ในเยอรมนี การฟ้องร้องหรือดำเนินคดีในที่ห่างไกล เพื่อกลั่นแกล้ง สร้างความลำบากให้กับผู้ถูกกล่าวหา ทำไม่ได้ มีกฏหมายห้าม พี่ไทยเราทำมาตลอด

เยอรมนี มีเรื่องเล่า
Yesterday
·
เล่าเรื่อง…ในเยอรมนีไม่เปิดโอกาสให้มีการฟ้องร้องหรือดำเนินคดีในที่ห่างไกลเพื่อกลั่นแกล้งกัน

.
เมื่อวันอังคารดูรายการคุณจข. จอมขวัญกับคุณตข. ติ่งข่าว แล้วทราบว่าผอ.พี่ติ่งข่าวถูกแจ้งความดำเนินคดี โดยต้องเดินทางไปรับทราบข้อกล่าวหาในจังหวัดหนึ่งในภาคเหนือ มาวันนี้ได้เห็นข่าวอีกว่าจะมีการฟ้องร้องดำเนินคดีสส.ที่อภิปรายในสภาในจังหวัดทั้งทางภาคเหนือและหนึ่งในจังหวัดใต้สุดของประเทศ ทำให้คิดว่าน่าจะถึงเวลาเล่าเรื่องนี้เสียที

.

ในเยอรมนีเมื่อเกิดเหตุร้ายใดๆ ขึ้น และประชาชนต้องการจะแจ้งความ ประชาชนสามารถแจ้งความที่ไหนก็ได้ที่สะดวกที่สุด โดยตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา (Strafprozessordnung, StPO) มาตรา 158 (1) ระบุไว้ว่าการแจ้งความ ดำเนินคดีสามารถทำได้ที่สำนักงานอัยการ สถานีตำรวจ และศาลในท้องที่ได้ทุกแห่ง แปลว่าสะดวกที่ไหน ไปที่นั่น ค้นกูเกิ้ลสถานีตำรวจใกล้ฉันแล้วไปได้เลย เดี๋ยวนี้มีแม้กระทั่งแจ้งความออนไลน์ จะอยู่ตรงไหนของประเทศ ใคร่จะแจ้งความตรงไหน เชิญ

.
แต่สิ่งที่กฎหมายเยอรมันแตกต่างจากของไทยคือ เมื่อตำรวจ อัยการได้รับเรื่องแล้วสิ่งที่เจ้าหน้าที่ต้องทำคือ ตรวจเช็คว่ามันควรเป็นคดีตามกฎหมายหรือไม่ ถ้าเป็นก็จะดำเนินการสืบสวน (investigate) ว่าเกิดอะไรขึ้น มีใครเกี่ยวข้องอย่างไร จากนั้นจะพิจารณาว่าคดีนั้นอยู่ในพื้นที่การดำเนินคดีของหน่วยงานหรือไม่ อยู่ในเขตอำนาจศาลใด ถ้าไม่อยู่ในเขตพื้นที่ตรวจสอบของตนเองหรือไม่อยู่ในอำนาจศาลในพื้นที่ของตัวเองก็จะส่งคดีต่อไปยังหน่วยงานที่มีอำนาจหน้าที่โดยตรง

.

ขอบเขตอำนาจศาลในคดีอาญา

ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา (StPO) ได้กำหนดขอบเขตอำนาจศาลไว้ในหมวดที่ 2 ในมาตรา 7-9 ว่าขอบเขตอำนาจศาลที่สามารถดำเนินคดีได้แก่เขตที่เกิดอาชญากรรม(ม.7) เขตที่ผู้ต้องหามีที่พำนัก(ม.8 ) และเขตที่ผู้ต้องหาถูกจับกุม(ม.9)

.
สมมุติว่า นายทำ นามสมมุติ อาศัยอยู่ที่ Hamburg ได้เดินทางไปงาน Oktoberfest ที่ Munich แล้วเมา ทะเลาะวิวาท ทำร้ายคนอื่นได้รับบาดเจ็บสาหัส แล้วหนี แต่ถูกจับได้ที่ Frankfurt กรณีแบบนี้เคสนี้จะดำเนินคดีที่ใด?

