บางทีสาธารณสุขไทยก็ก้าวล้ำหน้าเสียจนคนไข้ไล่ตามไม่ทัน ดังกรณีการระบาดของโควิดรอบที่สี่เนี่ย ขณะที่จำนวนผู้ติดเชื้อใหม่เพิ่มขึ้นทุกวันจำนวนหลายหมื่น คนตายก็ถึง ๗๔ แล้ววันนี้ แต่รัฐบาลพยายามทำท่าทำทีให้อยู่ในขั้นตอน ‘endemic’
เรียกว่า ‘โรคประจำถิ่น’ คือระยะที่การแพร่เชื้ออยู่ตัว หลังจากที่จำนวนลดลงมาถึงจุดที่กำกับควบคุมได้อยู่มือ ไม่ระบาดแต่ก็ไม่หมดไป ทว่าในความเป็นจริงการแพร่เชื้อตลอดเกือบเดือนที่ผ่านมา เป็นระยะ ‘surge’ ขึ้นแรง ไม่ได้อยู่ตัว หรือ ‘plateau’ เสียด้วยซ้ำ
แถลงการณ์สาธารณสุขวันนี้ว่ากำลังใช้แผนคุมโควิดให้เป็น ‘ประจำถิ่น’ ว่ามีสี่ระยะ เริ่มต้นด้วย ‘Combating’ ก็คือสู้กับโรคนั่นแหละ หลักก็คือตรวจหาให้มากที่สุด เมื่อเจอก็รักษาตามอาการ แต่ก่อนหน้านี้ต้องระดมฉีดวัคซีนให้ครบโด๊สเซส บวกบู๊สเตอร์
ตามฐานข้อมูลบอกว่ามีการฉีดวัคซีนสองเข็มแล้วราว ๗๒% ส่วนเข็มที่สามฉีดไปได้ได้แค่ ๓๐% จึงต้องเร่งฉีดเข็มบู๊สเตอร์ให้ได้ถึง ๗๐% ภายใน ๑-๒ อาทิตย์ จะเป็นด้วยเหตุใดก็ตามแต่การฉีดเข็มสามไม่ขยับเท่าไร น่าจะเพราะมีสนนราคาเข้ามาขวาง
ในประเทศตะวันตก โดยเฉพาะสหรัฐอเมริกา มีการระดมตรวจหาผู้ติดเชื้ออย่างทั่วถึง ชนิดตั้งเต๊นริมถนนบนทางเท้าให้เดินเข้าไปแสดงบัตรประจำตัว (แม้แต่เป็นเพียงผู้อยู่อาศัย ไม่มีสถานะพลเมือง) แล้วก็รับการตรวจแบบพีซีอาร์ รู้ผลใน ๒๔ ชั่วโมง
สำหรับการฉีดวัคซีนก็เหมือนกัน บริการฟรีต่อเนื่องมาจนถึงเข็มสาม ตั้งแต่ก่อนที่ เชื้อกลายพันธุ์ ‘ออมิครอน’ จะเริ่มระบาดด้วยซ้ำ และโดยลักษณะของเชื้อชนิดนี้ ‘ติดง่าย-ไม่แรง’ วัคซีนเข็มสามจึงมีประสิทธิภาพสูงพอทำให้การแพร่เชื้อชลอลงอย่างเร็ว
จนขณะนี้สหรัฐเพิ่งประกาศยกเลิกการบังคับสวมหน้ากากอนามัยในชายคาเป็นมลรัฐที่ ๕๐ แล้ว ประชาชนต่างมุ่งหน้าสู่ชีวิตประจำวันที่ปลดปล่อยเป็นปกติโดยเสรี บ้านเราก็ใช้ชีวิตประจำวันกันอย่างเป็นปกติเสรีเหมือนกัน แต่มีฉากหลังมีผู้ติดเชื้อเพิ่ม ๗๒,๐๐๐ รายในวันนี้
ทีมสาธารณสุขออกแถลงเรื่องโครงการ ‘เจอแจกจบ’ หรือระบบการรักษาแบบ ‘ผู้ป่วยนอก’ Out patient หรือ ‘โอพีดี’ คือคอยตรวจเมื่อเจอติดเชื้อก็ไปรับยากลับไปพักฟื้นที่บ้าน ไม่ต้องนอนโรงพยาบาล “เสียสละไม่รับอาหาร ๓ มื้อ” ว่า “ได้รับความร่วมมือพอสมควร”
แต่การจะไปถึงภาวะโรคประจำถิ่นได้ ต้องควบคุมการระบาดให้ลดลงถึงขั้นคงที่ แล้วคลี่คลาย ‘Declining’ ลดลงต่อเนื่องต่อไป จนกระทั่งพ้นระยะการระบาด ‘Post-pandemic’ อย่างอยู่ตัวระยะหนึ่งแล้วจึงเข้าสู่สภาวะ ‘endemic’ ซึ่งสถานการณ์ในไทยยังแค่ขั้นเริ่มต้น
