นายเดชาธร บำรุงเมือง หรือ "ฮอคกี้" ศิลปินวง Rap Against Dictatorship ชูสามนิ้วหลังตำรวจแสดงหมายจับและเข้าจับกุมเมื่อ 20 ส.ค. 63
ตร.แจงเหตุขอยกเลิกพาสปอร์ตนักกิจกรรม หลังมีเอกสารหลุดจาก สน.สำราญราษฎร์ถึงกรมการกงสุล
ชัยยศ ยงค์เจริญชัย
ผู้สื่อข่าวบีบีซีไทย
เมื่อ 9 ชั่วโมงที่แล้ว
ผู้กำกับการสถานีตำรวจนครบาลสำราญราษฎร์ชี้แจงกรณี "เอกสารหลุด" ซึ่งเป็นจดหมายจากตำรวจถึงอธิบดีกรมการกงสุล กระทรวงการต่างประเทศ เรื่องขอให้ยกเลิกหนังสือเดินทางของผู้ต้องหาความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงแห่งราชอาณาจักร เป็นเหตุให้ผู้ต้องหาที่มีรายชื่อปรากฏในจดหมายฉบับนี้ออกมาถามหาคำอธิบายและเรียกร้องความเป็นธรรม
เอกสารหลุดดังกล่าวถูกนำมาเผยแพร่ต่อสาธารณะเป็นครั้งแรกโดยนายเดชาธร บำรุงเมืองหรือ "ฮอกกี้" แรปเปอร์หนุ่มจากกลุ่ม Rap Against Dictatorship ซึ่งมีชื่อเสียงจากเพลง "ประเทศกูมี" และอีกหลายเพลงที่มีเนื้อหาต่อต้านเผด็จการ
นายเดชาธรเปิดเผยผ่านเฟซบุ๊กไลฟ์เมื่อวันที่ 15 พ.ย. ว่าจดหมายฉบับนี้ลงนามโดย พ.ต.อ. ทศพล อำไพพิพัฒน์กุล ผกก. สน.สำราญราษฎร์ เมื่อวันที่ 16 มิ.ย. 2564 สรุปใจความสำคัญได้ว่าตำรวจขอให้กรมการกงสุลยกเลิกหนังสือเดินทางหรือยับยั้งคำขอหนังสือเดินทางขอผู้ต้องคดีความมั่นคงจำนวน 11 คน จากการชุมนุมทางการเมือง เนื่องจากตำรวจได้มีความเห็นควรสั่งฟ้องผู้ต้องหาทั้งหมดแล้วและคดีอยู่ระหว่างการพิจารณาของพนักงานอัยการ ดังนั้นบุคคลเหล่านี้จึงเป็นที่ต้องการตัวเพื่อดำเนินคดี
เพลงประเทศกูมี : ผกก. เอ็มวี ชี้ ผลงานสะท้อนความจริง
ศิลปินต้านเผด็จการรวมพลรอบใหม่ ยืนยันประชาชนต้องมีเสรีภาพในการแสดงออก-วิจารณ์รัฐบาล
อรุณ วัชระสวัสดิ์ : 5 ทศวรรษ ประวัติศาสตร์การเมืองผ่านการ์ตูน
เนื้อที่ปรากฏในจดหมายทำให้นายเดชาธรเข้าใจว่าหนังสือเดินทางของเขาถูกยกเลิกไปแล้ว ซึ่งเขาเห็นว่าเป็นการละเมิดสิทธิขั้นพื้นฐาน ขณะที่ น.ส.จุฑาทิพย์ ศิริขันธ์ ซึ่งมีชื่อเป็นผู้ต้องหาในจดหมายดังกล่าวด้วยโพสต์ภาพจดหมายและข้อความทางทวิตเตอร์เมื่อวานนี้ (17 พ.ย.) ว่า "ชีวิตนักศึกษาปี 4 ที่กำลังจะเรียนจบและวางแผนทำนั่นทำนี่เยอะมาก เมื่อคืนรู้มาว่าโดนยกเลิกพาสปอร์ตจากคดีทางการเมือง ออกนอกประเทศไม่ได้แล้ว ชีวิตโคตรพัง"
เปิด "เอกสารหลุด" ขอยกเลิกพาสปอร์ต 11 ผู้ต้องหา
