ประชุมสุดยอดเพื่อประชาธิปไตยวันแรก ประธานาธิบดีโจ ไบเดนประกาศตั้งกองทุนส่งเสริมประชาธิปไตยโลกมูลค่า $424.4 ล้านเหรียญสหรัฐ เพื่อสนับสนุนสื่ออิสระ ผู้นำการปฏิรูปเพื่อประชาธิปไตย สู้กับการทุจริต
ประธานาธิบดีไบเดน เรียกร้องให้ผู้นำจากชาติประชาธิปไตยกว่า 100 รายร่วมกัน "คล้องแขน" สกัดกั้นลัทธิอำนาจนิยม ในขณะที่เสรีภาพโลกกำลังถูกคุกคามจากผู้นำเผด็จการที่พยายามขยายอำนาจ อิทธิพล และสร้างความชอบธรรมต่อการปราบปรามผู้เห็นต่าง
"ประชาธิปไตยไม่ได้มาโดยเหตุบังเอิญ คนแต่ละรุ่นต้องช่วยกันสร้างขึ้นมา" นายไบเดนแถลงผ่านการประชุมทางวิดีโอจากรุงวอชิงตันดีซีที่มีผู้นำจากอีก 111 ประเทศร่วมประชุมทางไกล
"ในความเห็นของผมแล้ว นี่คือความท้าทายที่สำคัญยิ่งของยุคเรา"
ในจำนวนชาติที่ได้รับเชิญเข้าร่วมประชุมทางไกลครั้งนี้มีตั้งแต่ประเทศที่เป็นเกาะ เช่น ติมอร์-เลสเต, ฟิจิ และ ไต้หวัน ไปจนถึงประเทศประชาธิปไตยในโลกตะวันตก เช่น แคนาดา เยอรมนี และสหราชอาณาจักร แต่ไทย ซึ่งเป็นพันธมิตรมาช้านานกับสหรัฐฯ กลับไม่ได้รับเชิญ
การประชุมสุดยอดนี้ คือหนึ่งในความพยายามของประธานาธิบดีจากพรรคเดโมแครตที่สัญญาว่าจะพาสหรัฐอเมริกากลับมาเป็นผู้นำโลกอีกครั้ง เพื่อเผชิญหน้ากับชาติมหาอำนาจอย่างจีน และรัสเซีย
ทว่าการประชุมครั้งนี้ ก็ถูกวิจารณ์ว่าชักนำประเทศที่มีปัญหาเรื่องสิทธิมนุษยชน หรือผู้นำมักใช้แนวทางอำนาจนิยมในการปกครองประเทศ เช่น ฟิลิปปินส์ โปแลนด์ และบราซิลมาร่วมด้วย
นอกจากนี้ การเชิญไต้หวันมาร่วมประชุม ก็สร้างความโกรธแค้นให้จีนที่ถือว่าไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของรัฐบาลปักกิ่ง
โฆษกกระทรวงการต่างประเทศของจีนแถลงว่า การเชิญไต้หวันมาร่วมประชุมแสดงให้เห็นว่าสหรัฐฯ ต้องการใช้ประชาธิปไตยมาเป็น "ชุดกำบัง และเครื่องมือเพื่อขับเคลื่อนวัตถุประสงค์ทางภูมิรัฐศาสตร์, กดขี่ประเทศอื่น ๆ, แบ่งโลกออกเป็นส่วน ๆ และ ทำเพื่อผลประโยชน์ของตัวเอง"
กองทุนเพื่อประชาธิปไตยโลก
ทำเนียบประธานาธิบดีสหรัฐฯ แถลงว่า กำลังหารือกับรัฐสภาเพื่อจัดตั้งกองทุนมูลค่า 424.4 ล้านเหรียญสหรัฐ เพื่อส่งเสริมประชาธิปไตยทั่วโลก ภายใต้ชื่อ ความริเริ่มของประธานาธิบดีเพื่อการฟื้นฟูประชาธิปไตย (The Presidential Initiative for Democratic Renewal) โดยครอบคลุม 5 เนื้องานคือ
การสนับสนุนสื่อที่เสรีและปลอดการแทรกแซง
การต่อสู้การทุจริต
การสนับสนุนนักปฏิรูปเพื่อประชาธิปไตย
การพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อประชาธิปไตย
การปกป้องคุ้มครองการเลือกตั้งและกระบวนการการเมืองที่เป็นอิสระและยุติธรรม