จึงเหมือนว่าสาธารณสุขกำลังแหกตาชาวบ้าน เพื่อให้ดูเหมือนว่า ‘ผลงาน’ ของตนมาได้อย่างดี ทั้งที่กรมวิทยาศาตร์ฯ แถลงสดๆ เมื่อวานนี้ว่า เชื้อออมิครอนรุ่น BA.2 ที่แพร่ได้เร็วกว่าตัวเก่า เข้ามากระจายในไทยแล้ว ในสัดส่วนกว่า ๕๑%
แม้นว่ากลายพันธุ์ชนิดนี้ “ความรุนแรงยังไม่แตกต่าง แต่พบยาจากภูมิคุ้มกัน ‘โมโนลโคลนอล แอนติบอดี’ ไม่ได้ผล” จนเป็นสาเหตุให้ยอดคนตายเพิ่ม ดังที่ นพ.ศุภกิจ ศิริลักษณ์ อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์บอกว่า “ยอดดับเพิ่มขึ้น เป็นไปตามจำนวนผู้ติดเชื้อที่เพิ่มขึ้น”
ถ้างั้น มีเรื่องให้ต้องห่วงอีก เกี่ยวกับปัญหาหมายเลขโทรแจ้งป่วย ‘๑๓๓๐’ เกิดสายล่มมาแล้วสองสามครั้ง เห็นนายกฯ ซึ่งเมื่อวานก็ ‘ฉุน’ อีก จากกรณีน้ำมันขึ้นราคาแล้วต้องอุ้มตรึงราคาดีเซลให้อยู่ที่ ๓๐ บาท ขณะที่เบนซีน ๙๕ ปาเข้าไป ๕๑ บาทแล้ว
ไหนจะม็อบชาวนาปักหลักอยู่หน้าทำเนียบกันมาเป็นเดือน เมื่อคืนคุณตาแกนนำม็อบเกิดถูกรถชนแล้วหนี @Thamboon888 แจ้งว่า “กลับไปบ้านแล้ว...ตาย” ส่วน @maetubtimgrob บอก “ไม่เชื่อหรอก เป็นเรื่องบังเอิญ...แต่ เป็นการเล่นสกปรกของรัฐบาล”
ไหนจะน้ำมันรั่วอ่าวระยองรอบที่สาม จนนี่เป็นวันที่ ๑๗ แล้วยังไม่เสร็จเสียที ประดาน้ำพยายามอุดรูรั่ว “แล้วหนึ่งชั้น ยังเอาไม่อยู่ #สตาร์ปิโตรเลียม หยุดอุดชั้นที่สองกลางคัน – ตั้งหลักทบทวนแผนใหม่” คงทำให้ต้องยืดเวลาการกำจัดคราบน้ำมันออกไปอีก
ว่าไปก็คง ‘ลุงตูบ’ เล่นบทฉุนเพื่อเบนความสนใจของมหาชนไปจากกรณี ๑๓๓๐ สายล่ม เนื่องจาก ‘ชมรมแพทย์ชนบท’ แฉว่าเป็นเพราะมีจำนวนติดเชื้อใหม่มากเสียจนรับไม่ไหว อาจไม่ใช่จำนวน ๖-๗ หมื่นดังปรากฏบนบันทึกรัฐบาล
ตั้งแต่วันที่ ๑ มีนาเป็นต้นมา “การลงทะเบียนยืนยันตัวตนเข้าระบบการรักษาพยาบาล ที่เรียกเป็นภาษาวิชาการว่า Authen นั้น ในวันที่ ๑ มีนา...มีคนลงทะเบียนยืนยันตัวตนดังนี้...เข้าระบบ CI จำนวน ๖,๕๕๘ ราย ‘HI’ อีก ๕๒,๔๑๖”
กับการตรวจหาเชื้อตามโรงพยาบาลและระบบราชการ ที่ว่าจากผู้รับการตรวจ ๑๗๗,๖๓๕ ราย มีผู้ป่วยที่เพิ่ง แอ็ดมิทใหม่อีกราว ๔ หมื่นราย ทำให้ยอดรวมของผู้ติดเชื้อ ๓ แขนงเป็นแสนราย ก็แสดงว่าถ้าสาธารณสุขไม่ตกคณิตศาสตร์ละก็
หน่วยงานการแพทย์ที่ต้องรับผิดชอบกับคนทั้งสังคม คงจะใช้วิชามาร โป้ปดมดเท็จเสียจนสุดกู่
(https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=5607020572658387&id=142436575783508, https://www.matichon.co.th/local/news_3225159 และ https://mgronline.com/qol/detail/9650000022584GI)