.jpg)
ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน
12 hours ago
·
จดหมายจาก “เก็ท โสภณ”: ความลำบากในการพูดถึง 6 ตุลา – ตั้งคำถามกล่องแพนดอร่าที่อำนาจไม่อยากเปิด
.
.
เมื่อวันที่ 2 ต.ค. 2568 ทนายความเข้าเยี่ยม “เก็ท” โสภณ สุรฤทธิ์ธำรง นักกิจกรรมกลุ่มโมกหลวงริมน้ำ และผู้ต้องขังในคดีมาตรา 112 ที่ถูกคุมขังในเรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ ในวาระครบรอบ 49 ปี เหตุการณ์ 6 ตุลา 2519 หรือวันมหาวิปโยคจากเหตุการณ์สังหารหมู่นักศึกษาและประชาชนที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ซึ่งต่อต้านการเดินทางกลับประเทศของจอมพลถนอม กิตติขจร อดีตนายกรัฐมนตรี ที่ถูกวิพากษ์วิจารณ์ถึงความเป็นสัญลักษณ์ของเผด็จการทหาร
.
จากห้องขัง เก็ทเขียนจดหมายเพื่อสื่อสารเรื่องนี้อีกครั้ง ถึงความลำบากในการพูดถึงเหตุการณ์ 6 ตุลา ไม่ใช่เพราะเรื่องราวซับซ้อนเกินกว่าจะเข้าใจ แต่เพราะความจริงบางอย่างยังคงถูกปิดกั้นมากกว่าจะเปิดเผย
.
เก็ทฉายภาพว่าในสังคมที่ว่ากันว่ามีประชาธิปไตย แต่เสรีภาพในการพูดคุยถกเถียงกลับถูกจำกัดด้วยกำแพงที่มองไม่เห็น คำถามที่เขาตั้งขึ้นจึงไม่ได้ต้องการคำตอบง่าย ๆ แต่ท้าทายให้สังคมตรวจสอบตัวเองว่า เราพร้อมจะเผชิญหน้ากับความจริงที่สมบูรณ์หรือยัง ทั้งในวันข้างหน้าเหตุการณ์ 6 ตุลา 2519 จะถูกหยิบมาพูดถึงได้อย่างมีเสรีภาพมากกว่าที่เป็นอยู่ได้อย่างไร
.
-------------------------
.
“ถึงเพื่อนและผู้คนมีสายสัมพันธ์อันเชื่อมโยงกันโดยอุดมการณ์”เรื่อง ขอพูดถึงความลำบากในการพูดถึง 6 ตุลา
.
ก่อนอื่นผมอยากพูดถึงใบปอ ขอบคุณที่ต่อสู้ร่วมกันมา ตอนไปศาลผมเห็นตารางงาน และตารางเรียนแน่นมาก งานส่วนใหญ่ก็เป็นงานเพื่อสังคม วันจันทร์ที่ 29 กันยายนที่ผ่านมา ศาลมีคำพิพากษาคดี 112 จำคุกพวกเราคนละ 2 ปี พอลงไปใต้ถุนศาล เราก็ยังนั่งเกาะลูกกรงคุยกัน ถามกันว่าจะเอายังไง จะทำอะไร ขอบคุณใบปอมาก ๆ ที่เข้มแข็ง ขอบคุณใบปอและทุกคนที่ร่วมกันจัดงาน 6 ตุลาในปีนี้
.
สำหรับ 6 ตุลาปีนี้ ผมขอขยับมาพูดถึงประเด็นอื่นที่ไม่ใช่รายละเอียดเรื่องราวเหตุการณ์ในช่วงนั้น เพราะมั่นใจว่ามีคนทำหน้าที่นั้นอยู่แล้ว 6 ตุลา แม้เป็นประวัติศาสตร์ที่ได้ชื่อว่าซับซ้อน แต่เราก็ไม่ควรจบการศึกษาวิเคราะห์เพียงเพราะความซับซ้อนของมัน ยิ่งเหตุการณ์นั้นซับซ้อนเรายิ่งต้องช่วยกันวิพากษ์คลี่คลายให้เห็นภาพ 6 ตุลาให้ชัดขึ้น ให้เข้าใจว่าเกิดอะไรขึ้น
.
