วิวาทะ V2
15h ·
“มีคนอ่านและสรุปSiam mapมาให้
สำหรับคนรุ่นเราที่โตมากับแผนที่สุโขทัย อยุธยาและการเสียดินแดน เมื่อพบว่าคือมันแผนที่มโนจากกระทรวงศึกษาทั้งนั้น
“โอ๊ย เบิกเนตรมาก หนักสือ ภูมิกายา กำเนิดสยามจากแผนที่ ของ อจ. ธงชัย วินิจะกูล อบคุณ คุณ Nattaporn Sae-Tan มากครับที่หาไฟล์มาลงไว้
บอกก่อนเราไม่ได้อ่านแบบเจาะรายละเอียดลึกซึ่งนะ สรุปได้ประมาณนี้ มีเติมเสริมบ้างเล็กน้อย หากผิดพลาดขออภัย ครับ
.
นี่กูโดนหลอกมานานขนาดไหนแล้วเนี่ย
.
1. สมัยนั้นไม่มีเส้นเขตแดน ดังนั้น แผนที่อาณาเขตประเทศไทย เพิ่งทำเสร็จสมัย 5 เป็นการทำร่วมกันกับอังกฤษ และฝรั่งเศส เพื่อสร้างความชัดเจนของเขตแดนนที่ตนดูแล ไม่ใช่เพื่อรุกรานอธิปไตย
.
2. ดังนั้น แผนที่อาณาเขตประเทศไทย ก่อนยุคสมัยก่อน 5 คือ โกหกหมดจ้า ควรเรียกเป็นแผนภาพแสดงขอบเฃตพระราชอำนาจมากกว่า
.
3. สยามไม่ได้เสียดินแดนของตัวเองเลย เพราะไม่เคยมีพื้นที่ชัดเจน ส่วนหัวเมืองที่เสียไปนั้น เขามากษัตริย์ มีกฎหมาย มีการจัดการรัฐ ที่เป็นอิสระจากสยามโดยสิ้นเชิง เพียงแต่อยู่ในสถานะที่ส่งบรรณาการ ต้นเงิน ต้นทอง มาให้สยามเพราะหวังได้รับการดูแลคุ้มครอง เวลามีศึกสงครามเท่านั้น
.
4. เมืองประเทศราช เหล่านั้น ไม่ได้ส่งบรรณาการให้สยามรัฐเดียว ส่งให้พม่า และ อันนัม(ญวณ) ด้วย บางพื้นที่เช่นมาลายูจะส่งมารวมที่หัวเมืองใหญ่อย่างนครศรีธรรมราชก่อน ไม่ได้ขึ้นตรงต่อสยาม
.
5. อังกฤษ - ตะนาวศรี – ทวาย -มะริด สมัย 3
เคยเป็นสังกัดสยาม แต่พม่ามายึดเอาไปแล้ว พออังกฤษยึดภาคใต้พม่าไว้ได้ เขาเรียกให้ไปเจรจาตกลงเรื่องเขตแดน สยามไม่ไปจ้า ยกให้เลยไม่อ้างสิทธิ์เพราะถือว่าพม่าเป็นศัตรู แถมมีสานส์ อวยพรให้อังกฤษประสบความสำเร็จ และนำการค้าอันคึกคักมาสู่สนามประเทศ อังกฤษงง 555 ก็พยายามเซ้าซี้อยู่นาน จนราชสำนักตอบกลับมาว่า ไปถามคนเฒ่าคนแก่แถวนั้น ให้ชี้เอาเลย สยามไม่ได้ให้ความสำคัญ รวมไปถึงเขตแดนของตะนาวศรีและเชียงใหม่ เชียงใหม่ก็บอกในทำนองเดียวกัน อยากทำอะไรทำเอาเลยจ้า
.
