ระหว่างการอยู่ไทยแล้วต้องเงียบ กับอยู่ที่อื่นแล้วสามารถแสดงออกได้อย่างเสรี ยัน มาร์ฉัล บอกกับบีบีซีไทยว่าเขาขอเลือกอย่างหลัง
"ผมไม่เคยกระทำความรุนแรง ไม่เคยด่าใคร แต่ผมอาจจะบอกถึงสิ่งที่เป็นเรื่องตลก สิ่งที่รัฐบาลไทยหรือใครก็ได้ รับไม่ได้เลย"
ชายฝรั่งเศสผู้นี้ยืนยันว่าการอยู่ในฝรั่งเศสไม่ได้หมายความว่าเขาจะผลิตเนื้อหาอะไรที่ "รุนแรง" กว่าตอนอยู่ไทย เขาบอกว่ามีคนเยอะที่ชอบในสิ่งที่เขาทำ การทำคลิปล้อเลียนการเมืองก็เป็นสิ่งที่เขาชอบทำ และก็จะทำต่อไป
"ผมคิดว่าการแสดงความคิดเห็นมันต้องเป็นสิทธิของทุกคนครับ" ยันกล่าว
แต่หากดูบางคลิปของยัน บางคนตั้งคำถามว่าวิดีโอของเขาไม่ใช่พูดถึงแค่รัฐบาลทหารและการเมืองไทยทั่วไปเพียงอย่างเดียว อย่างคลิปล่าสุด "สุขสันต์วันพ่อ" ที่มีการย้ำคำว่า "พ่อ", "พอเพียง" และพูดถึงลูก
ตลอดการสนทนากับบีบีซีไทย ยันกล่าวย้ำถึงความสำคัญของเสรีภาพในการแสดงออกหลายครั้ง
"การพูดถึงเรื่องการเมืองและการปกครอง การมีเสรีภาพในสิ่งนี้จะทำให้หลาย ๆ เรื่องถูกพูดถึงโดยสาธารณะ ซึ่งจะทำให้นักการเมืองหรือผู้มีอำนาจใด ๆ จะได้ประโยชน์" ยันกล่าว
"การไม่พูดถึงเรื่องที่เป็นเรื่องใหญ่เพราะว่ากฎหมายไม่อนุญาตมัน รับรองว่าระบบจะไม่เปลี่ยนแปลงและปัญหาจะไม่ถูกแก้"
ยันยังยืนยันถึงประเด็นที่เป็นข้อถกเถียงในสังคมไทยในปัจจุบันว่า "ผมไม่เห็นว่าการล้มเจ้าจะแก้ปัญหาทุกอย่าง เมียนมาไม่มีกษัตริย์ก็ปัญหาเยอะใช่ไหมครับ ผมว่าสิ่งที่คือปัญหามันไม่ใช่ว่าการมีกษัตริย์ มันคือการพูดถึงกษัตริย์ไม่ได้เลย"
"ผมไม่เคยกระทำความรุนแรง ไม่เคยด่าใคร แต่ผมอาจจะบอกถึงสิ่งที่เป็นเรื่องตลก สิ่งที่รัฐบาลไทยหรือใครก็ได้ รับไม่ได้เลย"
ชายฝรั่งเศสผู้นี้ยืนยันว่าการอยู่ในฝรั่งเศสไม่ได้หมายความว่าเขาจะผลิตเนื้อหาอะไรที่ "รุนแรง" กว่าตอนอยู่ไทย เขาบอกว่ามีคนเยอะที่ชอบในสิ่งที่เขาทำ การทำคลิปล้อเลียนการเมืองก็เป็นสิ่งที่เขาชอบทำ และก็จะทำต่อไป
"ผมคิดว่าการแสดงความคิดเห็นมันต้องเป็นสิทธิของทุกคนครับ" ยันกล่าว
