อัญชัญ ปรีเลิศคือใคร?
อัญชัญ ปรีเลิศ คือลูกสาวที่เติบโตมากับคุณแม่เลี้ยงเดี่ยวท่ามกลางพี่น้อง 6 คน ในขณะที่เธออยู่ชั้นป.3
อัญชัญ ปรีเลิศ คือหนึ่งในคนที่ร่วมการชุมนุมทางการเมืองตั้งแต่ก่อนเหตุการณ์สลายการชุมนุมของคนเสื้อแดง
อัญชัญ ปรีเลิศ คือคนที่ฟังรายการวิเคราะห์การเมืองของ “บรรพต” ในเว็บไซต์ ก่อนที่โซเชียลมีเดียจะแพร่หลาย
อัญชัญ ปรีเลิศ คือข้าราชการที่ใกล้เกษียณอายุ ในช่วงรัฐประหารโดยคสช.
อัญชัญ ปรีเลิศ คือคนที่ถูกดำเนินคดีจากการแชร์รายการของบรรพต ด้วยการถูกจำคุกถึง 43.6 ปี
อัญชัญ ปรีเลิศ ถูกจับกุมในเดือนมกราคม 2558 และถูกควบคุมตัวในค่ายทหารที่จังหวัดกาญจนบุรีเป็นเวลาห้าวันในช่วงแรก ด้วยคดี 112 ซึ่งอยู่ภายใต้การพิจารณาของ “ศาลทหาร” เดิมพันแรกระหว่างอิสรภาพและเสรีภาพในการแสดงออกจึงอยู่บนความไม่แน่นอนของการบังคับใช้กฎหมาย เมื่อโทษสูงสุดที่เธออาจได้รับ คือ 15 ปี x 29 กรรม เท่ากับว่าเธอจะถูกจำคุก 435 ปี จากคลิปทั้งหมด 29 คลิป ในความผิดทั้งหมดตามมาตรา 112 ทำให้เธอกลายเป็นผู้ถูกแจ้งข้อกล่าวหาเป็นจำนวนมากที่สุดในเครือข่ายคนที่ทางการไทยกล่าวหาว่าเกี่ยวข้องกับเครือข่ายบรรพต และเป็นคดีมาตรา 112 ที่โทษหนักที่สุดนับแต่รัฐประหารปี 2557
โดยศาลอาจลงโทษจริงได้สูงสุดที่ 50 ปี อัญชัญจึงตัดสินใจต่อสู้คดี ทว่าขณะนั้นคำยื่นขอประกันตัวของเธอถูกปฏิเสธซ้ำหลายครั้ง ทำให้เธอต้องถูกคุมขังเป็นเวลาทั้งสิ้น 3 ปี กับอีก 281 วัน ก่อนจะถูกปล่อยชั่วคราวในวันที่ 2 พฤศจิกายน 2561 ด้วยหลักทรัพย์ 5 แสนบาท คดีของเธออยู่ภายใต้ศาลทหารจนกระทั่งเดือนกรกฎาคม 2562 เมื่อมีประกาศจากคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ให้ย้ายคดีที่พลเรือนถูกพิจารณาคดีในศาลทหารไปยังศาลยุติธรรม เธอจึงถูกย้ายมาพิจารณาคดีที่ศาลอาญา ถ.รัชดาภิเษก
“นี่มันนรก นรกเห็น ๆ” คือสิ่งที่เธอบรรยายถึงความเป็นอยู่ตลอด 3 ปี 9 เดือนที่ถูกคุมขังหลังจากถูกจองจำตั้งแต่วันที่ 30 มกราคม 2558
