เปิดรายชื่อ ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ
ที่ส่ัง ‘ธนาธร’ ยุติหน้าที่ ส.ส. ชั่วคราว
7 จาก 9 คน มาจากระบบคัดเลือกของ คสช.
.
วันนี้ (23 พฤษภาคม 2562) ศาลรัฐธรรมนูญ มีมติ 9 ต่อ 0 รับพิจารณาวินิจฉัยการสิ้นสุดสภาพการเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) ของธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ หัวหน้าพรรคอนาคตใหม่ จากกรณี ถือหุ้นสื่อ บริษัท วี-ลัค มีเดีย จำกัด และมีมติ 8 ต่อ 1 ให้ ธนาธร หยุดปฏิบัติหน้าที่ ส.ส. จนกว่าศาลจะมีคำวินิจฉัย
ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญปัจจุบัน มี 9 คน ประกอบด้วย
1. นุรักษ์ มาประณีต ประธานศาลรัฐธรรมนูญ
2. จรัญ ภักดีธนากุล
3. ชัช ชลวร
4. ทวีเกียรติ มีนะกนิษฐ
5. นครินทร์ เมฆไตรรัตน์
6. บุญส่ง กุลบุปผา
7. ปัญญา อุดชาชน
8. วรวิทย์ กังศศิเทียม
9. อุดมศักดิ์ นิติมนตรี
ทั้งเก้าคนเป็นผู้ชาย ที่อายุเกิน 60 ปี คนที่อายุน้อยที่สุด คือ นครินทร์ เมฆไตรรัตน์ อายุ 61 ปี คนที่อายุมากที่สุด อายุ 71 ปี ไม่ใช่ทุกคนที่เข้าสู่ตำแหน่งด้วยระบบบการสรรหาแบบปกติ
ตามมาตรา 8 ของร่างพ.ร.ป.ว่าด้วยวิธีพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ กำหนดให้ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ มี 9 คน ประกอบด้วย
๐ ตุลาการ 3 คน มาจาก ผู้พิพากษาในศาลฎีกา ซึ่งได้รับคัดเลือกจากที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกา
๐ ตุลาการ 2 คน มาจาก ตุลาการศาลปกครองสูงสุด ซึ่งได้รับคัดเลือกจากที่ประชุมใหญ่ตุลาการศาลปกครองสูงสุด
๐ ตุลาการ 1 คน มาจาก ผู้ทรงคุณวุฒิสาขานิติศาสตร์
๐ ตุลาการ 1 คน มาจาก ผู้ทรงคุณวุฒิสาขารัฐศาสตร์หรือรัฐประศาสนศาสตร์
๐ ตุลาการ 2 คน มาจาก ผู้ทรงคุณวุฒิที่เป็นผู้รับหรือเคยรับราชการ
แต่กระบวนการได้มาซึ่งตุลาการศาลรัฐธรรมนูญเช่นนี้ ยังไม่เคยถูกใช้งาน เพราะตั้งแต่ พ.ร.ป.ว่าด้วยวิธีพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ เริ่มใช้ในปี 2561 ก็ยังไม่เคยได้ใช้เพื่อสรรหาใครมาดำรงตำแหน่งเลย เพราะในบทเฉพาะกาล มาตรา 80 เขียนไว้สรุปได้ว่า กระบวนการสรรหาตุลากาศาลรัฐธรรมนูญให้เริ่มใช้ได้หลังเปิดประชุมสภาได้หลังการเลือกตั้ง ดังนั้น ตุลาการทั้ง 9 คน จึงมีที่มาจากยุค คสช. และจากยุคก่อน คสช.
