“ลองคิดกันเล่นๆ (แต่จริงจัง) สภาวะปัจจุบันที่ประเทศไทยเราเป็นอยู่ ไม่ใช่มณฑลไท่กั๋วด้วยซ้ำ แต่เป็นอาณานิคมโพ้นทะเลของรัฐจีน.. เพราะอาณานิคมนั้นไม่ใช่ ‘คนบ้านเดียวกัน’ แต่เป็นแหล่งสูบทรัพยากรกลับไปเลี้ยงแผ่นดินแม่ จึงไม่ต้องเกรงใจหรือห่วงใยกัน อะไรที่ทำไม่ได้ที่แผ่นดินแม่ก็อาจจะทำได้ที่อาณานิคม"

มณฑลไท่กั๋วก็ยังดี

เรื่อง: เข็มทอง ต้นสกุลรุ่งเรือง
ภาพประกอบ: ณัฐพล อุปฮาด
11 Mar 2025
101 World

จากประเทศสารขัณฑ์ในยุค The Ugly American ประเทศไทยตอนนี้กลายเป็นมณฑลไท่กั๋วในยุคจีนเทาไปแล้ว

เริ่มต้นจากชื่อเล่นแบบหยิกแกมหยอก ในยุคที่นักท่องเที่ยวจีนหลั่งไหลเข้ามาเต็มเมืองไทย จนกลายเป็นประชดประชันปนขมขื่นเมื่อรู้สึกว่า เรากำลังจะกลายเป็นส่วนหนึ่งของเขตอิทธิพลจีนเข้าจริงๆ

ดูจากกรณีหลิว จงอี้เข้ามาจัดการปัญหาแก๊งคอลเซ็นเตอร์ สามารถสั่งประสานงานกับข้าราชการไทยได้รวดเร็วฉับไว ไร้รอยต่อ และดูเหมือนจะมีประสิทธิภาพกว่ารัฐไทยเองเสียด้วย จนถึงล่าสุดเมื่อไทยเราส่งตัวอุยกูร์กลับไปประเทศจีนแบบลับๆ ล่อๆ ท่ามกลางเสียงประณามจากทั้งในและนอกประเทศ

ด้านที่แย่กว่านั้นก็มี อย่างไม่เป็นทางการดูเหมือนจีนเทาจะรุกคืบยึดกุมองคาพยพรัฐไทยไปได้เยอะแล้ว ตั้งแต่ข่าวบริการพิเศษของตำรวจที่ช่วยพานักท่องเที่ยวจีนผ่านการตรวจคนเข้าเมืองแบบด่วนพิเศษพร้อมรถนำขบวนให้เช่าพาไปจนถึงโรงแรม หรือจีนเทาเข้ารับการอบรมจากตำรวจไทย ได้เกียรติบัตรเหรียญตรา มีภาพหลุดข้าราชการระดับสูงไปกินข้าวกินเหล้ากับหัวหน้าจีนเทาอยู่เนืองๆ

ลองคิดกันเล่นๆ (แต่จริงจัง) สภาวะปัจจุบันที่ประเทศไทยเราเป็นอยู่ ไม่ใช่มณฑลไท่กั๋วด้วยซ้ำ แต่เป็นอาณานิคมโพ้นทะเลของรัฐจีน และเช่นเดียวกับอาณานิคมใดๆ คือถ้าเลือกได้ ประเทศไทยกลายเป็นมณฑลไท่กั๋วเสียยังจะดีกว่า

มณฑลกับอาณานิคม

ความแตกต่างระหว่างมณฑลกับอาณานิคมคืออะไร คำตอบหนึ่งคือธรรมชาติของกฎหมายในสองระบบนี้แตกต่างกันอย่างยิ่ง

อาณานิคมเป็นสภาวะยกเว้นของสภาพปกติ หมายความว่าอย่างไร หมายความว่ากฎเกณฑ์ใดๆ ที่ใช้ในแผ่นดินแม่จะถูกยกเว้นไม่นำมาใช้ และถูกยกเว้นจนเป็นปกติ เป็นประจำ หลักประกันทางกฎหมายใดที่ประเทศแม่มีกำหนดไว้อาจไม่ถูกนำมาใช้ในอาณานิคม

เพราะอาณานิคมนั้นไม่ใช่ ‘คนบ้านเดียวกัน’ แต่เป็นแหล่งสูบทรัพยากรกลับไปเลี้ยงแผ่นดินแม่ จึงไม่ต้องเกรงใจหรือห่วงใยกัน อะไรที่ทำไม่ได้ที่แผ่นดินแม่ก็อาจจะทำได้ที่อาณานิคม

ตรงกันข้ามหากไทยกลายเป็นมณฑลไท่กั๋วจริงก็ต้องอยู่ใต้ rule of law เดียวกันกับประเทศจีน

อย่าคิดว่าประเทศเผด็จการไม่มี rule of law ประเทศเผด็จการก็มี rule of law แบบของเขาซึ่งไม่ได้คู่กับประชาธิปไตยเสมอไป rule of law ในกรณีนี้ เช่น ค่านิยมเคารพกฎหมายลายลักษณ์อักษร การปกครองด้วยกฎหมายลายลักษณ์อักษรซึ่งมีคุณสมบัติที่ดี เช่น เขียนด้วยถ้อยคำชัดเจน ไม่กำกวม เข้าถึงได้ง่าย ไม่เปลี่ยนแปลงไปมาบ่อยเกินไป ระบบยุติธรรมที่เสมอภาค และค่าใช้จ่ายน้อย

