WorkpointTODAY
November 25 at 8:59 PM ·
#explainer ประเด็นร้อนแห่งวงการศิลปะ และวงการออกแบบ เมื่อแฮชแท็ก #Riety ติดอันดับ 1 ของเทรนด์ทวิตเตอร์ในประเทศไทย เมื่ออินฟลูเอนเซอร์คนดัง ปั๋น-ดาริสา จ้างคนทำโลโก้ เพื่อเอามาใช้ในคอนเทนต์ของเพจตัวเอง ก่อนจะเอาโลโก้ดังกล่าว มาเชือดในคลิปอย่างน่าสะพรึงกลัว
เรื่องราวทั้งหมดเป็นอย่างไร ทำไมเหตุการณ์นี้ถึงติดเทรนด์ทวิตเตอร์ได้ workpointTODAY จะอธิบายให้เข้าใจง่ายที่สุดใน 17 ข้อ
1) ปั๋น-ดาริสา การพจน์ จบมัธยมจากโรงเรียนจิตรลดา ก่อนจะจบปริญญาตรีจากคณะมัณฑณศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ความสามารถอันโดดเด่นของเธอ คือการวาดรูปสีน้ำ ที่สวยงามและเป็นเอกลักษณ์อย่างมาก
ผลงานที่สร้างชื่อเสียงให้เธอ เช่น โปรเจ็กต์ Wicked Grace วาดรูปผู้หญิง 12 คน ที่มีชื่อเสียงดุร้ายในตำนาน ให้กับ "เชษฐา" นักเขียนหนังสือประวัติศาสตร์คนดัง รวมถึงวาดภาพประกอบมิวสิควีดีโอ เพลง Roses ของนักร้องดังชาวอังกฤษ Finn Askew
2) ปั๋น-ดาริสา เปิดเพจและแชนแนลของตัวเองชื่อ Riety (ริเอตี้) ให้ความรู้เกี่ยวกับศิลปะด้วยการนำเสนอที่ไม่เหมือนใคร เช่นการวิจารณ์องค์ประกอบศิลป์ในซีรีส์ Squid Game เป็นต้น
ความแตกต่างของคอนเทนต์ และหน้าตาที่น่ารักเป็นเครื่องช่วยส่งเสริม ให้เธอมีผู้ติดตามใน Facebook มากกว่า 1 ล้านคน และมีผู้ติดตามใน YouTube มากกว่า 6 แสนคน คือเธอผลิตงานอะไรออกมา ล้วนมียอดคนดูถล่มทลายเสมอ และมีบริษัทโฆษณาจ้างงานเธออย่างต่อเนื่อง
3) ดราม่าของปั๋น-ดาริสา เกิดขึ้น หลังจากการทำคอนเทนต์ล่าสุด เมื่อเธอได้รับงานจ้างจากแบรนด์เครื่องใช้ไฟฟ้าจากเกาหลีใต้ ให้ทำคลิปเพื่อโฆษณาโทรทัศน์รุ่นใหม่ ที่กำลังวางขาย
ด้วยความที่โลโก้ของแบรนด์ดังกล่าว ได้รับการยกย่องอย่างมากว่า เป็นส่วนผสมของ Pictogram (รูปภาพ) และ Typography (เอาอักษรมาทำเป็นโลโก้) คือออกแบบได้อย่างสวยงามลงตัวมาก นั่นทำให้ ปั๋น-ดาริสา ได้ไอเดียว่า งั้นลองไปจ้างคนทำโลโก้ให้เพจ Riety ของเธอเลยดีกว่า ว่าถ้าจะสามารถออกแบบได้ดีแค่ไหน จะถึงมาตรฐานของโลโก้แบรนด์นั้นเลยหรือเปล่า
4) ปั๋น-ดาริสา ไปจ้างนักออกแบบโลโก้ 5 คน ใน 5 ช่วงราคาที่ต่างกัน ได้แก่ 20 บาท, 200 บาท, 2000 บาท, 10000 บาท และ 20000 บาท โดยใช้โจทย์ว่าช่วยออกแบบโลโก้เพจ RIETY ตัวใหม่ ให้มีความ Unisex และ Modern มากขึ้น