พ.ต.อ.ทศพลชี้แจงเหตุผลที่ออกจดหมายไปยังอธิบดีกรมการกงสุลเพื่อขอให้ยกเลิกหรือยับยั้งคำขอหนังสือเดินทางขอผู้ต้องคดีความมั่นคงจำนวน 11 คน ว่าบุคคลเหล่านี้จึงเป็นที่ต้องการตัวเพื่อดำเนินคดี
จดหมายฉบับนี้ ซึ่งบีบีซีไทยได้รับคำยืนยันจาก พ.ต.อ.ทศพลว่าเขาเป็นผู้ลงนามในเอกสารดังกล่าวจริง ระบุว่าผู้ต้องหา 11 คนนี้ที่ถูกดำเนินคดีในความผิดข้อหาร่วมกันกระทำให้ปรากฏแก่ประชาชนด้วยวาจา หนังสือหรือวิธีอื่นใดอันมิใช่เป็นการกระทำภายใต้ความมุ่งหมายแห่งรัฐธรรมนูญ แต่ไม่ได้ระบุเหตุการณ์ที่ทำให้พวกเขาถูกดำเนินคดี
จาก "ป้อม นาฬิกาหรู" สู่ "ตู่ แมวกวัก" มองศิลปะข้างถนนของคนวิจารณ์รัฐบาลทหาร
ศาลไม่ให้ประกันตัว “รุ้ง ปนัสยา” คดีใส่ครอปท็อปไปเดินห้าง
กลุ่มไม่เอาระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ร้องสถานทูตเยอรมนี
จดหมายระบุว่าก่อนหน้านี้ สน.สำราญราษฎร์ได้ทำหนังสือถึงอธิบดีกรมการกงสุลขอให้พิจารณายกเลิกหนังสือเดินทาง และ/หรือ ยับยั้งคำขอหนังสือเดินทางของผู้ต้องหาคดีความมั่นคงทั้ง 11 คน ซึ่งกรมการกงสุลได้มีหนังสือตอบกลับเมื่อวันที่ 13 พ.ค. 2564 ว่าได้ยกเลิกหนังสือเดินทางของผู้ต้องหาที่ 2 แล้ว ส่วนผู้ต้องหาที่ 3 หนังสือเดินทางหมดอายุ และผู้ต้องหาที่ 6,8 และ 10 ไม่มีหนังสือเดินทางจึงไม่เข้าข่ายที่จะยกเลิก
นอกจากนี้กรมการกงสุลได้ขอให้ตำรวจให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่าผู้ต้องหาที่เหลือ ได้แก่ นายเดชาธร น.ส.จุฑาทิพย์ นายกรกช แสงเย็นพันธ์ น.ส.สุวรรณา ตาลเหล็ก นายบารมี ชัยรัตน์ และนายภาณุมาศ สิงห์พรม มีพฤติการณ์จะหลบหนีไปต่างประเทศอย่างไรและสถานะล่าสุดทางคดีเป็นอย่างไร เพื่อประกอบการพิจารณาตามคำขอ
พ.ต.อ.ทศพลจึงได้ทำจดหมายฉบับนี้เพื่อให้ข้อมูลเพิ่มเติมแก่กรมการกงสุลว่า พนักงานสอบสวนมีความเห็นสั่งฟ้องผู้ต้องหาทั้งหมดแล้ว และอัยการกำลังอยู่ระหว่างพิจารณาเพื่อสั่งคดี ดังนั้น "บุคคลดังกล่าวจึงยังเป็นที่ต้องการตัวเพื่อดำเนินดคี"
บีบีซีไทยติดต่อนายธานี แสงรัตน์ อธิบดีกรมสารนิเทศและโฆษกกระทรวงการต่างประเทศ เพื่อขอคำอธิบายในเรื่องนี้ และได้รับคำตอบว่าอธิบดีกรมการกงสุลยังไม่ได้รับทราบเรื่องนี้ และข้อมูลการทำหนังสือเดินทางเป็นข้อมูลส่วนบุคคล ไม่สามารถเปิดเผยได้
เสียงจากผู้ต้องหา
