วันอาทิตย์, มิถุนายน 12, 2565

ประวัติศาสตร์นอกตำรา - มิน่า ถึงไม่มีคนตระกูล ณ แพร่

Nubkao Kiatchaweephan
คนนี้ชื่อหนานพิยะ นักโทษชาวล้านนา ต้องโทษฆ่าหลวงวิมล ผู้ช่วยข้าหลวงเมืองแพร่ จำคุก 15 ปี

Fineart Magazine Thailand
June 11, 2018

นักโทษ ๒๔๔๕
วันหนึ่งที่หอจดหมายเหตุแห่งชาติ ศิลปินภาพถ่าย มานิต ศรีวานิชภูมิ ได้พบชุดภาพชายฉกรรจ์รูปร่างเล็ก ผอมเกร็ง สวมชุดชนเผ่าพื้นเมือง แม้ทั้ง 16 คน จะถูกจับคู่ล่ามโซ่ตรวนราวสัตว์ร้าย แต่สายตาอันหยิ่งทระนงของแต่ละคน ผสานกับท่ายืนอันมั่นคงองอาจ ไม่เกรงกลัวใคร ทำให้ภาพถ่ายขาว-ดำเก่าชุดนี้โดดเด่น สะดุดตา เกินกว่าจะปล่อยผ่านไปโดยไม่ตั้งคำถาม น่าเสียดาย ไม่มีเจ้าหน้าที่คนใดในหอจดหมายเหตุแห่งนี้สามารถให้ข้อมูลใดๆ หรือไขปริศนาภาพได้ว่า พวกเขาทั้ง 16 คน คือใคร? ภาพนั้นถ่ายเมื่อไหร่ สมัยใด?
แล้ว มานิต ศรีวานิชภูมิ ศิลปินภาพถ่ายร่วมสมัยก็พบคำตอบว่า ชายฉกรรจ์ผู้ทระนงเหล่านี้หาใช่โจรกระจอก หากแต่เป็น “กบฏเงี้ยวเมืองแพร่ ปี ๒๔๔๕” ที่ถูกจับมาไว้ยังกรุงเทพหลังจากพ่ายแพ้ในการต่อต้านการรวมศูนย์อำนาจระบอบใหม่ ‘สมบูรณาญาสิทธิราขย์’ ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม รัชกาลที่ 5 น่าเสียดาย ที่เรื่องราวของพวกเขามิได้ถูกบันทึกแต่อย่างใด นอกจากถูกจับถ่ายภาพบันทึกอัตลักษณ์นักโทษ ภาพเหล่านี้ก็ถูกฝังรวมไว้ในหอจดหมายเหตุร่วมกับภาพถ่ายเก่านับหมื่นๆ ใบ ที่ยากแก่การเข้าถึง ประวัติศาสตร์ไทยจึงมีแต่เรื่องแต่งของผู้ชนะเท่านั้น
อย่างไรก็ตาม มานิตนำไฟล์ดิจิตัลนักรบไทยใหญ่เหล่านี้ย้อนเวลากลับไปสู่อดีต โดยอาศัยกระบวนการถ่ายภาพโบราณด้วยฟิล์มกระจกชนิดเปียก (wet-plate collodion) ขนาด 8 x 10 นิ้ว แล้วนำมาจัดแสดงในตู้โบราณ เพื่อให้เราสามารถเพ่งพินิจพวกเขาด้วยความรู้สึกเคารพยำเกรง หาใช่โจรใจบาปโหดเหี้ยม ผู้เที่ยวสังหารเหล่าข้าราชการและทหารสยาม ที่เข้าไปยึดอำนาจและสิทธิต่างๆจากมือของพวกเขา อย่างที่ประวัติศาสตร์ของผู้ชนะเขียนเล่าไว้
นิทรรศการภาพถ่ายจัดวางโดย มานิต ศรีวานิชภูมิ จัดแสดงที่ คัดมันดู โฟโต้ แกลเลอรี่ วันที่ 6 กรกฎาคม – 25 สิงหาคม 2561

ภัควดี วีระภาสพงษ์
20h
สายตาอันหยิ่งทรนง เพราะพวกเขาคือกบฏเงี้ยวเมืองแพร่

Samart Chaloemwongwat
ผู้ต่อต้านจึงสาบสูญ ไม่มีคนตระกูล ณ แพร่
ผู้ปล่อยวาง จึงมี ณ เชียงใหม่ , ณ ลำพูน , ณ ลำปาง
เคยผ่านหูผ่านตามาจาก
”ประวัติศาสตร์นอกตำรา”



Nubkao Kiatchaweephan
คนนี้ชื่อคำพิละ นักโทษชาวเงี้ยว ต้องโทษปล้นเมืองลำปางและเมืองแพร่ จำคุก 15 ปี
Nubkao Kiatchaweephan
คนนี้ชื่อหม่องหลวง นักโทษชาวเงี้ยว ต้องโทษปล้นเมืองลำปาง จำคุก 9 เดือน