ทองปาน หนังที่ไม่เคยได้เข้าฉายในโรง
leknkp
เผอิญไปเจอหนังเก่าถ่ายทำสมัยปลายสงครามเวียตนาม เมื่อครั้งที่ขบวนการนักศึกษายุค 14 ตุลาฯ กำลังมีบทบาททั้งในสังคมและการเมืองไทย ฝรั่งกำกับ คนไทยเล่น
.....
Charnvit Kasetsiri
18h ·
Tongan ทองปาน หนังต้องห้าม โดน "แบน"
Thx to Sa-nguan Khumrungroj ที่เขียนมาเล่าว่า
"อาจารย์ ชาญวิทย์ เกษตรศิริ ซือแป๋ที่เป็น"คลังปัญญา"ตลอดกาลของข้าพเจ้า
เขียนมาบอกว่า ในยามเฒ่าชะแรแก่ชรา คงไม่มีอะไรดีไปกว่าเอาสมบัติเก่าๆ แม้จะดูไร้ค่า มาช่วยเยาวชนคนหนุ่มสาว ผู้กล้าหาญ
ผู้เป็นอนาคตของประเทศชาติ และราษฎรไทย ในการต่อสู้เพื่อสร้าง "นิติธรรม" และ "นิติรัฐ"
และท่านก็ไปรื้อ"กรุสมบัติเก่า"ที่ว่า
ได้โปสเตอร์หนัง "ทองปาน"มาแผ่นหนึ่ง
ประกาศประมูลพร้อมของแถมหนังสือ กับ CD-วิดีโอ 1 ชุด ราคาเริ่มที่ 2,516 บาท
สามารถประมูลผ่านFB หรืออีเมล์
charnvitkasetsiri@gmail.com ของท่าน
โดยจะปิดประมูลและประกาศผล 5 ทุ่ม(ช่วงเคอร์ฟิวมาถึงพอดี)คืนวันเสาร์ที่ 23 ตุลานี้ ซึ่งเป็นวันคล้ายวันสวรรคตรัชกาลที่ 5 บิดาแห่งการประกาศเลิกทาส
ทองปาน (1976) คือภาพยนตร์ขาวดำกึ่งสารคดีที่วิจารณ์ความล้มเหลวจากนโยบายการพัฒนาชนบทของรัฐบาลขณะนั้น
เป็นผลงานของกลุ่มนักกิจกรรม บรรดาคนเดือนตุลา ที่ร่วมมือกันกับชาวต่างชาติสร้างขึ้นมาอย่างเรียบง่าย สร้างขึ้นหลังเหตุการณ์ 14 ตุลา 1973
สร้างขึ้นจากเรื่องจริงเมื่อครั้น"คำสิงห์ ศรีนอก" ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ ที่รู้จักในนามปากกาว่า"ลาว คำหอม"
มีโอกาสร่วมสัมมนาหัวข้อ ‘เขื่อนผามอง ปัญหาการตั้งรกรากใหม่และการเคลื่อนย้ายประชากร’ วันที่ 20 พฤษภาคม 1975 จัดขึ้นที่เขื่อนจุฬาภรณ์ จังหวัดชัยภูมิ
หนึ่งในนั้นคือนายทองปาน ซึ่งพักอาศัยในโรงแรมห้องเดียวกัน จึงมีโอกาสพูดคุยสนทนาหลายสิ่งหลายอย่าง.....
เรื่องราวชีวิตจริงของ ‘ทองปาน’ ชาวนาผู้ที่ได้ผลกระทบจากการสร้างเขื่อนผามอง กั้นแม่น้ำโขง ตัดสลับกับเวทีสัมมนาถกเถียงของผู้สนับสนุนและคัดค้านการสร้างเขื่อน
ซึ่งตัวเอก คือ"ทองปาน" คนอีสานตัวจริง และครอบครัว ภรรยาและลูกต้องมานั่งทนฟังทนรอ "การเสวนา" หาทางแก้ปัญหาให้ชาวไร่ชาวนาของนักวิชาการอันน่าเบื่อหน่าย
หลังจากถ่ายทำและตัดต่อเสร็จไม่นาน ก็เกิดเหตุการณ์ 6 ตุลา 1976
ทีมงานและนักแสดงถูกกล่าวหาว่าเป็นคอมมิวนิสต์ต้องหนีเข้าป่าและหนีไปต่างประเทศพร้อมกับฟิล์มหนังต้องห้าม
ที่ไม่มีโอกาสได้ฉายในเมืองไทยรอบปกติ อีกทั้งเพลงคนกับควาย ของ สุรชัย จันทิมาธร ที่ใช้ประกอบในเรื่องก็กลายเป็นเพลงต้องห้ามด้วยไปด้วย
"ทองปาน"ถูกวิจารณ์ว่าเป็น"ภาพยนตร์ประหลาด"ที่ไม่เคยได้เข้าฉายในโรง เพราะสร้างโดยนักกิจกรรมสังคม นักข่าวต่างชาติ นักวิชาการ ศิลปินเพลงเพื่อชีวิต ในนาม"คณะภาพยนตร์อีสาน" โดยได้แรงบันดาลใจมาจากปัญหาสร้างเขื่อนผามอง...
ภาพยนตร์เรื่องนี้ถูก "แบน" แม้ไม่สามรถฉายในเมืองไทยได้ แต่ต้องอ้อมโลกโด่งดังไปไกล
ไปปรากฏตัวฉายตามมหาวิทยาลัยดัง ๆ ทั้งอเมริกา และยุโรป ญี่ปุ่น ที่ที่มี Thai หรือ Southeast Asian Studies และในหมู่คนไทยโพ้นทะเล
อาจารย์ชาญวิทย์กล่าวว่า
"สมัยนั้น ยังไม่มี Social media หรือ internet เหมือนปัจจุบัน
ดังนั้น การได้ดู ได้ชม หนัง "ต้องห้าม" นี้
จึงเป็นการ "เปิดกะลา" เปิดให้เห็นปัญหาแบบสุด ๆ "
และที่คนไทยน้อยคนที่รู้ก็คือ
"ปัญญาชนสยาม"--อาจารย์"แป๊ะ"สุลักษณ์ ศิวรักษ์ ปัจจุบันอายุ 89 เคยเป็นดารารับเชิญในภาพยนตร์ไทยนอกกระแสเรื่องนี้
ร่วมแสดง ร่วมสร้างกับไพจง ไหลสกุล, สุรชัย จันทิมาธร, ยุทธนา มุกดาสนิท, รัศมี เผ่าเหลืองทอง
โดยอาจารย์สุลักษณ์ ตอนนั้นยังหนุ่มฟ้อหล่อเฟี้ยว รับบทผู้ร่วมสัมมนา ฝ่ายต่อต้านการสร้างเขื่อนผามอง โดยไม่เกรงอำนาจจิตใจใคร
(บันทึกโดย สงวน คุ้มรุ่งโรจน์)