นายเดชาธรบอกกับบีบีซีไทยว่าเขาและทนายความไม่เคยรู้เรื่องการขอยกเลิกหนังสือเดินมาก่อน และขณะนี้ก็ไม่รู้ว่าหนังสือเดินทางของเขาถูกยกเลิกแล้วหรือไม่ เขายืนยันด้วยว่าไม่เคยคิดหลบหนีและไปรายงานตัวต่อเจ้าหน้าที่ตามหมายเรียกและตามนัดทุกครั้ง
"ตลอดเวลาที่ผ่านมาก็ไปขึ้นศาลตามนัดหมายมาโดยตลอด...ทนายก็ยืนยันว่าไม่เคยได้รับแจ้งจากตำรวจว่าคนที่โดนคดีเหล่านี้จะถูกตัดสิทธิ์ในการขอหนังสือเดินทาง...งงเหมือนกันว่าคดีที่ยังไม่ได้ตัดสิน จะมีผลถึงขั้นถูกระงับพาสปอร์ตเลยหรือ" นายเดชาธรกล่าว และให้ข้อมูลว่าหนังสือเดินทางเล่มปัจจุบันของเขาเพิ่งหมดอายุไปเมื่อเดือน ก.ย. ที่ผ่านมา
"ยังไม่แน่ใจว่าสามารถทำหนังสือเดินทางเล่มใหม่ได้หรือไม่ แต่สัปดาห์หน้าจะไปยื่นขอทำหนังสือเดินทางเล่มใหม่ ถ้าทำไม่ได้ก็แสดงว่าโดน" ศิลปินหนุ่มกล่าว
นายเดชาธรบอกว่าหาถูกปฏิเสธในการทำหนังสือเดินทางจริง เขาจะขอให้กรมการกงสุลชี้แจงเป็นลายลักษณ์อักษรถึงเหตุผลที่ไม่สามารถออกหนังสือเดินทางให้ได้ เพื่อนำเอกสารนี้ไปแสดงต่อศาลให้พิจารณาว่ามีเหตุสมควรที่จะระงับการออกหนังสือเดินทางให้เขาหรือไม่
นอกจากรู้สึกว่าถูกละเมิดสิทธิแล้ว นายเดชาธรบอกว่าหากถูกระงับหนังสือเดินทางจริงจะกระทบกับการทำงานมาก เพราะในฐานะศิลปินเขาจำเป็นต้องเดินทางไปต่างประเทศเพื่อทำงาน อีกทั้งยังกระทบต่อชีวิตส่วนตัวเพราะเขามักพาครอบครัวไปท่องเที่ยวต่างประเทศ
แรปเปอร์ที่ออกมาร่วมเรียกร้องประชาธิปไตยกับกลุ่มนิสิตนักศึกษาบอกกับบีบีซีไทยว่าเขา "ไม่เคยคิดจะขอลี้ภัยไปต่างประเทศหรือหลบหนีคดี"
"แค่กังวลเรื่องของการเดินทางเพราะปกติจะวางแผนไปต่างประเทศกับครอบครัวทุกปีอยู่แล้ว และงานของผมก็ต้องมีเดินทางไปต่างประเทศบ่อย เพื่ออบรมหรือท่องเที่ยว ก็เลยกลัวว่าจะเสียโอกาส" นายเดชาธรกล่าว
ศิลปินกลุ่ม RAD ถ่ายทำมิวสิกวิดีโอเพลง "ปฏิรูป" ในที่ชุมนุมกลุ่ม "ราษฎร" ที่อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย
ตำรวจระบุเป็นไปตามหลักกฎหมาย
บีบีซีไทยเดินทางไปพบ พ.ต.อ. ทศพล ที่ สน.สำราญราษฎร์ พร้อมกับนำจดหมายที่มีการเผยแพร่ในโซเชียลมีเดียให้ดู ซึ่งเขายอมรับว่าเป็นเอกสารจาก สน. จริง และชี้แจงว่ากระบวนการทั้งหมดเป็นไปตามหลักการทางกฎหมาย กล่าวคือ ในกรณีที่ผู้ต้องหาถูกตั้งข้อหาในคดีอาญาร้ายแรง พนักงานสอบสวนสามารถยื่นขอให้กรมการกงสุลพิจารณาเพิกถอนหรือระงับหนังสือเดินทางได้
"กรณีนี้ความผิดตาม (ประมวลกฎหมายอาญา) มาตรา 116 เป็นคดีที่มีความเสี่ยงที่ผู้ต้องหาจะหลบหนีออกนอกราชอาณาจักร เคสนี้ก็เข้าข่ายคดีอาญาเรื่องความมั่นคง" พ.ต.อ. ทศพลกล่าว