6. อังกฤษ - เคดะห์ (ไทรบุรี) - ซุไงปตานี เวลเลย์ –สมัย 3
อยู่ภายใต้อำนาจของเจ้านครศรีธรรมราชอีกทีหนึ่ง อังกฤษขอให้ปักปันเขตแดนให้ชัดเจน เจ้านครศรีธรรมราชโกรธเพราะรู้สึกว่าอังกฤษเยอะจัง ต่อมาอังกฤษ ช่วยเจ้านครศรีธรรมราชปราบสุลต่านเคดะห์ เจ้านครฯ เลยยกให้ไปเลยจ้าเป็นของขวัญ
.
7. อังกฤษ งง แต่ก็คิดว่าสยามนี่จะเข้าใจ แต่ต่อมาสยามดันเข้าไปในพื้นที่เขตแดน ที่อังกฤษลากไว้ หลายรอบ อังกฤษประท้วงแรงมาก ส่วนสยามก็เห็นว่าไม่เป็นสาระสำคัญ ยิ้มแป้นไปเรื่อยๆ จนอังกฤษเริ่มรู้ละว่า จริงๆ กูงง หรือ มันโง่
.
8. สยามไม่เข้าใจระบบเขตแดนมาก่อน แต่อังกฤษก็ไม่ได้ฉวยโอกาส พยายามให้มาตกลงกันให้เสร็จ แต่สมัย ร. 3 ก็ไม่ได้รับความใส่ใจเท่าไหร่นัก จนถึงสมัย 4 ที่มีความเข้าใจโลกตะวันตก จึงให้ความร่วมมืออย่างจริงจัง
.
9. สยาม-อังกฤษ สมัย 5 มีปัญหาอีกรอบกับเขตแดนแถบแม่น้ำสาละวิน เรื่องการทำป่าไม้ อังกฤษส่งเจ้าหน้าที่ตรวจเขตแดนอย่างสม่ำเสมอ ในขณะที่เชียงใหม่ล้านนาไม่ค่อยลงพื้นที่
.
10. ราชสำนักกรุงเทพ ปฏิบัติการพิเศษ ส่งคนไปตามหัวเมือง ตั้งหมู่บ้านตามชายแดน เกณฑ์คนเข้าไปอยู่ ทำสัญญาลักษณ์เขตแดน หัวหน้าหมู่บ้านถูกจับแต่งชุดราชการของราชสำนักที่กรุงเทพ บังคับคนในหมู่บ้านให้ลงนาม และทำพิธีสาบานถวายความจงรักภักดีต่อพระเจ้าแผ่นดินสยาม (คุ้นๆ ไหมว่ามาถึงปัจจุบัน ในโรงเรียนก็ต้องมีสักรอบ) ทั้งๆ ชาวบ้านแถวนั้น ไม่รู้จักอะไรเกี่ยวกับสยามเลยด้วยซ้ำ
.
11. ราชสำนักกรุงเทพ ส่งคนไปตามเขตแดน เมืองประเทศราชต่างๆ เช่น ล้านนาเชียงใหม่ น่าน เพื่อเอาไว้ตอบอังกฤษว่าขึ้นตรงต่อสยาม อังกฤษแอบงงเพราะก่อนหน้านี้ยังเป็นเมืองกลางๆ อิสระอยู่เลย ถามอีกทีขึ้นต่อสยามซะงั้น
.