แต่หากดูบางคลิปของยัน บางคนตั้งคำถามว่าวิดีโอของเขาไม่ใช่พูดถึงแค่รัฐบาลทหารและการเมืองไทยทั่วไปเพียงอย่างเดียว อย่างคลิปล่าสุด "สุขสันต์วันพ่อ" ที่มีการย้ำคำว่า "พ่อ", "พอเพียง" และพูดถึงลูก
ตลอดการสนทนากับบีบีซีไทย ยันกล่าวย้ำถึงความสำคัญของเสรีภาพในการแสดงออกหลายครั้ง
"การพูดถึงเรื่องการเมืองและการปกครอง การมีเสรีภาพในสิ่งนี้จะทำให้หลาย ๆ เรื่องถูกพูดถึงโดยสาธารณะ ซึ่งจะทำให้นักการเมืองหรือผู้มีอำนาจใด ๆ จะได้ประโยชน์" ยันกล่าว
"การไม่พูดถึงเรื่องที่เป็นเรื่องใหญ่เพราะว่ากฎหมายไม่อนุญาตมัน รับรองว่าระบบจะไม่เปลี่ยนแปลงและปัญหาจะไม่ถูกแก้"
ยันยังยืนยันถึงประเด็นที่เป็นข้อถกเถียงในสังคมไทยในปัจจุบันว่า "ผมไม่เห็นว่าการล้มเจ้าจะแก้ปัญหาทุกอย่าง เมียนมาไม่มีกษัตริย์ก็ปัญหาเยอะใช่ไหมครับ ผมว่าสิ่งที่คือปัญหามันไม่ใช่ว่าการมีกษัตริย์ มันคือการพูดถึงกษัตริย์ไม่ได้เลย"
18 ปีในไทย
ยันอาศัยอยู่ในไทยมานานถึง 18 ปี ทำธุรกิจพัฒนาเกมคอมพิวเตอร์ ตอนนี้บริษัทของเขาเหลือพนักงานเพียง 3 คนจากที่เคยมีมากกว่า 20 คน แต่เขาก็ยืนยันจะดำเนินธุรกิจในไทยต่อไปแม้เขาไม่สามารถเข้าประเทศได้
เขาฝากถึงชาวต่างชาติอื่น ๆ ที่คิดจะมาลงทุนในไทยว่า "ถ้ามาลงทุนแล้วมาทำธุรกิจที่ไทย ต้องเลือกว่าจะเงียบ ประเทศไทยไม่ให้เปิดปาก"
เมื่อย้อนมองประเทศไทยในช่วงที่ผ่านมา ชายฝรั่งเศสผู่นี้บอกว่าไทยเป็นประเทศที่พัฒนาแล้วทางอุตสาหกรรมแต่ยังไม่พัฒนาเท่าที่ควรเรื่องการพัฒนามนุษย์ อาทิ เรื่องการศึกษาและสวัสดิการ
"ผมคิดว่ามันอาจจะมีเหตุผลหลายเหตุผล แต่ว่าเหตุผลหนึ่งที่ผมเห็นคือประเทศที่ไม่มีเสรีภาพในการแสดงออก เราพูดโดยสาธารณะไม่ได้ มันคือประเทศที่มีรัฐประหารบ่อย ๆ ซึ่งหมายถึงว่าประชาชนไม่ได้เลือก [บุคคล] ที่จะปกครอง [ประเทศด้วยตัวเอง]"
ยันบอกว่าเขาเป็นเพียงคน ๆ เดียวที่ทั้งไม่ได้มีอำนาจและก็ไม่ได้อยู่ไทย เขาบอกว่าไม่ได้รู้สึกว่าคลิปตลกของเขาจะนำมาซึ่งความเปลี่ยนแปลงอะไรได้
"ผมเป็นแค่เพียงแค่เสียงหนึ่งครับในหลาย ๆ เสียงที่เรียกร้องการเปลี่ยนแปลงครับ"
อ่านบทความเต็มที่ บีบีซีไทย
