48 ชั่วโมงก่อนที่จะมาถึง

สถานการณ์โควิดในจีนเริ่มน่าวิตก ?

เมื่อไม่นานมานี้ จีนรายงานผู้เสียชีวิตรายใหม่จากโควิด เป็นครั้งแรกในรอบ 6 เดือน

เมื่อวานนี้ (28 พ.ย.) มีรายงานผู้ติดเชื้อใหม่ทั่วจีนถึง 40,052 คน ถือว่าเพิ่มจาก 39,506 คนเมื่อวันอาทิตย์ (27 พ.ย.) และถือว่าพุ่งสูงกว่าช่วงพีคครั้งล่าสุดในเดือน เม.ย. 2022 ขณะที่ยอดผู้ติดเชื้อรายสัปดาห์อยู่ที่เฉลี่ยเกือบ 200,000 คน

แม้จะมีรายงานผู้ติดเชื้อในหลายพื้นที่ทั่วจีน แต่พื้นที่ที่ได้รับผลกระทบมากที่สุด คือ เมืองกว่างโจว ทางตอนใต้ และฉงชิ่ง ทางตะวันตกเฉียงใต้ ซึ่งมีรายงานผู้ติดเชื้อใหม่ 7,000-8,000 คนทุกวัน

ส่วนที่กรุงปักกิ่ง มีรายงานผู้ติดเชื้อใหม่ 4,000 ต่อวัน ทั้งนี้ จำนวนผู้ติดเชื้อและเสียชีวิตต่อสัดส่วนประชาชนในจีน ยังถือว่าต่ำกว่าประเทศอื่น ๆ

จีนใช้วัคซีนอะไร

จนถึงตอนนี้ มีประชากรจีนที่อายุเกิน 80 ปี เพียงประมาณครึ่งเดียว ที่ได้รับวัคซีนโดสแรกแล้ว ขณะที่ประชากรอายุ 60-69 ปี ไม่ถึง 60% ที่ได้รับวัคซีนครบโดสแล้ว

ประชาชนสูงอายุถือว่ามีความเสี่ยงต่อโควิด-19 มากที่สุด และจีนพยายามผลักดันให้ผู้สูงวัยเข้ารับการฉีดวัคซีนโดยเร็ว

เหตุผลหนึ่งที่ประชาชนไม่ต้องการรับวัคซีนในจีน เพราะรัฐบาลจีนเน้นการวัคซีนซิโนแวค และซิโนฟาร์ม เป็นหลัก ซึ่งประชาชนวิตกว่าจะไม่มีประสิทธิภาพต้านโควิดสายพันธุ์โอมิครอน ซึ่งเป็นสายพันธุ์หลักที่ระบาดทั่วโลกในเวลานี้

ชาติตะวันตกเสนอวัคซีนที่มีประสิทธิภาพมากกว่า อาทิ วัคซีน mRNA อย่างไฟเซอร์ แต่จีนปฏิเสธจะใช้วัคซีนของชาติตะวันตกในวงกว้าง

รัฐบาลจีนไม่ได้ให้เหตุผลที่แน่ชัดว่า ทำไมถึงยึดติดกับวัคซีนที่ผลิตเองในจีนมากนัก แต่ ดร. ยู เจีย นักวิจัยอาวุโส ขององค์กรระดมสมองชาแธมเฮาส์ มองว่า จีนอาจห่วงเรื่องศักดิ์ศรีของชาติมากกว่า

"ผมคิดว่า สี จิ้นผิง คิดถึงเรื่องการพึ่งพาตนเอง การที่จีนต้องผลิตวัคซีนด้วยตนเอง มากกว่าการนำเข้ามาจากประเทศอื่น"

ขณะเดียวกัน องค์การอนามัยโลกเรียกร้องให้จีนเปลี่ยนยุทธศาสตร์การรับมือโควิดเสียใหม่ แต่ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ของจีน ระบุว่า นโยบายโควิดเป็นศูนย์ที่จีนใช้อยู่ เป็นไปตามหลัก "วิทยาศาสตร์และได้ผล"

ทำไมจีนยังพยายามให้ยอดโควิดเป็นศูนย์อยู่

จีนบอกว่านโยบายโควิดเป็นศูนย์ช่วยชีวิตคนได้ เพราะการแพร่ระบาดอย่างไม่สามารถควบคุมได้จะทำให้กลุ่มคนเปราะบาง อาทิ คนสูงอายุ ตกอยู่ในอันตราย

การล็อกดาวน์อย่างเข้มงวดทำให้จำนวนผู้เสียชีวิตในจีนยังน้อยมาก โดยตัวเลขทางการอยู่แค่ 5,200 ราย

ตัวเลขรายงานนี้เท่ากับว่าใน 1 ล้านคน จีนมีผู้เสียชีวิตจากโควิดแค่ 3 รายเท่านั้น เทียบกับ 3,000 รายต่อหนึ่ง 1 ล้านคนสำหรับสหรัฐฯ และ 2,400 รายต่อ 1 ล้านคนสำหรับสหราชอาณาจักร

ผลกระทบต่อเศรษฐกิจจีน

ในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมา มีการล็อกดาวน์ในหลายเมืองของจีนพร้อมกัน ไม่ว่าจะเป็นเซินเจิ้น เมืองที่มีประชากร 17.5 ล้านคน และเป็นศูนย์กลางของภาคเทคโนโลยี หรือนครเซี่ยงไฮ้ ซึ่งมีประชากร 26 ล้านคน และเป็นศูนย์กลางการเงิน การค้า และอุตสาหกรรมการผลิต ของประเทศ

การล็อกดาวน์ทำให้โรงงานและท่าเรือต้องปิดตัวลงเป็นเวลานาน ส่งผลกระทบต่อหลายบริษัทรวมถึงของชาวต่างชาติด้วย

เศรษฐกิจจีนเติบโตแค่ 3.9% ในปีที่แล้ว เทียบกับเป้าที่วางไว้ 5.5% สำหรับปี 2022

นอกจากนี้ บริษัทและผู้บริโภคที่อื่นในโลกที่ต้องพึ่งสินค้าจากจีนก็ได้รับผลกระทบไปด้วย

ทำไมองค์การอนามัยโลกบอกว่าเป็นยุทธศาสตร์ที่ผิด

แม้ว่าจีนรับมือกับโควิดได้ค่อนข้างประสบความสำเร็จในช่วงต้น องค์การอนามัยโลกบอกว่าโควิดสายพันธุ์โอมิครอนระบาดไปทั่วจีนเพราะมันแพร่ระบาดได้ง่ายกว่าสายพันธุ์อื่น ๆ

องค์การอนามัยโลกบอกว่าโควิดมีวิวัฒนาการและเปลี่ยนพฤติกรรมตัวเองไปเรื่อย ๆ ดังนั้นจึงเป็นเรื่องสำคัญที่ต้องเปลี่ยนมาตรการรับมือไปด้วย

ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ของจีนบอกว่า นโยบายโควิดเป็นศูนย์ทั้งมีประสิทธิภาพและอิงหลักวิทยาศาสตร์ รัฐบาลจีนบอกว่าการเปลี่ยนนโยบายจะทำให้คนสูงอายุจำนวนมากเสียชีวิต

ที่มา บีบีซี นิวส์
โควิดเป็นศูนย์ : นโยบายคุมโควิดจีนมีหน้าตาอย่างไร ทำไมคนถึงต่อต้าน
โดย ว่านหยวน ซ่ง
29 พฤศจิกายน 2022