..........................................
xx ตุลาการสองคน มาจากระบบคัดเลือกของ คสช. xx
เมื่อ คสช. เข้ายึดอำนาจ แม้รัฐธรรมนูญเดิมจะถูกยกเลิกไป แต่ คสช. ก็ออกประกาศ ฉบับที่ 48/2557 กำหนดให้การสรรหาองค์กรอิสระดำเนินการตามระบบเดิมของรัฐธรรมนูญ 2550 ไปพลางก่อน
ซึ่งตามระบบเดิม คือ ให้มีคณะกรรมการสรรหาตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ประกอบด้วยประธานศาลฎีกา ประธานศาลปกครองสูงสุด ประธานสภาผู้แทนราษฎร ผู้นำฝ่ายค้านในสภาผู้แทนราษฎร และประธานองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญซึ่งเลือกกันเองให้เหลือหนึ่งคน เป็นกรรมการ แต่เนื่องจากในยุคของ คสช. ไม่มีประธานสภาผู้แทนราษฎร และผู้นำฝ่ายค้าน จึงมีเพียงพรเพชร วิชิตชลชัย ประธานสภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.) หนึ่งในมือกฎหมายของ คสช. เข้าร่วมการสรรหา
เมื่อได้รายชื่อจากการสรรหาแล้ว ตามระบบเดิมต้องให้วุฒิสภาลงมติให้ความเห็นชอบ แต่เนื่องจากในยุคของ คสช. ไม่มีวุฒิสภา จึงส่งเรื่องให้ สนช. ซึ่งเป็นสภาแต่งตั้งที่มีสมาชิกส่วนใหญ่เป็นทหารและข้าราชการเกษียณอายุ เป็นผู้ลงมติเห็นชอบแทน
วันที่ 9 ตุลาคม 2558 ที่ประชุม สนช. ให้ความเห็นชอบให้นครินทร์ เมฆไตรรัตน์ ดำรงตำแหน่งตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ นอกจากจะเป็นนักวิชาการด้านรัฐศาสตร์และเคยเป็นรองอธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์แล้ว นครินทร์ยังเคยทำงานเคยเป็นกรรมาธิการยกร่างรัฐธรรมนูญ 2 ครั้ง คือ รัฐธรรมนูญ ฉบับปี 2550 และ ร่างรัฐธรรมนูญ ชุดที่ 1 ในยุคของ คสช. ฉบับปี 2558 นอกจากนี้ในปี 2552-2558 ยังเคยดำรงตำแหน่งผู้เชี่ยวชาญประจำตุลาการศาลรัฐธรรมนูญของสุพจน์ ไข่มุกด์ ซึ่งเป็นหนึ่งในคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ (กรธ.) ชุดที่ 2 ของ คสช. ด้วย
วันที่ 29 ตุลาคม 2558 ที่ประชุม สนช. ลงมติให้ความเห็นชอบให้ปัญญา อุดชาชน ดำรงตำแหน่งตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ โดยก่อนหน้านี้ปัญญาเป็นเลขาธิการสำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ และเคยเป็นคณะอนุกรรมาธิการประสานข้อมูลของคณะกรรมการยกร่างรัฐธรรมนูญ ฉบับปี 2558
ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญชุดนี้อย่างน้อยสองคน จึงเป็นคนที่เคยทำงานให้กับ คสช. และเข้ามานั่งในตำแหน่งได้โดยผ่านระบบการคัดเลือกของ คสช.
..........................................
