กองทัพควรประกาศจุดยืนพร้อมปฏิบัติตามกฎหมายป้องกันการทรมาน-อุ้มหาย ดีกว่าเสียเวลาไปรบกับ "ลาซาด้า"

Rangsiman Rome - รังสิมันต์ โรม
14h ·

[กองทัพควรประกาศจุดยืนพร้อมปฏิบัติตามกฎหมายป้องกันการทรมาน-อุ้มหาย ดีกว่าเสียเวลาไปรบกับ "ลาซาด้า"]
.
จากกรณีเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม 2565 ศาลจังหวัดสงขลาอ่านคำพิพากษาการไต่สวนการตายของคุณอับดุลเลาะ อีซอมูซอ โดยสรุปว่าตายเพราะสมองบวม ขาดออกซิเจน และหัวใจหยุดเต้นโดยไม่ทราบสาเหตุ แต่ไม่รู้สาเหตุที่ทำให้เกิดอาการที่นำไปสู่การตาย เนื่องจากเห็นว่าพยานหลักฐานที่มีอยู่ไปไม่ถึงจุดที่จะให้สรุปได้ว่าเป็นการถูกกระทำโดยเจ้าหน้าที่
.
และมีรายงานข่าวว่าทางทนายความผู้แทนของครอบครัวอีซอมูซอ เปิดเผยว่าสาเหตุที่ทำให้มีหลักฐานในคดีออกมาเพียงเท่านี้ เนื่องจากเข้าไม่ถึงข้อมูลหลักฐานต่างๆ ฝ่ายเจ้าหน้าที่สามารถใช้อำนาจตามกฎหมายพิเศษสามารถดำเนินการได้หลายอย่าง เมื่อฝ่ายผู้เสียหายเสียชีวิตในระหว่างการปฎิบัติงานของเจ้าหน้าที่ต้องเป็นผู้พิสูจน์จนกว่าจะสิ้นสงสัย ทำให้เป็นภาระผู้เสียหาย จึงแทบเข้าไม่ถึงหลักฐานต่างๆได้เลย แม้แต่ข้อมูลว่ามีใครบ้างเป็นเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องโดยตรงก็ยังไม่สามารถทราบได้
.
สำหรับกรณีนี้ผมเห็นว่าเป็นประเด็นที่อาจเกี่ยวข้องกับร่าง พ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย ฉบับที่ผ่านการปรับปรุงโดยคณะกรรมาธิการวิสามัญ และเพิ่งผ่านความเห็นชอบจากสภาผู้แทนราษฎรเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2565 ที่ผ่านมา
.
ซึ่งในร่าง พ.ร.บ. ฉบับนี้มีการเพิ่มเติมกลไกต่างๆ ที่จะตรวจสอบเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการซ้อมทรมาน และเปิดโอกาสให้เข้าถึงข้อเท็จจริงต่างๆ ที่อาจเกี่ยวข้องกับการซ้อมทรมานได้มากขึ้น เช่น
.
- หมวดที่ 2 ว่าด้วยการมีคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย อำนาจหน้าที่ด้านหนึ่งคือ ตรวจสอบข้อมูลและข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการซ้อมทรมาน การกระทำที่โหดร้าย ไร้มนุษยธรรม หรือย่ำยีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ หรือการกระทำให้บุคคลสูญหาย รวมทั้งรับและติดตามตรวจสอบข้อร้องเรียน และตรวจสถานที่ที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมตัวหรือเข้าไปในสถานที่ดังกล่าวโดยพลันเมื่อมีเหตุอันควรเชื่อได้ว่ามีการกระทำความผิด
.
- หมวดที่ 3 ว่าด้วยการป้องกันการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย กำหนดให้ในการควบคุมตัว เจ้าหน้าที่ของรัฐผู้รับผิดชอบต้องบันทึกภาพและเสียงอย่างต่อเนื่องในขณะจับและควบคุมจนกระทั่งส่งตัวให้พนักงานสอบสวนหรือปล่อยตัวบุคคลดังกล่าวไป และให้เจ้าหน้าที่ของรัฐผู้รับผิดชอบแจ้งพนักงานอัยการและนายอำเภอในท้องที่ที่มีการควบคุมตัวโดยทันที
.
