'เคียวกับค้อน' แล้วไง "เท่าที่ผ่านๆ มาพวกเด็กๆ เขามักเอา ‘ศิลปะ’ เข้าขย่มทั้งนั้นแหละ"

วันนี้ มีทั้ง ‘ก้าว’ และ ‘ถอย’ ในกระบวนการ ‘เยาวชนปลดแอก’ และ ‘คณะราษฎร ๖๓’ ที่เคียงข้างในเรื่องเดียวกัน คือผู้สืบทอดอำนาจเผด็จการออกไป ร่างรัฐธรรมนูญใหม่ และปรับเปลี่ยนอำนาจกษัตริย์

ที่ก้าวไปข้างหน้าก็คือ การเรียกร้องให้ยกเลิกกฎหมายอาญามาตรา ๑๑๒ เกี่ยวกับการหมิ่นกษัตริย์ กลับมาขึ้นหน้หนึ่งหนังสือพิมพ์ยักษ์ใหญ่ แม้นว่าข้อเรียกร้องจากการชุมนุมอย่างต่อเนื่องมา เพียงต้องการ ‘ปฏิรูป’ แต่การดึงดันและดิ้นรนไม่ยอมรับฟัง ทำให้เพดานยกระดับ

ถอยหลังกลับนั้น เป็นเสียงวิจารณ์ไม่เห็นด้วยกับภาพสัญญลักษณ์ ‘Motif’ ของขบวนการ ‘ทีมข้อเดียว’ ใช้ชื่ออังกฤษว่า ‘Restart Thailand’ อักษณย่อ ‘RT’ ซึ่งออกแบบโลโก้คล้ายสัญญลักษณ์ ‘เคียวกับค้อน’ ทำให้มีการนำเอาไปเปรียบเทียบ ‘คอมมิวนิสต์’

'ฟอร์ด ทัตเทพ' เลขาธิการ @FreeYOUTHth ให้สัมภาษณ์ วีรนันท์ กัณหา แห่งว้อยซ์ทีวีว่า ‘อาร์ที’ “เป็นแคมเปญใหม่เพื่อผลักดันแนวคิด ‘คนเท่ากัน’ ส่วนสัญลักษณ์ยอมรับเป็น 'ค้อน-เคียว' จริง สื่อถึงแรงงาน, กรรมกร, ชาวนา และผู้ถูกกดขี่”

ข้อสำคัญ เขายืนยัน “ยังคงเป้าหมาย ‘ประชาธิปไตย’ ไม่ใช่ระบอบอื่น” หรือถ้าจะเผือกช่วยเขาอธิบายเพิ่ม ก็ว่าไม่ใช่ ‘เผด็จการของชนชั้นกรรมาชีพ’ ตามที่ ‘สหภาพโซเวียต’ ในอดีตตีความเครื่องหมายค้อน-เคียว และคนไทยฝังใจว่านี่คือ ‘ล้มเจ้า’

Nothing @Howling_Daedalu ทวี้ตว่า “สะท้อนความด้อยการตระหนักรู้ในเชิงประวัติศาสตร์บาดแผลของผู้อื่นอย่างเพียงพอไหมนะ” เขาว่ามัน “มีความหมายเชิงอำนาจนิยมเผด็จการ” และ “เป็นตราบาดแผลพอๆ กับนาซีเยอรมัน...แต่มันอาจไม่สากลเท่าสวัสดิกะ”

ส่วน Edoardo Siani เขียนไว้บนเฟชบุ๊คว่า “ผิดหวังที่เห็นภาพลักษณ์ม้าร์คซิสต์สวมหัวขบวนการ” เขาบอกด้วยว่าการไปเกี่ยวดองกับคอมมิวนิสต์เป็นเรื่องอันตราย แบบนี้เจ็นเนอรัลอภิรัชต์ก็ชอบไปสิ (หมายเหตุ เขาเขียนเป็นภาษาอังกฤษ)

อย่างไรก็ดีคุณอีดอรโดสาธยายยืดยาวว่าคอมมิวนิสต์เป็นเผด็จการชั้นเลว ไม่มีศาสนา ในเมื่อขบวนการปัจจุบันนี้ไม่ใช่เฉพาะผู้ใช้แรงงาน แบบเดียวกับเสื้อแดง (แน่นอนมีพวก ‘สน้อบบิสช์’ ที่ไม่สนกรรมกรปนอยู่ด้วย) จึงลงท้ายว่า

“ชาวนาเดี๋ยวนี้ไม่ใช้เคียวและ (แกคงลืม ‘กรรมกร’) ค้อนกันแล้ว” ซึ่ง สมบัติ บุญงามอนงค์ ก็คิดอย่างเดียวกัน “แม้ว่าตอนนี้ชาวนาจะใช้คูโบต้าและโรงงานใช้ Robot แล้วก็ตาม” แต่ ‘ลายจุด’ เขาก็ยังว่า “นี่เป็นภาพฆ้อนเคียวที่ออกแบบได้โคตรลงตัว”