เหตุเกิดที่ Munich ตำรวจได้รับแจ้งเหตุที่มิวนิค (และเริ่มทำการสืบสวนคดี) ตามมาตรา 7 (1) StPO = Munich

พบว่าผู้กระทำผิดคือนายทำ ซึ่งอาศัยอยู่ในเมือง Hamburg ตาม มาตรา 8 (1) StPO = Hamburg

แต่นายทำถูกตำรวจจับกุมตัวที่ Frankfurt ตามมาตรา 9 StPO = Frankfurt

กรณีนี้จะเข้ามาตรา 12 (1) StPO ที่ระบุว่าเคสอยู่ภายใต้เขตอำนาจศาลหลายแห่ง ให้ถือว่าอยู่ภายใต้เขตอำนาจศาลที่เริ่มการสืบสวนเป็นที่แรก ซึ่งก็คือมิวนิค แต่ มาตรา 12 (2) StPO ก็อนุญาตให้อำนาจการสืบสวนและดำเนินคดีสามารถเปลี่ยนไปยังศาลอื่นได้โดยคำสั่งของศาลสูง ตามกรณีที่ยกตัวอย่างข้างต้น แปลว่ามีโอกาสที่จะย้ายไปดำเนินคดีภายใต้เขตอำนาจศาลที่ Hamburg หรือ Frankfurt ได้เช่นกันถ้าศาลสูงเห็นสมควร

.

ตัวอย่างข้างบนนี้คือกรณีที่กระทำความผิดแบบมีสถานที่เกิดเหตุชัดเจน ผู้ก่อเหตุถูกจับ แต่ถ้าเป็นกรณีแจ้งความเอาผิดกรณีหมิ่นประมาท เช่น นายทำ อยู่ที่ Hamburg รู้สึกว่าถูกนายมิลานหมิ่นประมาท ขณะประชุมร่วมกันที่ Frankfurt เมื่อ 2-3 วันก่อน นายทำจึงตัดสินใจเดินทางไป Munich เพื่อแจ้งความกับตำรวจให้ดำเนินคดีกับนายมิลานเสียเลย

สิ่งที่จะเกิดขึ้นในเยอรมนีคือ ตำรวจจะทำการตรวจสอบในเบื้องต้นว่าสิ่งที่นายทำแจ้งความนั้นผิดกฎหมายจริงหรือไม่ ผิดข้อใด ถ้าผิดก็จะดำเนินคดี โดยจะพิจารณาว่าคดีนั้นจะอยู่ภายใต้เขตอำนาจศาลใด ซึ่งในกรณีนี้ต้องพิจารณา มาตรา 7 และ 8 StPO คือ ที่เกิดเหตุและที่พำนักของผู้ก่อเหตุ(นายมิลาน) ถ้าในกรณีนี้นายมิลานอาศัยอยู่ที่ Frankfurt และมีการหมิ่นประมาทกันที่ Frankfurt ตำรวจมิวนิคก็จะส่งเคสต่อไปให้ตำรวจที่ Frankfurt ทำการสืบสวน สอบสวนเพื่อดำเนินคดีต่อไป โดยมินำพาว่านายทำอุตส่าห์ถ่อร่างมาจาก Hamburg เพื่อแจ้งความเอาผิดนายมิลานถึงมิวนิค แต่ตำรวจมิวนิคอาจจะสงสัยนิดหน่อยว่าทำไมไม่ไปแจ้งความแถวบ้าน

.

แล้วถ้าเป็นกรณีหมิ่นประมาทกันทางอินเตอร์เน็ต ที่ผู้เสียหายอ้างว่าคนเห็นทั่วประเทศ น่าจะถือว่าเหตุเกิดได้ทั่วประเทศ ต้องสามารถดำเนินคดีได้ทั่วประเทศหรือไม่?

