มีการพูดถึงความสำเร็จของ ‘บุพเพสันนิวาส ๒’ กันหลายราย ว่าทั้งที่เป็นบันเทิงประโลมโลกแบบ ‘ราชาชาตินิยม’ ก็มิได้ ‘ตื้นเขิน’ เหมือนละครทำนองนี้ทั่วไป
ข้อสำคัญผู้สร้างฉลาดรู้พอที่จะตัดฉากซึ่งแสดงให้เห็นความเหลื่อมล้ำออกไปสิ้นเชิง
สิ่งที่ผู้ชมได้เห็น จึงเป็น ‘RomCom’
เรื่องรักสนุกสนานของคนในวรรณะเจ้าขุนมูลนาย ‘แต่ปางก่อน’ ล้วนๆ ไม่มีอะไรให้ผู้ชมยุคนี้ตะขิดตะขวง อย่างที่บทความ The101.world ว่า “ย้อมอดีตให้เป็นเรื่องฟุ้งฝัน และมอบรสชาติที่ ‘กลืนง่าย’ รวมทั้ง ‘ชื่นมื่น’”
บทวิจารณ์ยังเจาะลึกด้วยว่า
“ไม่ว่าตัวหนังจะจงใจหรือไม่ก็ตาม
มันได้ส่งต่ออุดมการณ์ราชาชาตินิยมผ่านการมีอยู่อันแสน ‘เป็นมิตร’ และ ‘ชีวิตดี’
ของตัวละครขุนนางมียศฐาบรรดาศักดิ์ในเรื่อง
และมองข้ามชีวิตข้าทาสไปเกือบหมด”
ซ้ำประชดประชัน ซึ่งก็น่าเศร้าปนขันที่ผู้เขียนค่อนข้างมั่นใจว่า
หากภพชาติมีอยู่จริง กว่าครึ่งนี่น่าจะไปเกิดเป็นบ่าว
โดนเฆี่ยนหรือไม่ก็ไปเป็นไพร่ ไปเลี้ยงวัวเลี้ยงควายสโลว์ไลฟ์กลางทุ่ง
กระหืดกระหอบทำงานส่งส่วยให้ในวัง”
กระนั้น มีคนลงลึกไปในรายละเอียดเสียอีก ดร.ณัฐวุฒิ รุ่งวงษ์
รายนี้เห็นใจ ‘สุนทรภู่’ ที่ “โดนแกงสุดๆ...เพราะความที่ท่านเป็นสามัญชน
บทหนังจะให้ท่านเป็นกวีขี้เหล้าไปยันหมอผีเสกคุณไสยยังไงก็เอากันที่สบายใจ”
ส่วนตัวละครเริ่ด ‘เสด็จในกรม’ ถ้า “เป็นคนที่เคยมีตัวตนอยู่จริง
ท่านคงจะเป็นต้นตำรับ LGBT เพราะถูกรัชกาลที่ ๓ ดำเนินคดีต้องหาว่าท่านมีสวาทกับพวกเล่นละครที่เป็นชายด้วยกัน”
แสดงว่าเพศสภาพในราชสำนักสยามมีมาก่อนรัชกาลที่ ๖
แล้วเรื่อง ‘กบฎ’ หรือยึดอำนาจไม่สำเร็จ แบบเมษาฮาวาย หรือ ฉลาด
หิรัญศิริ อะไรงี้ นักวิเคราะห์เขาว่า “จะเท็จจริง
คงต้องรอให้มีใครกล้าขุดลึกๆ แบบซีรีส์ราชวงศ์เกาหลีนั่นแหละ
จึงจะใกล้ความจริงขึ้นมา เพราะในกรอบแบบไทยๆ ขุดมากลำบากตัว...
ฝ่ายเสด็จในกรมก็แค่ถูกเข้าใจผิดว่าก่อกบฏ
นายหันแตรก็ไม่ได้ตั้งใจร่วมกบฏ มีแค่พวกที่ไม่มีตัวตนจริงๆ ในประวัติศาสตร์คิดกันจะยกไทยให้เป็นเมืองขึ้นของอังกฤษ”
ในบทสนทนาระหว่างบาดหลวงปาเลอกัวร์กับนางเอก บอกใบ้ไว้แล้ว
“ทุกคนก็บันทึกประวัติศาสตร์จากมุมมองของตัวเอง” ฝรั่งเขาถึงบอก “Life imitating Art” หรือในทางตรงข้าม “ศิลปะก็เพื่อการดำรงของชีวิต” แต่ในตัวตนจริงของ ‘Flesh and Blood’ ขาดไม่ได้เมื่อ “ดูหนังดูละครแล้วต้องย้อนดูตัว”
(https://www.facebook.com/natsetcall/posts/pfbid02ELRG9B และ https://www.facebook.com/the101.world/posts/pfbid033LCEz)