ที่จริง RT นี้ตีความได้หลายอย่าง จะ ‘รีทวี้ต’ (คำกิริยา) ‘รีพับลิค ออฟ ไทยแลนด์’ (แต่ก่อนอยู่ในลาวและเขมร) หรือ ‘รัสเซียทูเดย์’ (สำนักข่าวช่วยทรั้มพ์ ฮ่า ฮ่า) แต่ภาพค้อนคาดเคียวน่ะ หลายคนอาจไม่ทราบว่า พรรคคอมมิวนิสต์ ‘รักษาพระองค์’ แห่งประเทศไทย เขาใช้บนธงนะ

แน่ๆ ไม่น่าจะเป็นไปได้ว่า “การนำสัญญลักษณ์คล้ายค้อนเคียวมาใช้ จะกลายเป็นจุดอ่อน ที่อาจพังทุกสิ่งทุกอย่างที่หลายฝ่ายทำมา ลงไปอย่างน่าเสียดาย” นะ ‘พ่อหมอฯ’ อย่าซีเรียสนักสิ เท่าที่ผ่านๆ มาพวกเด็กๆ เขามักเอา ‘ศิลปะ’ เข้าขย่มทั้งนั้นแหละ

ดูแต่ แอนดี้ วอร์โฮล ศิลปินอเมริกันสุดโด่ง ในปี ค.ศ.๑๙๗๖ เขียนภาพ ‘Hammer & Sickle’ ในยุคที่อเมริกาต้านคอมมิวนิสต์จ๋า ชนิด รอนนี่ คิวโทรน ผู้ช่วยจัดหาหนังสือและวัสดุเพื่อการค้นคว้า หนาวๆ ร้อนๆ กลัวโดนเอฟบีไอหมายหัว

ขนาด Wassana Nanuam พยายามโบ้ยให้ไปเป็นเรื่อง “ม็อบราษฎรตั้งเป้าหมายสาธารณรัฐ” พอถามเฮียป้อมกลับบ้ายต่อ “ให้เป็นเรื่องของกฏหมาย...ส่วนการที่จะมีการระดมแรงงานเข้ามาร่วมชุมนุมด้วยนั้น พลเอกประวิตรไม่ได้ตอบ”

ใช่สิ ผู้จัดเขาตั้งใจอย่างนั้น ในแถลงเปิดตัวอาร์ทีระบุไว้ชัดเจน “ปลุกสำนึกทางชนชั้นของเหล่าแรงงานผู้ถูกกดขี่ ไม่ว่าคุณจะเป็นนักเรียน พนักงานออฟฟิศ แม่บ้าน รปภ. นอกเครื่องแบบ ชาวนา ข้าราชการ” เป็นการนำเอาสัญญลักษณ์ค้อน-เคียวมาใช้ ในความหมายดั้งเดิม

ยิ่งที่เขานัด ‘ม็อบเฟ็สต์’ กันวันที่ ๑๐ ธันวา หลังจาก ‘เพ็นกวิน-รุ้ง-ไมค์-ไผ่-สมยศ-มายด์-ปอ’ ไปรับทราบข้อกล่าวหา ม.๑๑๒ (กรรมเดียวกัน ต่าง สน.) แล้วออกมาประกาศ กดดันให้ยกเลิกกฎหมายโทษมหันต์ข้อหาหมิ่นกษัตริย์ ราชินี ยุพราช และผู้สำเร็จฯ

ซึ่งตอนนี้ “#ม112 ถูกนำเอามาใช้อีกครั้ง เพื่อหยุดการเคลื่อนไหวเรื่องสถาบันกษัตริย์ แต่รูปแบบการใช้ก็เปลี่ยนอีก...ที่ตำรวจไม่ฝากขัง...หลังจากเปลี่ยนมาแล้วสองครั้งช่วงยุครัฐบาล คสช.” ‘ศุภณัฐ’ จาก @TLHR2014 ตั้งข้อสังเกตุ

เสียงวิพากษ์เกี่ยวกับกฎหมายวายร้าย ‘draconian’ นี้เริ่มกลับมาอื้ออึงใหม่ อย่างเบาะๆ เช่นที่ Vara Paribatra พาดพิงไว้บนหน้าเฟชบุ๊คของเธอ “๑๑๒ ควรถูกยกเลิก มันทำให้คนเกลียดสถาบันมากขึ้น ทำให้คนไทยผู้คลั่งเจ้า เอามาฟ้องร้องประชาชนทั่วไปด้วยจิตใจเกลียดชัง”

(https://prachatai.com/journal/2020/12/90740, https://www.warhol.org/lessons/hammer-and-sickle/, https://www.thairath.co.th/news/politic/1991312 และ https://www.facebook.com/FreeYOUTHth/photos/a.115688233213576/411519386963791/)