5) จากนั้นเมื่อได้ผลงานแล้วจากศิลปินทั้ง 5 คนแล้ว เธอก็เอาโลโก้ที่ถูกออกแบบนั้น มาตัดรวมกันในคลิปเดียว แล้วเริ่มต้นวิจารณ์ผลงานทั้ง 5 ชิ้นอย่างดุเดือด
โดยคะแนนที่เธอมอบให้ โลโก้ ทั้ง 5 ที่ถูกออกแบบมีดังนี้
โลโก้ราคา 20 บาท : 12 เต็ม 30
โลโก้ราคา 200 บาท : 4 เต็ม 30
โลโก้ราคา 2,000 บาท : 11 เต็ม 30
โลโก้ราคา 10,000 บาท : 19.5 เต็ม 30
โลโก้ราคา 20,000 บาท : 3 เต็ม 30
6) คะแนนที่ปั๋น-ดาริสา ตัดเกรดออกมา จะเห็นว่าโลโก้ราคา 20,000 บาท แม้จะถูกจ้างแพงที่สุด แต่ได้รับคะแนนต่ำที่สุด ต่ำยิ่งกว่าโลโก้ราคา 20 บาทด้วยซ้ำ นั่นทำให้ความเห็นในโลกออนไลน์ช่วงที่โพสต์ถูกปล่อยออกมาแรกๆ ตั้งคำถามว่า แล้วแบบนี้ จะไปจ้างคนทำโลโก้ราคา 20,000 ทำไม ในเมื่อยังได้คะแนนไม่เท่าโลโก้ราคา 20 บาทด้วยซ้ำ
7) คลิปที่ปั๋น-ดาริสา ปล่อยออกมา มียอดไลค์หลายหมื่น ยอดแชร์หลายพัน ยอดวิวครึ่งล้าน และกลายเป็น Talk of the town ในทันที อย่างไรก็ตาม ดราม่าของเรื่องนี้ก็เกิดขึ้น เมื่อนายธนพล ประดิษฐ์กนก ศิลปินผู้ออกแบบโลโก้ราคา 20,000 บาท เห็นคอนเทนต์ในเพจ RIETY ที่ผลงานตัวเองโดนด่ายับ จึงออกมาชี้แจงสิ่งที่เกิดขึ้นทันที
8 ) นายธนพล เรียนจบจากคณะการออกแบบสื่อปฏิสัมพันธ์และมัลติมีเดีย ของมศว. เป็นศิลปินในสังกัดบริษัท Adis Art Studio เขาอธิบายว่า
ข้อ 1 - งานที่ RIETY จ้างมา เป็นงานด่วนมาก ไม่มีการบรีฟอย่างละเอียด พอฝั่งคนออกแบบถามไปว่าจะให้ทำโลโก้ในทิศทางไหน ก็ได้คำตอบแค่ว่า "แล้วแต่เลย"
ทางฝั่งธนพล จึงรีบทำเสร็จโดยมีให้เลือก 2 option จากนั้นก็ถามลูกค้าว่าโอเคหรือเปล่า ต้องปรับแก้อะไรไหม แต่ฝั่ง RIETY ไม่มีฟีดแบ็กอะไรกลับมา
จากนั้นพอรู้ตัวอีกทีฝั่ง RIETY ก็เอาโลโก้ดังกล่าวไปทำคอนเทนต์เรียบร้อยแล้ว
ฝั่งธนพลไม่พอใจที่ทาง RIETY ไม่ได้แจ้งเลยว่าจะเอาโลโก้ไปใช้ทำอะไร เหมือนมีความตั้งใจมาหลอกไปเชือด คือถ้าอธิบายจุดประสงค์ตรงไปตรงมา ศิลปินจะได้ตัดสินใจแต่แรก ว่าาจะรับงานหรือไม่
นอกจากนั้นงานที่ส่งยังเป็นแค่ตัวอย่างเฉยๆ (ดราฟต์แรก) ตามจริงต้องมีการปรับแก้กันอีกหลายครั้งว่าจะ Finalize ใช้งานจริงได้ แต่นี่ฝั่ง RIETY เอางานที่เป็นแค่ตัวอย่างไปใช้ในคอนเทนต์เฉยเลย
