🤪ตั๋วมังกร ตั๋วหงส์ ตั๋วแม่นม ตั๋วสนม ตั๋วขันที สมัยนี้ยังมีอีกเหรอ???

คุยสามก๊ก ถกไซ่ฮั่น
19h ·

ตั๋วแม่นมฮั่นหลิงตี้ : เมื่อฮ่องเต้ค้าตำแหน่งราชการ
.
ปลายสมัยราชวงศ์ฮั่น บ้านเมืองเสื่อมทรุดจากวิบัติคร่ากุมกลุ่มอภิชน (ต่างกู้จือฮว่อ/ 黨錮之禍/ Disaster of The Partisan Prohibitions) ในสมัยจักรพรรดิฮั่นหวนตี้ (พระเจ้าฮวนเต้) จนถึงต้นรัชกาลจักพรรดิฮั่นหลิงตี้ (พระเจ้าเลนเต้) ซึ่งบางแห่งเรียกเป็นภาษาไทยว่า “สงครามแก๊งค์” บ้าง “วิกฤตปัญญาชน” บ้าง เป็นกรณีการปะทะระหว่างกลุ่มอำนาจที่เป็นรูปธรรมที่สุด ส่งผลให้ฝ่ายขันทีกวาดล้างศัตรูทางการเมืองได้ราบคาบ และก้าวขึ้นมาชักนำการบริหารแผ่นดินในช่วงปลายราชวงศ์ฮั่น บรรดาขุนนางตงฉินที่เหลืออยู่น้อยนิดพร้อมด้วยเหล่าบัณฑิตปัญญาชนจำนวนมากถูกล้างบางไปในคราวนี้
.
เมื่อขันทีครองอำนาจเหนือพระญาติฝ่ายใน ถึงขนาดฮ่องเต้เรียกขานขันทีเป็นพ่อแม่ บ้านเมืองก็เป็นไปตามนิ้วที่ชี้สั่งของคนฉ้อฉลรอบตัวฮ่องเต้ โกงกินกันเป็นลำดับจากบนลงล่าง จากเดิมที่ระบบราชการของราชวงศ์ฮั่นตะวันออก ใช้วิธีการคัดเลือกคนเข้ารับราชการในเบื้องต้นด้วยระบบ “เซี่ยวเหลียน” (孝廉) หรือ “ระบบบัณฑิตสุจริตกตัญญู” เป็นรูปแบบการเสนอชื่อ (Nomination) จากท้องถิ่นเข้าสู่ส่วนกลาง ก็เปิดโอกาสให้ลูกหลานพ่อค้าวานิช กลุ่มทุนท้องถิ่นเข้าสู่อำนาจทางการเมืองได้มากกว่าชาวบ้านธรรมดาอยู่แล้ว แต่ในสมัยฮั่นหลิงตี้ก็ยังสามารถคอรัปชั่นได้อย่างโจ่งแจ้งมากกว่านั้นอีกด้วยการ เปิดให้ซื้อขายตำแหน่งกันอย่างเปิดเผยโจ่งครึ่ม!
.
ว่ากันว่าความคิดบรรเจิดของฮั่นหลิงตี้มีอยู่ 2 อย่าง ที่ทรงริเริ่ม
อย่างแรกทรงมีสนมหลายพัน เมื่อทรงรำคาญที่สนมนุ่งกางเกง ทำให้เสียเวลาชักช้า จึงสั่งให้เปลี่ยนมาใส่กระโปรงยาว
อย่างที่สอง ทรงเห็นว่ามีคนมากมายวิ่งเต้นอยากเป็นขุนนางใหญ่ จึงสั่งให้ขายตำแหน่งโดยเปิดเผย
.
ในปี ค.ศ. 178 ฮั่นหลิงตี้เปิดให้ซื้อขายตำแหน่งกันอย่างเป็นทางการ จากคำแนะนำของเหล่าขันที ขุนนางระดับมณฑล ราคา 20 ล้านตำลึง ระดับอำเภอถูกหน่อย 4 ล้านตำลึง ตำแหน่งขุนนางยิ่งไกลจากนครหลวงยิ่งแพง เพราะสามารถเรียกเก็บผลประโยชน์ได้ง่าย ส่วนพวกที่ต้องการเลื่อนตำแหน่งก็จ่ายเพียงหนึ่งในสามของราคากลาง คนที่มีฐานะต้องจ่ายเงินล่วงหน้า หรือจะจ่ายหลังจากได้รับตำแหน่งก็ได้ แต่ต้องจ่ายเป็น 2 เท่า มีทั้งจ่ายงวดเดียวและผ่อนจ่ายรายงวดให้เลือกได้เสร็จสรรพ ส่วนตำแหน่งขุนนางชั้นผู้ใหญ่ ฮั่นหลิงตี้เกรงว่าจะถูกนินทา จึงใช้วิธีประมูลราคาผ่านคนสนิทของพระองค์แทนการซื้อขายโดยตรง
.
ในบรรกดากรณีเหล่านี้ มีเรื่องที่โจษจันกันอยู่เรื่องหนึ่ง คือ กรณีของชุยเลี่ยฝากตัวผ่านแม่นมของฮั่นหลิงตี้ ซึ่งถ้าเรียกตามสมัยนี้แล้วก็อาจจะบอกได้ว่าชุยเลี่ยได้รับการเสนอชื่อเป็นอัครมหาเสนาบดี เพราะได้ “ตั๋ว” ของแม่นมฮ่องเต้เป็นตัวผลักดัน