แน่นอนว่าใคร ๆ ก็รู้ว่า 6 ตุลา 2519 เป็นเหตุการณ์นักศึกษา ประชาชนถูกสังหารหมู่ ผู้ชุมนุมหลายคนถูกจับ มีการใช้ความรุนแรงจนไม่น่าเชื่อว่านี่คือสิ่งที่มนุษย์กระทำต่อกัน การเล่าถึงเหตุการณ์ดังกล่าวให้เห็นภาพชัดจากหลายมุมมองจึงไม่ใช่เพียงการกวนน้ำให้ขุ่น แต่เป็นความจำเป็นเพื่อถอดบทเรียนไปปรับใช้ ไม่ให้เกิดเหตุการณ์ใช้ความรุนแรงแบบที่เกิดขึ้น
.
เมื่อเราดูหนังเกาหลี เรามักได้เห็นการพูด การแสดงถึงสถาบันกษัตริย์ ขุนนาง ผู้มีอำนาจ อย่างแหลมคม จนบางครั้งเกิดคำถามว่า “ทำไมเขาถึงพูดได้ขนาดนั้น” บางคนก็ตอบว่า “เพราะบ้านเขาไม่มีกษัตริย์แล้วไง” แต่ผมเห็นว่าไม่น่าใช่ เกาหลีก็พูดถึงรัฐบาลประธานาธิบดีได้ แม้ประเทศเขายังมีประธานาธิบดี เฉกเช่นเดียวกับประเทศสหรัฐอเมริกาที่หนังฮอลลีวูดหยิบประธานาธิบดี รัฐบาล ทหาร เอฟบีไอ ซีไอเอ และ องค์ประกอบสำคัญอื่นของรัฐมาเป็นวัตถุดิบในหนังเป็นประจำ
.
ขยับออกจากมณฑลของสื่อบันเทิงบ้าง มาดูที่การเคลื่อนไหวทางการเมืองที่ประเทศอังกฤษแม้ยังมีสถาบันกษัตริย์อยู่ แต่กลับมีการรณรงค์ให้เปลี่ยนเป็นสาธารณรัฐอย่างเปิดเผย กษัตริย์บ้านเขาถูกวิพากษ์วิจารณ์เป็นเรื่องปกติ
.
ข้อสรุปที่ว่า “หากไม่มีสถาบันใดแล้ว เราถึงพูดถึงสถาบันนั้นได้อย่างเสรี” จึงเป็นข้อสรุปที่ไม่ถูกต้องนัก ผมมองว่าขอบเขตเสรีภาพของประเทศเหล่านั้นกว้างก็เลยพูดอะไรได้มาก ระบอบประชาธิปไตยของเขามีอยู่จริงไม่ได้เป็นแค่ในนาม
.
สำหรับประเทศไทยคงต้องถามว่าเรามีเสรีภาพมากเพียงใด? ข้อจำกัดของวงการบันเทิง วงการวิชาการ ข้อจำกัดในการพูดความจริงมีมากแค่ไหน จดหมายฉบับนี้ผมเขียนอยู่ที่ไหนนี่คงเป็นคำตอบที่ชัดเจน
.
อภิสิทธิ์ชนมักใช้อำนาจบิดเบือนลบเลือนความจริง แล้วแทนที่ด้วยประวัติศาสตร์อันประเสริฐ ชูเรื่องราวอันเจ็บปวดของการเสียดินแดน แต่กลับไม่พูดถึงสมัยก่อนว่าเราได้ไปล่าอาณานิคมรุกรานบ้านเรือนคนอื่นมา เรื่องเล่าจึงเป็นเรื่องอำนาจของมหาวีรบุรุษผู้ทรงธรรม แต่ไม่ได้เล่าเรื่องที่ไปต้อนรับการกลับมาของสามเณรถนอมอย่างดิบดี ทั้งทหารผู้ได้ชื่อว่าเป็นรั้วของชาติและตำรวจผู้พิทักษ์สันติราษฎร์ก็คือองค์กรที่เข้ามาพิฆาตราษฎรเช่นกัน
.
ในเช้าวันที่ 6 ตุลาคม 2519 ฝั่งอนุรักษ์นิยมผู้ยกย่องตนว่ามีเกียรติ ปกป้องชาติ และราชบัลลังก์ แต่ไม่พูดถึงเรื่องที่กลุ่มกระทิงแดง ลูกเสือชาวบ้านและกลุ่มฝั่งขวาอื่นไปร่วมฆ่าคนไทยด้วยกันอย่างโหดเหี้ยม
.