ข้อ 2 - ทางธนพลได้ถามลูกค้าแล้วว่า อยากให้ออกแบบในทิศทางไหน แต่ RIETY บอกมาว่า "ตามสไตล์ได้เลย" ดังนั้นเมื่อเขาออกแบบในสไตล์ตัวเอง กลับถูกตำหนิสาดเสียเทเสีย ก็รู้สึกว่าไม่ยุติธรรม
ข้อ 3 - ธนพลมองว่า ในคลิปมีการชักจูงคนอื่นว่า โลโก้ 20 บาท ยังสวยกว่า 20,000 เสียอีก แบบนี้มันไม่ได้เกิดความสร้างสรรค์ใดๆ ให้กับวงการกราฟฟิก ดีไซเนอร์เลย
ข้อ 4 - งานที่ผลิตอยู่ในกระบวนการทำงาน ไม่ควรถูกเผยแพร่สาธารณะใดๆ ทั้งสิ้น แต่กลับเอามาโดนตัดสินคะแนนแบบนี้ โดยธนพลกล่าวว่าต่อให้ได้คะแนนเต็ม ก็ไม่ได้รู้สึกดี เพราะถ้าจะตัดสินก็ควร ตัดสินจากงานที่ทำเสร็จแล้ว ไม่ใช่งานที่ยังอยู่ระหว่างทางของการผลิตแบบนี้
9) เมื่อฝั่งผู้ผลิตโลโก้ราคา 20,000 บาท ออกมาตอบโต้แบบนี้ ทำให้กระแสสังคมตีกลับทันที ว่าการกระทำของปั๋น-ดาริสา ถูกต้องหรือไม่ ที่หลอกเอางานของคนอื่นมาเชือดกลางคลิปแบบนี้
10) ในคลิป ปั๋น-ดาริสา วิจารณ์โลโก้ราคา 20,000 บาทว่า "ไม่ศึกษาเลยว่าลูกค้าเป็นใคร" ชาวเน็ตจึงตั้งคำถามว่า ก็คุณไม่ได้บรีฟอะไรเขาเลย แล้วคนทำจะไปรู้ได้ยังไง ว่าอยากให้เสนอแง่มุมไหนเป็นพิเศษ จะต้องให้ศิลปินไปไล่ดูคลิปคุณให้ครบทุกคลิปเลยไหม แล้วพอเขาถามแล้วว่าจะให้แก้ไขอะไรไหมก็ไม่ตอบ แล้วแบบนี้จะสร้างงานที่ดีร่วมกันได้อย่างไร
11) นอกจากนั้นยังมีประเด็นอีกว่า ปั๋น-ดาริสา เป็นคนในวงการศิลปะแท้ๆ ย่อมต้องรู้ดีว่า "การออกแบบ" มันมีมูลค่า แต่เธอยังกล้าจ้างคนอื่นผลิตโลโก้ในราคา 20 บาท และกล่าวชื่นชมมากมาย แบบนี้อนาคตต่อไป ลูกค้าก็จะมองหาแต่คนผลิตโลโก้ในราคา 20 บาท เพราะตามคะแนนที่ปั๋น-ดาริสาให้ คือโลโก้ราคา 20 บาท ยังได้คะแนนดีกว่าโลโก้ราคา 2,000 หรือ 20,000 ด้วยซ้ำ
12) และอีกหนึ่งประเด็นที่เชื่อมโยงกัน คือย้อนกลับไปในเดือนสิงหาคม ใน MV ของศิลปินพิมรี่พาย ได้เอารูปภาพของปั๋น-ดาริสา ไปใช้ใน MV โดยไม่ได้รับอนุญาต ในครั้งนั้นก็เป็นเรื่องเป็นราว จนบริษัท ฟีโนมีน่า ผู้ทำมิวสิควีดีโอต้องออกมาขอโทษ ดังนั้นคราวนี้ถ้าคิดในมุมกลับ ปั๋น-ดาริสา ก็เอางานของคนอื่น มาสร้างเป็นคอนเทนต์ของตัวเองโดยไม่ขออนุญาตเช่นเดียวกัน
