วันศุกร์, มิถุนายน 11, 2564

เมื่อเพลงไม่เป็นตัวของมันเอง


สุชาติ สวัสดิ์ศรี
9h ·

เพลงมันเป็นตัวของมันเอง จะเรียกว่าเพลงมัน "เป็นกลาง" ก็ไม่น่าจะถูก คือมันแล้วแต่จะเอามันไป "รับใช้" อะไร เพลงมัน "รับใช้" ได้ทั้งนั้น "ซิมโฟนีหมายเลข 9 " หรือ Ode to Joy ของ ลุดวิด ฟอน บีโธเฟน ก็เช่นกัน สมัยนาซี ฮิตเลอร์ได้นำไปใช้เป็นเหมือนส่วนหนึ่งของเพลงชาติ แต่เมื่อนาซีล่มสลาย "ซิมโฟนีหมายเลข 9" ของบีโธเฟน ก็กลับถูกฝ่ายสัมพันธมิตรนำมาใช้อีกครั้งในฐานะเพลงแห่งสันติภาพ เมื่อครั้งที่กำแพงเบอร์ลินล่มสลาย "ซิมโฟนีหมายเลข 9" ของบีโธเฟน ก็ดังกระหึ่มขึ้นเพื่อต้อนรับสิ่งที่เรียกว่าความปีติแห่งสันติภาพของคนเยอรมันทั้งฝั่งตะวันตกและตะวันออก ความรื่นรมย์ หรือ Ode to Joy นั้นเป็นสากลของ "ความเป็นมนุษย์" ในทุกพื้นที่และกาลเวลา คำว่า "เพลง" มันจึงรับใช้ทั้งนั้นไม่ว่าจะอยู่ในฝั่งฟากของการเมืองแบบไหน ไม่ว่าจะเป็นฟาสซิสต์ คอมมิวนิสต์ หรือประชาธิปไตย
เพลงคืออารมณ์ปีติอันเป็นสากล เพลงรับใช้ทั้งนั้นไม่ว่า "ฝั่ง/ฝ่าย" ไหน โดยขึ้นอยู่กับ Problem of Attitude ในปัจเจกแต่ละคน ดังนั้นแม้จะย้อนแย้ง แต่เราก็ยังเคยเห็น กปปส.เอาเพลง "แสงดาวแห่งศรัทธา" ของ จิตร ภูมิศักดิ์ มารับใช้การเมืองแบบ "ขัดขวางการเลือกตั้ง" ทั้งๆที่เพลง "แสงดาวแห่งศรัทธา" นั้นเป็นเพลงคอมมิวนิสต์ เพราะคำว่า "ดาว" ในความหมายที่จิตร ภูมิศักดิ์ ต้องการนั้นเขาหมายถึง "ดาว" แห่งการก่อเกิดของ "พรรคคอมมิวนิสต์จีน" ( พคจ.) ที่ต่อมาคือประเทศ "สาธารณะรัฐประชาชนจีน" ในปัจจุบัน แต่คนในรุ่นต่อๆมา เมื่อร้องเพลง "แสงดาวแห่งศรัทธา" ก็มีมุมแห่งอารมณ์ปีติของตนเองแตกต่างกันไป จำพวก "สลิ่ม" กปปส.ที่ขัดขวางการเลือกตั้ง และสนับสนุนการทำรัฐประหารของ คสช. ก็เช่นกัน พวกเขาสามารถร้องเพลง "แสงดาวแห่งศรัทธา" ( เพลงคอมมิวนิสต์ ) อย่างสบายอารมณ์ แต่ก็ร้องเพลง "หนักแผ่นดิน" ( เพลงฟาสซิสต์ ) ได้อย่างไม่ขัดเขินเช่นกัน
ดังนั้นอย่าไปพูดทำนองว่า เพลงมัน "เป็นกลาง" เพราะมันต้องดูบริบทในแต่ละช่วงของ Time & Space ประกอบกัน
ครับ ทั้ง Ode to Joy ของ บีโธเฟน และ "แสงดาวแห่งศรัทธา" ของ จิตร ภูมิศักดิ์ มันช่างย้อนแย้งนัก - หรือมิใช่ ?
.....

มาอ่านข่าวย้อนหลัง งง เพลง วัน ทู ทรี โฟว์ ไฟว์ โดน 112 ได้ยังไง ถ้าจะอ้างว่าตัวนักร้อง ร้องนำ แล้วมีคนฟังตะโกน ไอ้เหี้ยโอ ก็ไม่น่าจะเป็นความผิดของนักร้อง...
มิตรท่านหนึ่ง