รายงานนี้ได้ระบุความท้าทายและโอกาสที่ประเทศไทยกำลังเผชิญเพื่อช่วยแนะนำนโยบายการพัฒนาในอนาคตเพื่อให้เกิดการเติบโตที่เข้มแข็ง กระจายความมั่งคั่ง และยั่งยืน
การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาประเทศไทยอย่างเป็นระบบ: กลับสู่เส้นทางและฟื้นฟูการเติบโต
ที่มา World Bank
ประเด็นสำคัญ
- ประเทศไทยมีความก้าวหน้าในการลดความยากจนขั้นรุนแรงอย่างเห็นได้ชัดและกระจายความมั่งคั่งไปยังคนไทยทุกคน
- เศรษฐกิจไทยเติบโตเฉลี่ยร้อยละ 7.7 ต่อปีตลอดสี่สิบปีที่ผ่านมาจนถึงปี พ.ศ. 2540 ซึ่งเป็นช่วงวิกฤติเศรษฐกิจเอเชีย (วิกฤติต้มยำกุ้ง)
- รายได้ต่อหัวของคนไทยเพิ่มขึ้นร้อยละ 4.2 ต่อปีในช่วงปีพ.ศ. 2543-2556
- การส่งออกเติบโตในระดับน่าพึงพอใจที่ร้อยละ 15 ต่อปีตลอดช่วงปีพ.ศ. 2529-2539 ในช่วงเวลาเดียวกันนั้น ภาคเอกชนก็ได้มีการลงทุนเฉลี่ยร้อยละ 30 ของจีดีพี
- การเติบโตทางเศรษฐกิจในระดับสูงนี้ช่วยลดอัตราความยากจนจากร้อยละ 67 ในปีพ.ศ. 2529 เหลือร้อยละ 10.5 ในปีพ.ศ. 2557
ประเทศไทยเป็นประเทศที่มีศักยภาพสูง แต่การเติบโตของเศรษฐกิจในช่วงหลังได้ชะลอตัวลง ประเทศไทยสูญเสียช่วงเวลาที่ยังมีขีดความสามารถในการแข่งขันสูงกว่าประเทศอื่นๆ ในภูมิภาค
ในปีพ.ศ. 2557 ประเทศไทยยังคงมีคนยากจนอยู่ 7.1ล้านคน และอีก 6.7 ล้านคนมีความเสี่ยงที่จะกลับไปเป็นคนยากจนอีก โดยคนจนส่วนใหญ่อยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคเหนือ และสามจังหวัดชายแดนใต้
ช่องว่างระหว่างกรุงเทพฯและชนบทได้ขยายตัวกว้างขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะในเรื่องระดับรายได้ครัวเรือน การใช้จ่าย การศึกษา ทักษะ และผลิตภาพ
การเติบโตทางเศรษฐกิจได้ชะลอตัวลงเหลือร้อยละ 3.3 ต่อปีในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา (พ.ศ. 2548-2558) หากอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจของไทยยังอยู่ในระดับนี้ ประเทศไทยต้องใช้เวลาอีกยี่สิบปีเพื่อบรรลุเป้าหมายการเป็นประเทศที่มีรายได้สูง
ปัจจัยหลักที่เคยทำให้ความยากจนลดลงได้ในอดีต ไม่ได้ผลลัพธ์เช่นที่ผ่านมา
การเติบโตของผลิตภาพแรงงานได้ลดลงจากเดิมที่ร้อยละ 6.8 (พ.ศ. 2529-2539) เหลือร้อยละ 2.6 (พ.ศ. 2547-2557)
ประเทศอื่นๆ อาทิ กัมพูชาและเวียดนามไล่ตามประเทศไทยทันตามตัวชี้วัดด้านการแข่งขันอย่างชัดเจน ทั้งในด้าน โครงสร้างพื้นฐาน การอุดมศึกษา และการฝึกอบรม นวัตกรรม ความพร้อมด้านเทคโนโลยี และการดำเนินธุรกิจที่มีความซับซ้อน
ประเทศอื่นๆ อาทิ กัมพูชาและเวียดนามไล่ตามประเทศไทยทันตามตัวชี้วัดด้านการแข่งขันอย่างชัดเจน ทั้งในด้าน โครงสร้างพื้นฐาน การอุดมศึกษา และการฝึกอบรม นวัตกรรม ความพร้อมด้านเทคโนโลยี และการดำเนินธุรกิจที่มีความซับซ้อน
รายงานได้ระบุมาตรการสำคัญที่จะช่วยให้ประเทศไทยกลับสู่เส้นทาง ฟื้นฟูการเติบโต และประกันความมั่งคั่งสำหรับคนไทยทุกคนดังนี้
- สร้างงานที่ดีเพิ่มขึ้น โดยการกระตุ้นการลงทุนในด้านโครงสร้างพื้นฐาน เพิ่มการแข่งขันผ่านข้อตกลงการค้าเสรี และลดกฏระเบียบข้อบังคับ ใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมในการเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของภาคเอกชน
- ให้ความช่วยเหลือคนจนสุด 40% ด้วยการปรับปรุงการศึกษาและทักษะของกำลังแรงงาน กระตุ้นผลิตภาพภาคเกษตร และสร้างระบบคุ้มครองทางสังคมที่มีประสิทธิภาพ
- สร้างการเติบโตแบบเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและปรับตัวรับภัยพิบัติได้ โดยการบริหารทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของไทย ลดความเปราะบางต่อภัยธรรมชาติ และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และส่งเสริมการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพและใช้พลังงานที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม
- สร้างความเข้มแข็งให้กับการดำเนินงานของสถาบันในภาครัฐ เพื่อที่จะนำการปฏิรูปตามลำดับที่สำคัญนี้ไปดำเนินการให้บรรลุผล
ธนาคารโลกแนะไทยตัด3 ไขมันถ่วงประเทศ (รัฐปกป้องธุรกิจมากไป / ธุรกิจขาดการแข่งขัน และพัฒนาช้า) ด้วย 5 วิธี https://t.co/NFNGFBG72w pic.twitter.com/KIOMFHOibh— Watsana (@ohwatsana) June 2, 2017