xx ตุลาการห้าคนหมดวาระแล้ว แต่ คสช. ต่ออายุมาให้อยู่ยาว xx
เมื่อตุลาการศาลรัฐธรรมนูญแต่ละคนมีเหตุต้องออกจากตำแหน่ง คสช. ก็ได้วางระบบที่ตัวเองพอใจเพื่อรองรับการคัดเลือกคนใหม่เข้าทำหน้าที่แทนไว้แล้ว แต่ในปี 2559 คสช. เห็นว่ากำลังอยู่ระหว่างการจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา จึงออกคำสั่งหัวหน้า คสช. ฉบับที่ 40/2559 สั่งระงับการสรรหาองค์กรอิสระทุกแห่งเพื่อรอรัฐธรรมนูญประกาศใช้
แต่ต่อมาในเดือนพฤษภาคม 2560 ตุลาการ 5 คน ได้แก่ นุรักษ์ มาประณีต, ชัช ชลวร, บุญส่ง กุลบุปผา, อุดมศักดิ์ นิติมนตรี และจรัญ ภักดีธนากุล จะพ้นจากตำแหน่งเนื่องจากหมดวาระ เพราะอยู่ในตำแหน่งมาจนครบวาระ 9 ปีแล้ว แต่วันที่ 5 เมษายน 2560 หัวหน้า คสช. จึงใช้อำนาจตาม "มาตรา 44" ออกคำสั่ง ฉบับที่ 23/2560 กำหนดให้สรรหาตุลาการศาลรัฐธรรมนูญไปได้เลย โดยไม่ต้องรอรัฐธรรมนูญและกฎหมายลูก
แต่คำสั่งดังกล่าวยังไม่ทันได้ทำงาน วันที่ 20 เมษายน 2560 หัวหน้า คสช. ก็เปลี่ยนใจหันหลังกลับ 180 องศา ใช้มาตรา 44 อีกครั้งออกคำสั่งฉบับที่ 24/2560 ให้งดเว้นการสรรหาตุลาการศาลรัฐธรรมนูญตามคำสั่งก่อนหน้านี้เอาไว้ก่อน และยืดอายุให้ตุลาการทั้ง 5 คนทำงานต่อไปได้ จนกว่าจะมีกฎหมายลูกใช้บังคับ
และเมื่อรัฐธรรมนูญ 2560 บังคับใช้ พร้อมด้วยการประกาศใช้ พ.ร.ป.ว่าด้วยวิธีพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ องค์กรนี้ก็ถูกเลือกให้ยังอยู่ต่อไป ไม่ถูก "เซ็ตซีโร่" เช่นเดียวกับองค์กรอิสระบางแห่ง ส่วนตุลาการที่หมดวาระแล้วแต่ คสช. ใช้ "มาตรา 44" ช่วยยืดอายุไว้ก็ให้ยังปฏิบัติหน้าที่อยู่จนกว่าจะมีการเรียกประชุมสภาครั้งแรกหลังการเลือกตั้ง
เท่ากับว่า ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ 5 คนนี้ คสช. ก็ได้เลือกแล้วว่า "ไว้ใจได้" จึงให้คงอยู่ในตำแหน่งยาวเกิน 11 ปี และให้มีหน้าที่คอยตีความบังคับใช้กฎหมายระหว่างการเลือกตั้ง รวมทั้งตัดสินคดีเกี่ยวกับการยุบพรรคการเมืองด้วย
สำหรับตุลาการอีกสองคนที่ไม่ได้มีที่มาจากการเข้าแทรกแซงของ คสช. ได้แก่ ทวีเกียรติ มีนะกนิษฐ ซึ่งเป็นอดีตอาจารย์สาขากฎหมายอาญา คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และ วรวิทย์ กังศศิเทียม อดีตข้าราชการอัยการ และตุลาการศาลปกครอง
..........................................
ดูประวัติตุลาการศาลรัฐธรรมนูญทั้ง 9 คน ได้ที่ http://www.constitutionalcourt.or.th/th/occ_web/sub.php?nid=970
ดูเรื่อง สี่ปี คสช. เข้ายึดครององค์กรอิสระ ได้ที่https://ilaw.or.th/node/4808
ดูสรุป พ.ร.ป.ว่าด้วยวิธิพิจารณาคดีของศาลรัฐธรรมนูญ ได้ที่ https://ilaw.or.th/node/4657
ดู คำสั่งหัวหน้า คสช. 23/2560 ได้ที่ http://library2.parliament.go.th/giventake/content_ncpo/ncpo-head-order23-2560.pdf
ดูคำสั่งหัวหน้า คสช. 24/2560 ได้ที่ http://library2.parliament.go.th/giventake/content_ncpo/ncpo-head-order24-2560.pdf
iLaw
...