เขาอธิบายต่อว่าช่วงเวลาที่ยื่นจดหมายถึงกรมการกงสุลคือวันที่ 16 มิ.ย. นั้น คดียังอยู่ในขั้นตอนการสอบสวนในชั้นอัยการ อีกทั้งผู้ต้องหาบางส่วนถูกจับกุมตามหมายจับ แต่ศาลอนุญาตให้ปล่อยตัวชั่วคราว ตำรวจจึงจำเป็นต้องยื่นคำร้องต่อกรมการกงสุลให้ระงับการใช้และการออกหนังสือเดินทางชั่วคราว เพราะหากอัยการมีคำสั่งฟ้องต่อศาล ก็จะต้องนำตัวผู้ต้องหาไปฟ้องต่อศาล ถ้าผู้ต้องหาไม่อยู่จะยื่นฟ้องไม่ได้
พ.ต.อ.ทศพลชี้แจงความคืบหน้าของคดีนี้ว่า ล่าสุดอัยการได้มีคำสั่งฟ้องและตำรวจนำตัวผู้ต้องหาส่งฟ้องต่อศาลเรียบร้อยแล้ว โดยผู้ต้องหาได้ยื่นคำร้องขอประกันตัวและศาลอนุญาต
เขาเปิดเผยว่าหลังจากได้รับการประกันตัว ผู้ต้องหาคนหนึ่งในคดีนี้มีความจำเป็นต้องเดินทางไปต่างประเทศ แต่เมื่อไปทำหนังสือเดินทางกลับไม่สามารถทำได้เนื่องจากกรมการกงสุลยังมีคำสั่งยับยั้งการออกหนังสือเดินทางตามที่ตำรวจยื่นคำร้องไป กรมการกงสุลจึงได้สอบถามมายัง สน.สำราญราษฎร์ว่าบุคคลดังกล่าวมีหมายจับหรือไม่ มีคำสั่งห้ามออกนอกประเทศหรือไม่ และสมควรออกหนังสือเดินทางให้หรือไม่
Rap Against Dictatorship ได้รับรางวัล Václav Havel Prize for Creative Dissent ในงาน Oslo Freedom Forum ที่กรุงออสโล ประเทศนอร์เวย์ เมื่อปี 2562 ซึ่งรางวัลนี้ Human Rights Foundation หรือ มูลนิธิสิทธิมนุษยชน มอบให้กับผู้กล้าหาญ มีความคิดสร้างสรรค์ในการคัดค้านความไม่ยุติธรรม
พ.ต.ท.ทศพลจึงมีหนังสือตอบกลับไปว่าบุคคลดังกล่าวได้รับการประกันตัว และศาลไม่มีเงื่อนไขห้ามออกนอกราชอาณาจักร จึงเห็นควรให้กองการกงสุลออกหนังสือเดินทางให้ได้
เขาสรุปว่าแม้จะมีการระงับหนังสือเดินทางของผู้ต้องหาระหว่างการสอบสวนของตำรวจ แต่เมื่อคดีเข้าสู่ชั้นศาลแล้ว ก็เป็นดุลพินิจของศาลว่าจะมีคำสั่งห้ามออกนอกประเทศหรือต้องมารายงานตัวต่อศาลเมื่อใด
"ผู้ต้องหาบางคนไม่เข้าใจ หาว่าเราไปลิดรอนสิทธิของเขาหรือกลั่นแกล้งเขา จริง ๆ แล้วเราไม่ได้อยากไปลิดรอนสิทธิของเขา เราแค่ทำหน้าที่ตามกฎหมาย ซึ่งถ้ากรมการกงสุลสอบถามมา เราตรวจสอบแล้วพบว่าไม่ติดเงื่อนไขใด ๆ หรือเราไม่ต้องการตัวเขาแล้ว เราก็บอกไปว่าเห็นควรให้ออกหนังสือเดินทางได้ แต่จะออกให้หรือไม่นั้น เป็นอำนาจของกรมการกงสุล เรามีหน้าที่ชี้แจงตามแง่กฎหมายเท่านั้น" ผกก. สน.สำราญราษฎร์กล่าว