12. ฝรั่งเศส-กัมพูชา - สยามและอันนัม (เวียดนาม) เหตุเกิดสมัย 3 - 4 ต่างเรียกร้องให้กัมพูชาสวามิภักดิ์ต่อตน กัมพูชาไม่มีทางเลือกเลยต้องส่งบรรณาการให้ทั้งสองที่ ทั้งสนามและอันนัมพยายามแย่งชิงจะมีอำนาจเหนืออีกฝ่าย จนกัมพูชามีการเปลี่ยนรัชกาล บ้านเมืองเลยแตกเป็นสองฝ่าย และทั้งสองฝ่ายพยายามหาคนสนับสนุน จะเป็นใครไปไม่ได้ ทั้งสยามและอันนัม เลยส่งกองกำลังไปรบในพื้นที่ของกัมพูชา(นี่มันสงครามตัวแทน ก่อนอเมริกา-รัสเซีย อีกนะ) เพิ่มพูนความขัดแย้งในประเทศเขา รบกันจนบ้านเมืองเขาจะเละละ สุดท้ายฝรั่งเศสเลยยื่นมือที่จะสร้างความเป็นอิสระทั้งจากสยาม และเวียดนาม โดยให้กัมพูชาอย่ในอารักขาของฝรั่งเศส ใครจะไม่คว้าไว้ละ กษัตริย์กัมพูชาเลยเซ็นต์สัญญาเข้าค่ายฝรั่งเศสเรียบร้อย สยามกรี๊ดสิยื่นประท้วง แต่สุดท้ายก็ยอม เพราะมองว่าฝรั่งเศสมาแทนเวียดนามดีกว่า มาร่วมกันอุปถัมภ์กัมพูชา และสยามยังได้บรรณาการ และมีบทบาทในพิธีบรมราชาภิเษกของกัมพูชาอยู่ ซึ่งมันดูคลุมเครือมากในมุมมองฝรั่งเศส ต่อมาฝรั่งเศสจึงขจัดความคลุมเครือ โดยการยื่นอุทธรณ์ ต่อประชาคมโลก สุดท้ายฝรั่งทูตสยาม ได้ลงนามในสนธิสัญญาปารีส ว่าฝรั่งเศสมีอำนาจเหนือกัมพูชาแต่เพียงผู้เดียว
.
13. ลาว ฝั่งขวาแม่น้ำโขง เขาไม่เอาสยาม ตั้งแต่ สมัย 3 เพราะมีปัญหากันตั้งแต่เจ้าอนุวงศ์ละ จับเขาตีตรวนใส่กรง แห่ ทิ้งให้ตายหน้าวัง ญวนจะส่งทูตมาช่วยเคลียร์ จัดงานเลี้ยง แล้วฆ่าทูตเขากลางงานจ้า โหดมาก
.
14. ลาว ฝั่งซ้าย แถบหลวงพระบาง ทีแรกก็โอเคกับสยามนะ แต่ต่อมา โดนรุกรานจากเมืองไล แล้วสยามไม่ขึ้นไปไม่ช่วยเขา หรือขึ้นมาช้าเกินไป ฝรั่งเศสเลยเข้าไปช่วยแทน เขาก็ไปเข้ากับฝรั่งเศส แบบง่ายๆ เลย.
.
15. สยามเร่งผนวกเมืองประเทศราชเป็นส่วนหนึ่งของสยาม ด้วยนโยบายรวมศูนย์อำนาจ
.
16. หัวเมืองใหญ่หน่อยจับดองเป็นญาติ, เล็กลงมาส่งเครือญาติไปปกครอง, ขัดขืนหัวแข็ง จนไปถึงใช้กำลังเข้ายึด อาศัยจังหวะเขามีปัญหาภายในเข้าไปตี แล้วยึดจากเจ้าเมืองเดิม พูดง่ายๆ คือล่าอาณานิคมนั่นแหละจ้า
.
16. หัวเมืองทางเหนือ ล้านนา โชคดีที่คว้า ที่ไว้ทัน 5 ขอ เจ้าดารารัศมี มาเป็นพระชายา ทำให้ความสัมพันธ์แน่นแฟ้น แต่ก็ต้องปล่อยเชียงตุง ให้อังกฤษ สิบสองจุไทให้ฝรั่งเศส เพราะตอนนั้นเขามีปัญหากับเชียงใหม่
.
17. หัวเมืองที่ได้มาก็ไม่รู้เหมือนกันว่าเขตแดนตัวเองไปถึงตรงไหน สยามส่งคนเข้าไปในพื้นที่ทับซ้อนเพื่อล๊อคพื้นที่ ปักแลนด์มาร์ค บางครั้งขัดขวางการจัดทำแผนที่เขตแดน และเริ่มมีการกระทบกระทั่งกันด้านกำลังทหาร
.
18. ฝรั่งเศสรำคาญ ร.ศ. 112 เอาเรือรบมาจอด ปิดปากแม่น้ำเจ้าพระยา หันปืนใส่วังเลยจ้า จะหยุดไม่หยุด
.