- ส่วนในกรณีที่ผู้ถูกควบคุมตัวถึงแก่ความตาย ให้เจ้าหน้าที่ของรัฐผู้รับผิดชอบแจ้งคณะกรรมการฯ ทราบ เพื่อให้มีส่วนร่วมในการติดตามตรวจสอบข้อมูลและข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการทรมานในระหว่างควบคุมตัวโดยพลัน
.
- นอกจากนี้เพื่อประโยชน์ของผู้ถูกควบคุมตัว ญาติ ผู้แทนหรือทนายความ หรือคณะกรรมการฯ คณะอนุกรรมการ หรือเจ้าหน้าที่ซึ่งได้รับมอบหมายจากคณะกรรมการฯ มีสิทธิร้องขอต่อเจ้าหน้าที่ของรัฐผู้รับผิดชอบให้เปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับการควบคุมตัวได้ เช่น ชื่อ นามสกุล หรือตำหนิรูปพรรณของผู้ถูกควบคุมตัว วัน เวลาและสถานที่ของการถูกควบคุมตัว รวมถึงข้อมูลเกี่ยวกับเจ้าหน้าที่ของรัฐผู้ทำการควบคุมตัว คำสั่งที่ให้มีการควบคุมตัว เหตุแห่งการออกคำสั่ง เจ้าหน้าที่ของรัฐผู้ออกคำสั่ง ข้อมูลเกี่ยวกับสภาพร่างกายและจิตใจของผู้ถูกควบคุมตัว ทั้งก่อนถูกควบคุมตัวและก่อนการปล่อยตัว และในกรณีที่ผู้ถูกควบคุมตัวถึงแก่ความตายระหว่างการควบคุมตัว จะต้องระบุถึงสาเหตุแห่งการตายและสถานที่เก็บศพด้วย
.
ในช่วงที่ผ่านมาผมเห็นกองทัพขยันออกมาประกาศจุดยืน "แบนลาซาด้า" กันทุกเหล่าทัพ จึงอยากให้กองทัพช่วยประกาศจุดยืนอีกสักเรื่องว่า จะสนับสนุนและปฏิบัติตาม พ.ร.บ. ป้องกันปราบปรามการซ้อมทรมานและอุ้มหายฉบับนี้ รวมถึงเปิดให้มีการแสวงหาข้อเท็จจริงกรณีอุ้มหายในอดีตที่ต้องสงสัยว่าเป็นฝีมือทหาร ซึ่งร่าง พ.ร.บ. ฉบับนี้เปิดให้ดำเนินการได้ด้วย ทั้งนี้ไม่ถือเป็นการใช้กฎหมายย้อนหลังเนื่องจากไม่มีการพิจารณาคดีและพิพากษาโทษ เพื่อสร้างความมั่นคงปลอดภัยและอำนวยความยุติธรรมให้กับประชาชนได้
.
ผมเชื่อมั่นหากท่านทำจะส่งผลดีในหลายด้าน ไม่ว่าสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศไทยหรือกระบวนการสันติภาพชายแดนใต้ และผมเชื่อจริงๆโดยบริสุทธิ์ใจว่า จุดยืนในเรื่องนี้จะเป็นประโยชน์ต่อสังคมไทยมากกว่าการไปแบนผู้ให้บริการช้อปปิ้งออนไลน์อย่างแน่นอน โดยเฉพาะการจัดการความขัดแย้งที่ชายแดนใต้นั้น ปฏิเสธไม่ได้เลยว่า กระบวนการยุติธรรมและบทบาทของกองทัพ คือเงื่อนไขสำคัญที่จะทำให้สันติภาพเกิดขึ้นได้จริงในพื้นที่
.
ถ้าเคารพในสิทธิมนุษยชน เคารพในศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์จริงๆ อย่างที่อ้าง ก็ขอให้กองทัพนำแนวปฏิบัติของกฎหมายนี้มาใช้ทันที ทั้งในปัจจุบันแต่ต่อกรณีในอดีต เพื่อยืนยันว่า จากนี้ไปพวกท่านจะเป็นกองทัพที่ปกป้องและไม่ละเมิดประชาชนเสียเอง