13) แม้จะมีคำตำหนิมากมาย ในช่องคอมเมนต์ของทั้้ง Facebook และ YouTube แต่ปั๋น-ดาริสา ก็ยังไม่ลบคลิปออก หลายคนเชื่อว่า เพราะเป็นงานโฆษณาที่ดีลกับลูกค้าไว้เรียบร้อยแล้ว ดังนั้นจึงไม่สามารถถอดคลิปออกได้ นอกจากลูกค้าจะยอม คือถ้าเป็นคลิปของตัวเองคงลบทิ้งเพื่อยุติดราม่าไปนานแล้ว ซึ่งเมื่อคลิปยังอยู่ ดราม่าก็ยังคงลากยาวต่อไปเรื่อยๆ
14) อย่างไรก็ตาม มีคนมาปกป้องฝั่ง ปั๋น-ดาริสาเช่นกัน ว่า ตอนที่เธอทำคอนเทนต์ตัดคะแนนโลโก้ทั้ง 5 แบบ ก็ไม่ได้บอกชื่อศิลปินที่ออกแบบเลยด้วยซ้ำ ดังนั้นก็ไม่น่าจะส่งผลกระทบอะไร ต่อตัวศิลปิน ถ้าหากเงียบๆไปเรื่องก็คงจบไปเอง
นอกจากนั้น เธอก็จ่ายเงินซื้อโลโก้อย่างถูกต้องแล้ว โอเคว่า อาจจะยังไม่ใช่ตัว Finalize แต่ถ้าเธอพอใจที่จะเอาดราฟต์แรก มันก็เป็นสิทธิ์ของเธอเช่นกัน
15) แต่ฝั่งผู้สนับสนุนศิลปินก็บอกว่า ลายเส้นและไอเดียต่างๆ ต่อให้ไม่เอ่ยชื่อก็รู้แล้วว่าใครทำ และมันอาจมีผลต่อเครดิตต่อไปของศิลปินที่โดนตำหนิในคลิปด้วย
16) สำหรับเรื่องราวของปั๋น-ดาริสา แห่งเพจ Riety ก็จบลงที่ตรงนี้ พร้อมกับดราม่าสำคัญในวงการศิลปะว่า ถ้าจ่ายเงินซื้อผลงานแล้ว คุณสามารถเอาผลงานของคนอื่นมาเชือดกลางอากาศได้หรือไม่ และถ้าตัวงานนั้นยังเป็นแค่ "ดราฟต์" มันเป็นเรื่องถูกต้องหรือไม่ ที่จะเผยแพร่ต่อสาธารณชน หรือควรจะเป็นแค่ความลับของลูกค้ากับศิลปินจนกว่าจะงานถูกอย่างจะเสร็จสมบูรณ์
17) หลังจากปล่อยคลิปไปแล้ว 1 วัน จนถึงวันนี้ (26 พฤศจิกายน 2564) ในช่วงเวลาราว 9.30 น. เพจ Riety ได้ลบคลิปทิ้งไปแล้ว พร้อมตั้ง Private ใน YouTube เอาไว้ โดยปั๋น-ดาริสาเขียนแถลงการณ์ในเพจว่า
"ถึงอ่านแล้วจะเสียใจมาก แต่จะปรับปรุงตัวอย่างจริงจัง จึงขอน้อมรับเหตุการณ์นี้ไปเป็นบทเรียนในการทำงานร่วมกับผู้อื่นครั้งต่อไปในอนาคตค่ะ"
#workpointTODAY
Thunska Pansittivorakul
November 25 at 8:30 PM ·
การศึกษาไทยไปไกลแล้ว และประสบความสำเร็จอย่างยิ่งในการให้การศึกษาที่เอามาย่อๆ จำๆขี้ปากเขามา แต่ไม่ศึกษาอย่างถ่องแท้ / ไม่ได้อยากจะเกาะกระแส Reity ที่มีความรู้ความเข้าใจอันน้อยนิด แต่อาศัยพล่ามเก่ง หน้าตาใช้ได้ มีความเซ็กซี่เบาๆ รู้ว่าจะขายอะไร อย่างตรงนี้ก็รู้มุมกล้อง เลยเลือกเสื้อเปลือยหลังโนบรา / เหมือนตอนเธอไปออกรายการวิทยุรายการนึง ก็เลือกจะโนบราแหวกกลาง ขายของเก่ง ขายของเป็น
..