แต่ rule of law แบบนี้อาจขาดคุณสมบัติอีกหลายประการของ rule of law แบบเสรีนิยมประชาธิปไตย เช่น สิทธิเสรีภาพของปัจเจกไม่ใช่เป้าหมายสูงสุด การตีความกฎหมายเข้าข้างรัฐเป็นสำคัญ และไม่มีวิธีคิดเรื่องความเป็นอิสระของตุลาการเลย แต่ก็เพียงพอให้ประชาชนใช้ชีวิตด้วยความมั่นคงแน่นอน เนื่องจากรู้ว่าสิทธิหน้าที่ของตนภายใต้เผด็จการนั้นจำกัดแค่ไหน อะไรทำได้ไม่ได้ และมั่นใจว่าเมื่อเกิดปัญหาขึ้นน่าจะได้รับความคุ้มครองจากกฎหมายค่อนข้างเท่าเทียมกัน (ด้วยธรรมชาติของเผด็จการ ไม่ใช่ทุกคนเท่าเทียมกัน แต่ในบรรดาคนในชนชั้นใต้ปกครองและไม่มีเส้นสายนั้นน่าจะได้รับการปฏิบัติต่ออย่างเสมอภาคกันแบบผู้ใต้ปกครอง)

ยกตัวอย่างง่ายๆ ถ้าจีนเทาเปิดศูนย์คอลเซ็นเตอร์หรือติดสินบนเจ้าหน้าที่ในรัฐจีนก็คงต้องถูกปราบปรามไปตั้งแต่แรกแล้ว แต่การติดสินบนเจ้าหน้าที่ไทยนั้นยอมรับได้ การหลอกหลวงคนทั่วโลกก็ยอมรับได้ ยกเว้นจะเผลอจนกิจกรรมนั้นกลับไปทำอันตรายประเทศแม่ เมื่อนั้นจึงจะเจอการลงโทษ

ยกอีกตัวอย่าง ถ้าเราเป็นมณฑลไท่กั๋ว เผลอๆ รัฐบาลไทยและราชการไทยคงถูกสั่งปลด หรือโละทิ้งเสียทั้งบาง ด้วยข้อหาไร้ประสิทธิภาพ หรือโกงกิน หรือเฉื่อยชา หรืออะไรก็แล้วแต่ ซึ่งคนไทยเราเข้าใจกัน แต่ในสภาวะอาณานิคมแบบนี้คุณภาพหรือประสิทธิภาพของรัฐไทยนั้นไม่เป็นที่ให้จีนต้องกังวล เผลอๆ ยิ่งล้มเหลวยิ่งอ่อนแอยิ่งดี

ถ้ากองทัพเรือจีนเผลอไปซื้อเรือดำน้ำไม่มีเครื่อง นายพลเรืออาจจะถูกยิงเป้าก็ได้ ใครจะไปรู้ แต่ถ้านายพลเรือไทยซื้อเรือดำน้ำจีน แม้จะไม่ใส่เครื่องมาให้ก็ดีเหมือนกัน และทางการจีนก็ไม่ต้องยิงเป้าใครในเรื่องนี้

ดังนั้น ถ้าต้องเลือกระหว่างสภาวะอาณานิคมกับมณฑล จริงๆ มณฑลดูเหมือนจะเป็นทางเลือกที่ดีกว่า ดังที่ได้เสนอไปตอนต้น

ทางเลือกที่ไม่คิดจะเลือก

ถึงที่สุด ข้อเสนอข้างต้นไม่ใช่ข้อเสนอทางการเมืองจริงๆ แต่คือการกระตุ้นให้คิดทบทวนว่า ปัจจุบันประเทศไทยเราอยู่ในฐานะอะไร ผู้เขียนอาจจะไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ แต่ในฐานะนักกฎหมายรัฐธรรมนูญ การขบคิดเรื่องอำนาจอธิปไตยที่เกิดขึ้นในความเป็นจริงก็เป็นงานที่ต้องทำอยู่เสมอ

ทางเลือกที่ดีที่สุดนั้นมีอยู่ คือเป็นรัฐอำนาจอธิปไตยมีเอกราชของตัวเอง ซึ่งแสดงออกผ่านการจัดการปัญหามาเฟียจีนเทาอย่างมีประสิทธิภาพ กวาดล้างข้าราชการที่รับอามิสสินจ้างจีนเทาเหล่านี้ให้สิ้นซาก และตัดสินใจนโยบายใดๆ เพื่อประโยชน์ของประชาชนไทยอย่างแท้จริง อันที่จริงทางเลือกนี้ไม่ยากเลย เพราะมันคือการจัดการภายในบ้านของตัวเองแท้ๆ

แต่ก็เป็นทางเลือกที่รัฐไทยในยุคหนึ่งทศวรรษที่ผ่านมาไม่คิดจะเลือกเลย ในฐานะไท่กั๋วเหรินก็ได้แต่รู้สึกเศร้าใจ เท้าฮิ้ง เค้าเป๋ ส่อกว๊า และอื่นๆ อีกมากมาย

https://www.the101.world/tai-guo-province/