ตลอดเวลาที่ได้รับ “อิสรภาพชั่วคราว” ในช่วงปลายของยุคคสช. ชีวิตของอัญชัญไม่มีอะไรที่เหมือนเดิม เธอแทบไม่เหลืออะไรเนื่องจากทรัพย์สินถูกยึดจากหนี้สินกับธนาคาร และขาดการชำระตามกำหนดเมื่อถูกขังระหว่างพิจารณาเป็นเวลาสามปีเศษ ในวัย 65 ปี อัญชัญต้องพยายามหาอาชีพเสริมด้วยการทำขนม โดยอัญชัญได้ให้สัมภาษณ์กับ iLaw ว่าสภาพความเป็นอยู่ในเรือนจำสำหรับเธอถือว่าเป็นเรื่องที่เลวร้าย “พี่ว่ามันเหมือนไม่ใช่คน เขาคุมเราเข้มไปหมด จะทำอะไรก็ไม่ได้ ในห้องขังมีคนอยู่รวมกันมากจนเรานอนหงายไม่ได้ ต้องนอนตะแคงเบียดๆ กัน”
สิ่งนี้คือสิ่งที่ผู้ต้องขังอีกนับแสนคนต้องเผชิญ เมื่อจำนวนผู้ต้องขังมีมากกว่าความสามารถของเรือนจำในการรองรับ การมาถึงของโรคโควิด-19 ที่แพร่สะบัดไปทั่วเรือนจำ จึงทำให้หลังจากที่เธอถูกพิพากษาเมื่อวันที่ 19 มกราคม 2564 โดยศาลอาญาสั่งจำคุก 43 ปี 6 เดือน อัญชัญ ปรีเลิศ ในวัย 65 ปี คือหนึ่งในผู้ติดเชื้อโควิดในเรือนจำ จำนวน 35,472ราย ก่อนจะหายป่วยในเวลาต่อมา
กรณีของอัญชัญนั้นเป็นหนึ่งในกรณีที่แสดงให้เห็นถึงมาตรฐานการการบังคับใช้ของม. 112 มาดำเนินคดี เมื่อบรรพตที่เป็นคนทำคลิปไม่ตำกว่า 1000 ตอน ถูกฟ้องเพียง 1 กรรม ส่วนเธอที่เป็นคนแชร์ กลับถูกฟ้องถึง 29 กรรม ซึ่งได้เปลี่ยนแปลงชีวิตเธอไปตลอดกาล โดยอัญชัญกล่าวกับ iLaw ว่า เธอไม่เคยคิดว่าชีวิตจะมาถึงจุดนี้ เพราะก่อนหน้านี้เธอและสามีได้วางแผนกันว่าจะใช้ชีวิตหลังเกษียณในแบบสงบๆ ถ้าว่างก็ไปเยี่ยมลูกที่อเมริกา ทว่าเธอกลับต้องถูกจำคุก ส่วนสามีต้องลี้ภัยไปอยู่ฝรั่งเศส เมื่อสาเหตุที่ทำให้เธอต้องถูกจำคุก เกิดมาจากความ “หวัง” ในสถานการณ์การเมืองไทย และความตั้งใจที่อยากจะช่วยรายการวิเคราะห์การเมืองดังกล่าวที่เคยจุดประกายความหวังให้เธอ เท่าที่เธอจะช่วยได้
ปัจจุบันนี้หน่วยงานต่าง ๆ เองกำลังพยายามดำเนินการคืนความยุติธรรมให้กับอัญชัญ ปรีเลิศ โดยสมาพันธ์เพื่อสิทธิมนุษยชนสากล (International Federation for Human Rights; FIDH) และศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน (Thai Lawyers for Human Rights; TLHR) ได้ยื่นคำร้องต่อคณะทำงานสหประชาชาติว่าด้วยการควบคุมตัวโดยพลการ (United Nations Working Group on Arbitrary Detention; UN WGAD) เพื่อให้มีการปล่อยตัวอัญชัญ ปรีเลิศ ผู้ต้องโทษจำคุกที่ยาวนานที่สุดภายใต้มาตรา 112 แห่งประมวลกฎหมายอาญา (หมิ่นประมาทกษัตริย์) ที่ขณะนี้กำลังถูกจองจำอยู่ที่ทัณฑสถานหญิงกลางในกรุงเทพฯ
ที่มา Amnesty International Thailand