แต่ที่ทำให้กูเดือดมากคือ นางสอนว่า "เบาเฮาส์เป็นโรงเรียนดีไซน์ที่ฮิตเลอร์อยากเข้าแต่เข้าไม่ได้เลยไปเป็นฮิตเลอร์" เอาแค่นี้ก่อน
เบาเฮาส์ เป็นโรงเรียนสอน ช่างฝีมือ วิจิตรศิลป์ และโดดเด่นด้านงานออกแบบ แปลว่า เบาเฮาส์ไม่ใช่แค่โรงเรียนสอนดีไซน์เท่านั้น
ฮิตเลอร์เป็นจิตรกรมาก่อน จริง ดูรูป วาดแรกคือผลงานฮิตเลอร์
(อ่านเพิ่มเติมลิงค์นี้ https://www.facebook.com/panu.eddie.5/posts/2987721684876855 ผู้รู้จริงด้านศิลปะคอลัมนิสต์จากมติชนและหลายสื่อคุณภาพมาตอบแล้ว)
..
แต่งานไฟน์อาร์ตของเบาเฮาส์ เป็นแบบ 3 รูปถัดไป
..
มองจากดาวอังคารยังรู้ ว่าแตกต่างกันคนละโลก ดังนั้นฮิตเลอร์ไม่มีวันอยากเรียนเบาเฮาส์แน่นอน
แล้วฮิตเลอร์เรียนอะไร
ย้อนไปอ่านลิงค์ตะกี้เนอะคุณภาณุเขาตอบว่า
"ฮิตเลอร์ไม่ได้อยากเข้าเบาเฮาส์ (แต่เข้าไม่ได้) เพราะตอนเบาเฮาส์เปิดในปี 1919 ฮิตเลอร์อยู่ในวัยทำงานแล้ว ส่วนสถาบันที่ฮิตเลอร์อยากเข้าไปเรียน คือ Akademie der bildenden Künste Wien หรือ Academy of Fine Art ที่เวียนนา (สถาบันเดียวกับที่ อีกอน ชีเลอ เข้าเรียน) โดยเขาพยายามสอบเข้าถึงสองครั้ง แต่สอบไม่ติดทั้งสองครั้ง"
..
ขอเสริมว่า เบาเฮาส์คือพวกหัวก้าวหน้า งานล้ำๆไม่ได้ย้ำวนแต่ภาพเหมือนแนวทางเก่าๆ และหัวก้าวหน้าขัดแย้งกับเผด็จการอย่างสิ้นเชิง ฮิตเลอร์ปิดเบาเฮาส์ และรวบรวมผลงานแนวก้าวหน้าต่างๆมาจัดแสดง ประณามผลงานเหล่านี้เรียกว่า ศิลปะเสื่อมทราม Entartete Kunst ย้อนไปอ่านลิงค์ของคุณภาณุข้างบนได้เขาว่า
..