19. กระบวนการทำแผนที่ดำเนินต่อ ตามหลักสากล มีการปรับพื้นที่เขตแดนบางส่วนให้ถูกต้อง แผนที่เสร็จ และออกมาอย่างในปัจจุบัน
.
20. ใครได้ใครเสีย
- สยามได้แผนที่ประเทศ และของเขตของประเทศ ซึ่งแต่ก่อนเป็นเมืองประเทศราชที่เป้นอิสระ และไม่เคยเป็นเขตของสยามมาก่อนมาไว้ภายใต้อาณาเขตของประเทศโดยสมบูรณ์
- ฝรั่งเศส และอังกฤษได้ตามที่ต้องการ มีรัฐสยามเป็นกันชนระหว่างกัน (เขาไม่ได้คิดจะยึดสยามตั้งแต่แรก ตั้งใจใช้เป็นรัฐกันชน)
- หัวเมืองเล็ก ตลอดเส้นทางการเดินทัพของสยาม และฝรั่งเศส ที่เคยเป็นอิสระ สูญสิ้น ล่มสลาย และโดนกลืน
.
21. 5 ตรอมใจล้มป่วย ใจสลาย น้ำหนักลดซูบซีด แต่ก็ฟื้นกลับมาได้ สั่งกรมพระยาดำรงราชานุภาพวางแผนสร้างความเป็นหนึ่งเดียวของสยามที่เหลืออยู่
.
21. กรมพระยาดำรงราชานุภาพ จึงเขียนขยายความประวัติศาสตร์ ให้ออกแนวชาตินิยมขึ้น ร้อยเรียงความเป็นมา ว่าแผ่นดินที่รวบรวมมาได้นี้มีรากร่วมกัน มีความเป็นชาติมายาวนานตั้งแต่สมัยสุโขทัย สืบต่อกันมา ดังนั้นพวกเราหาใช่ใครอื่น เราคือ พี่น้องกัน ดังนั้น พวกเราทุกคน คือ ชาวสยาม
.
22. กรอบความคิดชาตินิยมนี้ นำมาซึ่งการแต่งเรื่องราวที่เกินจริง ของนักเขียนนิยายชื่อดังหลายคน และถูกใช้มาสร้างสัญลักษณ์ สร้างวาทกรรมทางการเมืองในหลายยุคหลายสมัยตั้งแต่เรียกคะแนนเสียง จนไปถึงการสังหารหมู่
- การกอบกู้เอกราชในสมัยต่างๆ เทิดทูนบูรพกษัตริย์ที่เกินเบอร์
- กล่าวโทษประเทศเพื่อนบ้าน พม่า ลาว ญวน กัมพูชา ไว้ใจไม่ได้ โหดเหี้ยม ร้ายกาจ ไม่ซื่อ นกสองหัว
- เล่นบทนางถูกกระทำ ฝรั่งมารุกราน ประเทศของเรา !!
- เรารอดพ้นและรักษาเอกราชไว้ได้
- ส่วนเพื่อนบ้านเรานะรึ ตกเป็นเมืองขึ้นโดนกดขี่ ทารุณ อย่างเลวร้าย
- เรานะโชคดีเท่าไหร่แล้วที่เกิดในแผนดินนี้
- ปกป้องรักษาแผ่นดินนี้ไว้ เทิดทูนสถาบันชาติ ศาสนา พระหากษัตริย์
- การเป็นไพร่ของกษัตริย์คือการทดแทนคุณแผ่นดิน
- สถาบันกษัตริย์เป็นสถาบันศักดิ์สิทธิ์จะละเมิดมิได้
- ไม่รักสถาบัน เป็นคนหนักแผ่นดิน สมควรตาย””
#มิตรสหายท่านหนึ่ง
...
คลิปจากการอภิปราย "สนทนากับ ศ.ธงชัย วินิจจะกูล ในวาระ 20 ปี Siam Mapped" เมื่อวันที่ 3 ตุลาคม 2558 ที่ห้องเอนกประสงค์ริมน้ำ ชั้น 1 คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์
ที่มา ประชาไท
https://prachatai.com/journal/2020/09/89429