iLaw
Yesterday at 7:00 AM ·
ก้าวไกล ปฏิรูปโทษ "หมิ่น" ทั้งระบบ ย้าย 112 ออกจากหมวด "ความมั่นคง"
.
ในช่วงที่การดำเนินคดีแก่ผู้ชุมนุมบนท้องถนนเป็นไปอย่างต่อเนื่องนับตั้งแต่ช่วงปลายปี 2563 มีนักกิจกรรมอย่างน้อย 4 คนถูกคุมขังอีกครั้งเมื่อวันที่ 9 กุมภาพันธ์ 2564 ด้วยข้อหาหมิ่นประมาทพระมหากษัตริย์หรือตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 อย่างน้อยสิ่งที่เราได้เห็นคือการเมืองในสภาได้เริ่มมีการขยับท่าทีเพื่อตอบรับข้อเรียกร้องของผู้ชุมนุมมากขึ้น
.
เมื่อวันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2564 พรรคก้าวไกล นำโดยพิธา ลิ้มเจริญรัตน์และสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ได้เสนอร่างแก้ไขกฎหมายเกี่ยวกับการคุ้มครองเสรีภาพในการแสดงออกจำนวน 5 ฉบับ โดยหนึ่งในนั้นคือ ร่าง พ.ร.บ. แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่...) พ.ศ. … ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับการแก้ไขความผิดฐานหมิ่นประมาทหลายมาตรา ไม่ว่าจะเป็นการเสนอยกเลิกมาตรา 112 เดิมและเสนอให้กำหนดหมวดใหม่ขึ้นมาที่ว่าด้วยเรื่องพระเกียรติของพระมหากษัตริย์โดยเฉพาะ และการยกเลิกโทษจำคุกสำหรับความผิดดูหมิ่นและหมิ่นประมาท ทั้งในบุคคลธรรมดา เจ้าพนักงาน และศาล เป็นต้น
.
#ข้อเสนอ แก้ไขมาตรา 112 ฉบับก้าวไกล
.
เดิมมาตรา 112 ถูกบัญญัติอยู่ในลักษณะ 1 ที่ว่าด้วยความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงแห่งราชอาณาจักร หมวด 1 ความผิดต่อองค์พระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท และผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ร่างฉบับพรรคก้าวไกลเสนอให้กำหนดลักษณะความผิดขึ้นใหม่เป็น “ลักษณะ 1/2 ความผิดเกี่ยวกับพระเกียรติของพระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท และเกียรติยศของผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์” เพื่อกำหนดความผิดเกี่ยวกับชื่อเสียงของพระมหากษัตริย์ ราชินี รัชทายาทและผู้สำเร็จราชการแทนโดยเฉพาะ แยกประเภทออกจากเรื่องความมั่นคงแห่งราชอาณาจักร
.
อย่างไรก็ตาม แม้ในร่างฯของพรรคก้าวไกลจะเสนอให้ยกเลิกมาตรา 112 ออกทั้งมาตรา แต่ฐานความผิดเกี่ยวกับหมิ่นประมาทพระมหากษัตริย์ก็ไม่ได้หายไปไหน เพียงแต่ถูกเขียนขึ้นใหม่ โดยแบ่งเป็นสองมาตราแยกระหว่างความผิดฐานหมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายต่อพระมหากษัตริย์ กับการกระทำต่อพระราชินี รัชทายาท หรือผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์
.
ในส่วนของอัตราโทษนั้น การกระทำความผิดฐานหมิ่นประมาทพระมหากษัตริย์ยังเป็นฐานความผิดที่กำหนดโทษไว้สูงที่สุด และเป็นเพียงฐานความผิดเดียวในเรื่องการหมิ่นประมาทที่ยังคงโทษจำคุกไว้อยู่ เพื่อเป็นการคุ้มครองพระเกียรติของพระมหากษัตริย์ในฐานะประมุขของรัฐ และของพระราชินี รัชทายาท รวมทั้งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์เหนือกว่าประชาชนทั่วไป เพียงแต่กำหนดอัตราโทษจำคุกให้ต่ำกว่าที่กฎหมายเดิมกำหนดไว้ คือ จำคุกไม่เกินหนึ่งปี หรือปรับไม่เกิน 300,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ สำหรับการหมิ่นประมาทพระมหากษัตรย์และจำคุกไม่เกินหกเดือน หรือปรับไม่เกิน 200,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ สำหรับการหมิ่นประมาทพระราชินี รัชทายาท หรือผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ รวมถึงไม่มีโทษขั้นต่ำเพื่อให้ศาลสามารถดุลพินิจเพื่อพิจารณาลงโทษให้ได้สัดส่วนกับการกระทำ
.