...
oooรู้หรือไม่ว่า?— iLaw Club (@iLawclub) May 23, 2019
ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ 5 คน ได้รับการต่ออายุโดย #มาตรา44 ให้อยู่ยาวมาเกินวาระแล้วหลายปี
และ พ.ร.ป.ศาลรัฐธรรมนูญ มาตรา 80 บอกว่า ให้อยู่ไปจนสรรหาคนใหม่ได้ ซึ่งการสรรหาคนใหม่ จะเริ่มได้ในวัน พรุ่งนี้!!https://t.co/LSM1pu3nhk pic.twitter.com/mD6DOAEvIx
ตุลาการ 9 คนมาจากไหน? https://prachatai.com/journal/2019/03/81372
ภายใต้รัฐธรรมนูญ 2550 ที่บังคับใช้หลังรัฐประหาร 2549 ได้มีการแต่งตั้งตุลาการศาลรัฐธรรมนูญขึ้นทั้งหมด 9 คน โดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ตามคำแนะนำของ ส.ว. ในขณะนั้น ส.ว. จำนวน 73 คนมาจากการแต่งตั้ง ส่วนอีก 77 คนมาจากการเลือกตั้ง ตุลาการจำนวน 9 คนนี้ทำงานได้ 1 วาระ เป็นเวลา 9 ปี ในระหว่าง พ.ศ. 2556-2558 มีตุลาการลงจากตำแหน่งทั้งหมด 4 คน โดย 3 คนลงจากตำแหน่งเนื่องจากครบเกษียณอายุ และอีก 1 คนลงตำแหน่งด้วยการลาออก
ตุลาการอีก 5 คน ควรจะลงจากตำแหน่งหลังจากที่ครบวาระ 9 ปีแล้วในปี 2560 แต่ สนช. ซึ่งมาจากการแต่งตั้งของคณะรัฐประหาร คสช. ได้ต่ออายุให้กับตุลาการทั้ง 5 คน จนกว่ารัฐธรรมนูญ 2560 และพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญจะมีผลบังคับใช้ หลังจากมีรัฐธรรมนูญ 2560 แล้ว มีการลดวาระการทำงานลงเหลือ 7 ปี และจำกัดอายุไว้ไม่เกิน 60 ปี
อย่างไรก็ตาม รัฐธรรมนูญ 2560 ไม่ได้ถูกนำมาใช้ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญชุดปัจจุบัน ตุลาการ 5 คนที่อยู่มาตั้งแต่รัฐธรรมนูญ 2550 กลับได้รับการผ่อนผันจาก สนช. ให้อยู่ต่อไปอีกจนกว่ารัฐบาลจากการเลือกตั้งจะดำเนินการแต่งตั้งตุลาการชุดใหม่ นอกจากนี้ ตุลาการอีก 4 คนที่ได้รับการแต่งตั้งในช่วง พ.ศ. 2556-2558 ยังได้รับการผ่อนผันให้อยู่จนกว่าจะครบวาระตามรัฐธรรมนูญ 2550 ด้วย
กล่าวอีกอย่างคือ ตุลาการชุดปัจจุบันทั้งหมดได้รับการแต่งตั้งภายใต้ฝ่ายนิติบัญญัติที่ไม่เป็นประชาธิปไตย ในปี 2561 สนช. ได้เพิ่มเงินเดือนให้กับตุลาการชุดนี้และองค์กรอิสระอื่น ๆ ประธานศาลรัฐธรรมนูญได้รับเงินเดือนเพิ่มจาก 125,590 บาท เป็น 138,090 บาทต่อเดือน ส่วนตุลาการคนอื่น ๆ ก็ได้รับการขึ้นเงินเดือนเช่นกัน จาก 115,740 บาทเป็น 131,920 บาท ตั้งแต่ที่มีศาลรัฐธรรมนูญมาหลังรัฐธรรมนูญ 2540 ยังไม่เคยมีตุลาการศาลรัฐธรรมนูญคนใดเป็นผู้หญิงเลย แม้แต่คนเดียว
ประชาไท Prachatai.com
..
สิ่งที่น่ากลัวคือ เรากำลังสร้างคน generation ที่ไม่เชื่อมั่นในศาล ไม่เชื่อมั่นในระบบยุติธรรมขึ้นมา— Isriya Paireepairit (@markpeak) May 23, 2019
ผลพวงมันจะอยู่ไปอีกกี่สิบปี ไม่สามารถฟันธงได้