.
เดิมชุยเลี่ยนั้นเป็นขุนนางมีชื่อเสียงในเมืองจี้โจว เป็นที่นับหน้าถือตาอยู่มาก หากแต่วงการราชการในสมัยฮั่นหลิงตี้นั้น ความสามารถที่ดีเพียงอย่างเดียวไม่อาจส่งตัวขุนนางดีไปอยู่ในตำแหน่งที่มีอำนาจได้ จึงจำเป็นต้องมี “ตั๋ว” ที่อาศัยทั้งเงินทองและเส้นสายเป็นตัวช่วยอีกทาง ระบบที่เลวจึงสามารถกลืนกินคนปกติหรือแม้แต่คนดีให้แหลกเหลวไปตามโครงสร้างที่บิดเบี้ยวนั้นได้
.
ในกรณีของชุยเลี่ยนี้ ฮั่นหลิงตี้ยังหลุดปากพูดอมตะวาจาออกมากับคนใกล้ชิดมาว่า
“ตำแหน่งนี้ขายถูกเกินไป ขาดทุนแล้ว”
โดยเห็นว่าที่จริงควรขายไปในราคา 10 ล้านตำลึง แต่กลับขายได้เพียง 5 ล้านตำลึงเท่านั้น เรื่องนี้เมื่อรู้ไปถึงหูของแม่นม นางก็ไม่พอใจ จึงกล่าวว่า “ชุยเลี่ยเป็นคนมีชื่อเสียงในจี้โจว เขายอมจ่ายเงินซื้อตำแหน่งเพราะเห็นแก่หน้าข้า ทำไมพระองค์ถึงทรงคิดว่าราคานี้ถูกไป”
.
ที่จริงที่ฮั่นหลิงตี้ปรารภออกมานั่นเป็นเพราะทรงระแวงคิดว่า แม่นมหักหัวคิดเยอะเกินไป เงินค้าตำแหน่งน่าจะตกถึงพระองค์มากกว่านี้ และเพราะถ้อยคำนั้นเอง ผู้คนจึงรู้กันทั่วว่าตำแหน่งของชุยเลี่ยได้มาโดยการซื้อขายผ่านการสนับสนุนโดย “ตั๋ว”ของแม่นมฮ่องเต้
.
ตั้งแต่หมู่บัณฑิตจนถึงชาวบ้านร้านตลาดต่างวิพากษ์วิจารย์ชุยเลี่ยกันให้แซด แม้แต่ลูกชายของชุยเลี่ยเองยังกล่าวว่า “ตำแหน่งเสนาบดีของท่านพ่อมีกลิ่นทองแดง (เงินในสมัยนั้นผลิตจากทองแดง) น่านับถือน้อยกว่าสมัยเป็นเจ้าเมืองหรือนายอำเภอเสียอีก”
.
แม้จะมีการตั้งราคากลางของแต่ละตำแหน่ง แต่ราคาที่แต้จริงก็ขึ้นอยู่กับความพึงพอใจของฮั่นหลิงตี้ เช่น เฉาซง (โจโก๋) พ่อของโจโฉ ต้องจ่ายค่าตำแหน่งแม่ทัพภาคถึง 100 ล้านตำลึง แพงกว่าราคากลางถึง 10 เท่า เพราะเป็นบุตรบุญธรรมของเฉาเถิง (โจเท้ง) มหาขันทีผู้ทรงอิทธิพล
.
ในช่วงกลางรัชกาล ฮั่นหลิงตี้ยังทรงใช้งบประมาณมากมายกับการก่อสร้างอุทยานหลวง จึงต้องเร่งหารายได้จากการซื้อขายตำแหน่ง ทำให้การซื้อขายตำแหน่งเป็นไปอย่างกว้างขวาง ภาระทางภาษีทั้งส่งรัฐและยักยอกเข้ากระเป๋าส่วนตัวถูกผลักไปยังประชาชน บ้านเมืองยากแค้นแสนเข็ญ ตลอดระยะเวลา 12 ปีของฮั่นหลิงตี้ได้ทำลายรากฐานเศรษฐกิจ สังคม การเมืองของราชวงศ์ฮั่นลงอย่างกู่ไม่กลับ เป็นจุดเริ่มของกลียุค ชาวบ้านรวมตัวกันต่อต้านรัฐในนามกบฏโพกผ้าเหลือง จนเปิดช่องให้ขุนนางตั้งตนสะสมอำนาจจนเกิดเป็นยุคสามก๊ก บ้านเมืองวุ่นวายไปอีกเกือบร้อยปี
.
เรียบเรียงจาก

100 จักรพรรดิที่โลกไม่ลืม, WU LUXING เขียน/ ปรียานุช ปาริ แปลและเรียบเรียง
ประโยคอมตะจากประวัติศาสตร์จีน (KWING THE CHINESE HISTORY IN ONE SENTENCE)) , เหยียนมู่สุ่ย เขียน/ รำพรรณ รักศรีอักษร แปล
มหาอาณาจักรฮั่น, ก่อศักดิ์ ไชยรัศมีศักดิ์
https://www.thairath.co.th/news/politic/1895747
.
Cr.ภาพ เกมส์สามก๊ก ROTK XIII
ซีรีย์สามก๊ก 1994

.....