นอกจากนี้ ยังได้เสนอให้เพิ่มบทยกเว้นความผิดและบทยกเว้นโทษเหมือนกับกรณีหมิ่นประมาทบุคคลธรรมดา กำหนดให้การแสดงความคิดเห็นโดยสุจริต เพื่อรักษาไว้ซึ่งการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข เพื่อธำรงไว้ซึ่งรัฐธรรมนูญ หรือเพื่อประโยชน์สาธารณะ ไม่มีความผิด และกำหนดให้ผู้กระทำความผิดไม่ต้องรับโทษ สำหรับกรณีที่สามารถพิสูจน์ได้ว่าข้อที่หาว่าเป็นความผิดนั้นเป็นความจริงและเป็นประโยชน์แก่ประชาชน
.
และเพื่อเป็นการป้องกันไม่ให้นำมาตรา 112 มาใช้เป็นเครื่องมือในการกลั่นแกล้งฝ่ายตรงข้ามทางการเมืองก็ได้มีการเสนอให้ สำนักพระราชวังเป็นผู้ร้องทุกข์ และให้ถือว่าเป็นผู้เสียหายในความผิดลักษณะนี้ทั้งหมดและห้ามมิให้ระบุพระปรมาภิไธย พระนามาภิไธยนาม หรือข้อความใดอันแสดงหรืออนุมานได้ว่าพระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท หรือผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์เป็นคู่กรณีหรือคู่ความ ให้ระบุสำนักพระราชวังเป็นคู่กรณีหรือคู่ความ เพื่อเป็นการรักษาชื่อเสียงของพระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท หรือผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์
.
#เพิ่มหมวดใหม่ สำหรับประมุขต่างประเทศ-ผู้แทนรัฐ
.
ร่างของพรรคก้าวไกลได้เสนอให้มีการบัญญัติลักษณะความผิดขึ้นใหม่แยกออกจากหมวดความมั่นคงเป็น “ลักษณะ 1/3 ความผิดเกี่ยวกับเกียรติยศของประมุขแห่งรัฐหรือผู้แทนรัฐต่างประเทศ” และย้ายความผิดฐานหมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายราชาธิบดี ราชินี ราชสามี รัชทายาท หรือประมุขแห่งรัฐต่างประเทศหรือผู้แทนรัฐต่างประเทศซึ่งได้รับแต่งตั้งให้มาสู่พระราชสำนัก ตามมาตรา 133 และมาตรา 134 ที่เดิมถูกบัญญัติอยู่ใน ลักษณะ 1 ที่ว่าด้วยความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงแห่งราชอาณาจักร หมวด 4 ความผิดต่อสัมพันธไมตรีกับต่างประเทศ ให้ไปอยู่ในลักษณะดังกล่าว
.
ทั้งนี้ เพื่อเป็นการปรับโครงสร้างของบทบัญญัติให้สอดคล้องกับความผิดเกี่ยวกับพระเกียรติของพระมหากษัตริย์ โดยฐานความผิดยังคงเดิมแต่ยกเลิกโทษจำคุกให้เหลือเพียงโทษปรับ และเพิ่มบทยกเว้นความผิดและบทยกเว้นโทษสำหรับขึ้นมาใหม่
#หมิ่นประมาท คนธรรมดา-เจ้าพนักงาน-ศาล ให้เลิกโทษจำคุกเหลือแต่โทษปรับ
.
เพื่อเป็นการยืนยันหลักการว่า ประชาชนควรมีสิทธิเสรีภาพในการความคิดเห็นได้อย่างอิสระเท่าที่ไม่กระทบต่อบุคคลอื่นตามหลักสิทธิมนุษยชนสากลและหลักสิทธิเสรีภาพในระบอบประชาธิปไตย ให้คนรู้สึกปลอดภัยท่ีจะแสดงความคิดเห็นและป้องกันไม่ให้การแสดงความคิดเห็นในกรณีใดๆ ต้องถูกลงโทษขั้นรุนแรงด้วยการจำกัดเสรีภาพขั้นสูงสุดอย่างการจำคุก พรรคก้าวไกลจึงเสนอให้ยกเลิกโทษจำคุกและเหลือเพียงโทษปรับในความผิดดังต่อไปนี้ ฐานดูหมิ่นหรือหมิ่นประมาทบุคคลธรรมดา (มาตรา 326,328,393) ดูหมิ่นเจ้าพนักงาน (มาตรา 136) และดูหมิ่นศาลหรือผู้พิพากษา (มาตรา 198)
.
.
ดูตารางเปรียบเทียบกฎหมายเดิมกับข้อเสนอของพรรคก้าวไกลได้ที่ https://www.ilaw.or.th/node/5820