กฎหมายไม่ได้มีกำหนดเกี่ยวกับสถานที่เกิดเหตุในกรณีอินเตอร์เน็ต แต่ศาลสูง Bundesgerichtshof เคยวินิจฉัยเกี่ยวกับกรณีอาชญากรรมไซเบอร์ไว้ว่า สถานที่เกิดเหตุคือสถานที่ผู้กระทำความผิดปรากฏตัวอยู่ทางกายภาพในขณะกระทำเหตุนั้นๆ เช่น นางสาวแป้งพิมพ์ข้อความหมิ่นประมาทนายทำลงโซเชียลขณะอยู่บนเตียงนอนที่บ้าน สถานที่ก่อเหตุก็คือที่ห้องนอน บ้านนางสาวแป้ง แม้นายทำผู้ถูกหมิ่นประมาทจะอ่านข้อความนั้นที่ร้านอาหารหรูบนยอดเขา Zugspitze ก็ตาม

แต่เนื่องจากธรรมชาติของอินเตอร์เน็ตที่ทำให้คนสามารถเข้าถึง platform ต่างๆ ได้จากทุกที่ ทำให้การระบุสถานที่เกิดเหตุที่เกิดขึ้นจริงอาจเป็นไปได้ยาก การใช้ที่พำนัก หลักแหล่ง ที่อยู่ ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับผู้ก่อเหตุทางกายภาพในการดำเนินคดี จึงมีความชัดเจนและเกี่ยวข้องมากที่สุด

.
ดังนั้น ในเยอรมนีเมื่อมีการแจ้งความดำเนินคดีเอาผิดการกระทำทางอินเตอร์เน็ต เมื่อตำรวจหรืออัยการตัดสินใจว่าควรดำเนินคดี คดีนั้นจะอยู่ในเขตอำนาจศาลที่ผู้กระทำผิดมีถิ่นพำนักอาศัยอยู่ โดยผู้เสียหายสามารถแจ้งความได้ทุกที่ที่สะดวก ถ้าสะดวกเดินทางทั่วประเทศก็ไป แต่ตำรวจหรืออัยการจะส่งคดีไปยังพื้นที่ในเขตอำนาจศาล ซึ่งก็คือเมืองที่ผู้ถูกกล่าวหาอยู่ ถ้าตำรวจต้องการสอบปากคำ ก็อาจจะขอให้ไปพบตำรวจที่สถานีตำรวจในเมืองที่ผู้ถูกกล่าวหาอยู่ ขึ้นศาลก็ขึ้นศาลในเขตเมืองนั้น ส่วนผู้แจ้งความ ถ้าตำรวจ อัยการ หรือศาลต้องการให้เป็นพยานก็อาจจะเชิญไปยังศาลที่เมืองที่ผู้ถูกกล่าวหาอยู่ได้เช่นกัน

.

ขอบเขตอำนาจศาลในคดีแพ่ง

ส่วนสำหรับคดีแพ่ง ในเยอรมนี ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (Zivilprozessordnung, ZPO) มาตรา 13 ระบุว่าโดยทั่วไปเขตอำนาจศาลกำหนดโดยแหล่งพำนักของบุคคล แปลว่า จะยื่นฟ้องบุคคลใด ต้องไปยื่นฟ้องศาลในเขตที่บุคคลนั้นอาศัยอยู่

จึงทำให้ไม่สามารถกลั่นแกล้งใครให้ต้องเดินทางไปขึ้นศาลในเมืองห่างไกลด้วยการแกล้งฟ้องยิบ ฟ้องย่อยได้ เพราะศาลจะไม่รับฟ้อง ผู้ฟ้องต้องไปยื่นเรื่องที่ศาลที่มีเขตอำนาจที่ผู้ถูกฟ้องอาศัยอยู่เท่านั้น

.

และด้วยเหตุนี้เอง ในเยอรมนีจึงไม่สามารถกลั่นแกล้งกันด้วยการแจ้งความ(คดีอาญา) หรือดำเนินคดี(แพ่ง)ในพื้นที่ไกลๆ เพื่อสร้างความลำบากให้กับผู้ถูกกล่าวหาที่ต้องเดินทางไกลไปขึ้นศาลให้ต้องเสียเงิน เสียเวลา เสียงาน ในขณะเดียวกันก็อำนวยความสะดวกให้กับผู้ที่ได้รับความเสียหายจากอาชญากรรมว่าสามารถแจ้งความได้ทุกที่ที่สะดวก ไม่ต้องไปไกล เอาให้ใกล้ที่สุด สะดวกที่สุด แล้วเจ้าหน้าที่จะไปดำเนินการตามกฎหมายในส่วนที่เกี่ยวข้องให้เอง

#กฎหมายเยอรมัน

https://www.facebook.com/photo/?fbid=1231523849021157&set=a.467252252114991