ภาพนักศึกษาที่ถูกแขวนคอที่ต้นมะขามบริเวณสนามหลวง ถูกรุมประชาทัณฑ์รายล้อมไปด้วยผู้คนที่มีรอยยิ้มหัวเราะชอบใจ คงเป็นรูปที่คนได้เห็นกันทั่วแล้ว ทั้งที่คนไทยที่ชุมนุมเขาก็เรียกร้องความเจริญของชาติบ้านเมือง น่าแปลกที่ความรักชาติกลับผูกขาดไว้ที่กลุ่มคนบางกลุ่ม และความรัก (จนคลั่ง) ชาตินี้เองเป็นตัวปลุกเราให้เกิดการสังหารหมู่โดยคนในชาติเดียวกัน น่าคิดว่า การพูดความจริงแต่พูดไม่หมดนั้น คือการโกหกหรือเปล่า?
.
แม้ว่า 6 ตุลา เป็นประวัติศาสตร์ที่ซับซ้อน แต่หากสังคมเราไม่ถูกปิดกั้นก่อน เรื่องซับซ้อนนี้คงถูกคลี่คลายแล้ว แต่เหตุที่ 6 ตุลา ยังไม่มีข้อสรุปและถูกเผยแพร่อย่างกว้างขวางนั้น เพราะเหตุการณ์ความรุนแรงนั้นมีผู้ที่เกี่ยวข้องกับทั้งองค์กรของรัฐและสถาบันทางการเมืองต่าง ๆ การนำความจริงมาพูดย่อมสั่นคลอนความมั่นคง ความมั่นคงนี้ก็ไม่ใช่ความมั่นคงของประชาชนหรือชาติตามที่เขากล่าวอ้าง หากแต่เป็นความมั่นคงในตำแหน่งแห่งที่ทางอำนาจของพวกเขานั่นเอง 6 ตุลา จึงเป็นเรื่องราวของ Pandora ที่หากเปิดออกมาเมื่อไหร่ ก็จะบังเกิดวิกฤตศรัทธาต่ออภิสิทธิ์ชนและระบบข้าราชการ
.
น่าคิดว่าเป็นไปได้ไหมที่ทหาร ตำรวจ รัฐบาล และสถาบันที่เกี่ยวข้องกับการก่อเหตุการสังหารหมู่ครั้งนั้นจะมารำลึกแสดงความเสียใจ และแสดงความรับผิดชอบต่อเหตุการณ์ 6 ตุลา 2519
.
แม้จะอยู่ในคุก แต่ขอแสดงจุดยืนเคียงข้างวีรชนหกตุลาที่จากไปแล้วและที่ยังอยู่ ความเป็นวีรชนไม่ได้ขึ้นอยู่กับการต่อสู้ว่าแพ้หรือชนะ แต่อยู่ที่ความจริงใจต่ออุดมการณ์
.
ผมได้อ่านบทความของอาจารย์ธงชัย วินิจจะกูล ได้ฟังเรื่องเล่าจากพี่ด่าง (กฤษฎางค์ นุตจรัส) และอีกหลายคน มันเป็นเหตุการณ์ที่โหดร้ายจนบางส่วนก็ยากบรรยายเป็นตัวอักษร เรื่องเบื้องต้นที่ผมทำได้ก็คือการยืนเคียงข้างพวกเขา คอยพูดถึงเหตุการณ์นั้น คอยศึกษา และช่วยตีแผลคลี่คลายปมความซับซ้อนให้สาธารณะชนเห็นภาพชัดขึ้น และหวังว่าในอนาคต 6 ตุลา 2519 จะหยิบมาพูดถึงได้อย่างมีเสรีภาพมากกว่าที่เป็นอยู่นี้
.
โสภณ สุรฤทธิ์ธำรง
เรือนจำพิเศษกรุงเทพมหานคร
.
------------------------------
.
ถึงปัจจุบัน ( 6 ต.ค. 2568) เก็ทถูกคุมขังมาแล้ว 774 วัน เก็ทถูกดำเนินคดีตามมาตรา 112 จำนวน 4 คดี โดยเมื่อวันที่ 29 ก.ย. 2568 ศาลอาญากรุงเทพใต้พิพากษาในคดีอ่านแถลงการณ์ในกิจกรรมเดินขบวนไปงาน APEC2022 จำคุก 2 ปี เป็นผลให้รวมโทษของเก็ทในคดีมาตรา 112 ทุกคดีที่ศาลชั้นต้นมีคำพิพากษาแล้ว เป็นระยะเวลา 10 ปี กับอีก 6 เดือน.
.
อ่านบนเว็บไซต์https://tlhr2014.com/archives/79046
https://www.facebook.com/photo/?fbid=1211308770839591&set=a.656922399611567