เบาเฮาส์ นั้น ฮิตเลอร์อยากปิดมากกว่า เพราะ ฮานส์ ไมเยอร์ ผู้อำนวยการรุ่นที่สองพยามสอดแทรกแนวคิดฝ่ายซ้ายแบบแบบมาร์กซิสต์เข้าไปในหลักสูตรของเบาเฮาส์ ซึ่งทำให้นักการเมืองอนุรักษ์นิยมขวาจัดอย่างพรรคนาซีไม่พอใจอย่างมาก เมื่อฮิตเลอร์ขึ้นสู่อำนาจ จึงสั่งปิดสถาบันทันที
อ่านรายละเอียดเกี่ยวกับการสอบเข้าโรงเรียนศิลปะของฮิตเลอร์ (แต่ไม่ติด) และการปิดเบาเฮาส์ของนาซีได้ในสองบทความนี้ครับ
https://www.matichonweekly.com/column/article_170349
https://themomentum.co/german-art-and-nazi/
..
ความบ้าบอต่อมา นางยืนยันว่า ฟอ้นท์ที่ผู้ออกแบบทำมา ได้รับอิทธพลจาก เบาเฮาส์ ทั้งที่เจ้าตัวคนออกแบบบอกว่าเป็นมิดเซ็นจูรี่ / ส่วนตัวเราเดาว่าคงเพราะนางมีภาพจำมาจากโปสเตอร์ดังปี1923 (ดูในรูปถัดๆไป)
มันเป็นผลงานออกแบบโดย Joost Schmidt ที่ให้เพื่อนชื่อ Oskar Schlemmer มาทำฟ้อนท์ให้ โดยฟ้อนท์ชุดนี้ได้แรงบรรดาลใจมาจาก อาร์ตเดโค / ขณะที่ผู้ออกแบบ(ที่โดนริตตี้อ่ะไรนี่จวกยับ)ยืนยันว่ามันมาจาก โครงสร้างสถาปัตยกรรมยุค มิดเซ็นจูรี่โมเดิร์น
ลำดับนะหนู
Art Deco 1920-1930 จากปารีสไปนิวยอร์ค
Bauhaus 1919-1933 เยอรมัน
Mid-century modern 1945-1969 อเมริกา
ดูเปรียบเทียบดังรูป นี่เรารวบรวมฟ้อนท์แบบเบาเฮาส์มาให้ด้วย แถมรูปตึกแบบมิดเซ็นจูรีส์มาด้วย เผื่อจะแยกออกว่ามันไม่เหมือนกันอย่างไรเนาะ
...
สวย เซ็กซี่ ทำตาวิ้งๆ เสียงเล็กเสียงน้อย รู้จักใช้ความเป็นผู้หญิงว่าจะขายของมุมไหนนั่งอย่างไร ช็อตท้ายๆในคลิปนางหันข้าง รู้มุมมาก ก่อนจะแอบอัพเกรดตัวเองมั่นหน้ามากว่า "เราก็รับออกแบบโลโกเหมือนกันแต่ของเราหลักแสน" โว้ววววว มึงคือคลิปทับถมคนอื่นปาขี้ใส่คนอื่นแล้วเอาความดีเข้าตัว ย้อนไปดูผลงานนาง วาดตุ๊กตาบ้าง โดจินบ้าง ไมได้ดูถูกนะ โดจินดีดีเก่งๆเยอะ คนวาดภาพประกอบเจ๋งๆเยอะมากในบ้านนี้เมืองนี้ แต่งานหล่อนเหมือนเด็กเห่อหมอย กูตกใจมาก มากมากแบบมากๆ
นี่คือการศึกษาไทย
นี่คือสาวกไทยที่ได้แรงบันดาลใจจากคนแบบนี้
แค่นี้แหละกรูปากหมาพอแระ แต่บอกเลย จะอ้วก
