วันพฤหัสบดี, ธันวาคม 09, 2564

นิธิ เอียวศรีวงศ์ : กีโญตีนกับปฏิวัติฝรั่งเศส อ่านแล้วได้ความรู้

https://www.facebook.com/thanapol.eawsakul/posts/4871450849588382
Thanapol Eawsakul
19h ·

กษัตริย์ที่ไหนๆ และสมัยไหนๆ ก็มีเครือข่ายทั้งนั้น และเครือข่ายคือกลุ่มคนที่สถาบันกษัตริย์มั่นใจและวางใจในความจงรักภักดี จะภักดีเพราะพ่อแม่สอนมา หรือภักดีเพราะได้ประโยชน์ก็ไม่เป็นไร อย่างน้อยสถานะและรายได้ของกลุ่มคนเหล่านี้ดำรงอยู่ได้ก็เพราะมีสถาบันกษัตริย์ แต่เครือข่ายของราชวงศ์บูร์บงนั้นแคบลงไปเรื่อยๆ จนเหลือแต่ขุนนางผู้ดีและมหาเถระ แม้แต่เหล่ากระฎุมพีที่เติบใหญ่ขึ้นก็ไม่ได้ถูกดึงมาเป็นเครือข่าย นอกจากคนที่ยอมเสียเงินมหาศาลซื้อสถานะและตำแหน่ง
ดังนั้น ในฐานะคนที่มีบุคลิก “จืด” สนิทอย่างหลุยส์ 16 พระองค์ย่อมไม่สามารถเป็นศูนย์ของแรงโน้มถ่วงที่ดึงเครือข่ายเข้าหา หรือผูกเครือข่ายไว้อย่างเหนียวแน่นเหมือนสมเด็จเทียด (หลุยส์ 14) ได้ หลุยส์ 16 จึงไม่มีวิธีอื่นที่จะรักษาเครือข่าย นอกจากยอมจำนนตามความประสงค์ของเครือข่าย
และเครือข่ายนี่แหละครับที่มีส่วนอย่างมากในการทำลายสถาบันกษัตริย์ฝรั่งเศสลง ทั้งก่อนและหลังปฏิวัติ รวมทั้งมีส่วนในการส่งหลุยส์ 16 ขึ้นสู่ลานกีโญตีนด้วย
ในขณะที่หลุยส์ใช้การยอมจำนนเพื่อผูกเครือข่ายไว้ มารี อังตัวแนตต์กลับกลายเป็นพลังให้ความภักดีของเครือข่ายต่อสถาบันกษัตริย์เหลือแต่ผลประโยชน์ล้วนๆ พระราชินีทรงใช้จ่ายฟุ่มเฟือยจนเป็นที่ลือเลื่อง ทรงทำความบาดหมางให้แก่เครือข่ายสถาบันที่มีมาแต่เดิมลงหมด แล้วสร้างเครือข่ายส่วนพระองค์ขึ้น อันล้วนแต่เป็นโก๋และกี๋ทั้งนั้น ทรงใช้ชีวิตในปาร์ตี้ที่ปารีสจนดึกดื่นเสมอ จนเกิดข่าวลือว่าพระองค์มีชู้ (ความจริงมีหรือไม่ก็ไม่แน่ ถึงไม่มีก็ดูจะหวิดๆ อยู่)
ชีวิตสุดสะวิงของพระราชินีดำเนินไปท่ามกลางความเหลื่อมล้ำอย่างหนัก และในปลายรัชสมัย ท่ามกลางความอดอยากยากแค้นของประชาชนด้วย (เช่นในปี 1788 ฝรั่งเศสประสบภัยหนาวอย่างไม่เคยเจอมาก่อน และผลิตธัญพืชได้ไม่พอ) พวกผู้ดีและกระฎุมพีเรียกพระองค์ว่า L’ Austrichienne แปลซื่อๆ คือหญิงออสเตรีย แต่เพราะมีคำว่า chienne จึงใช้เป็นสมญา คำนี้แปลว่าหมาตัวเมียและเหมือน bitch ในภาษาอังกฤษ มักใช้กันในความหมายว่า “อีดอก”
(ในภายหลังพวกสาธารณรัฐนิยม เช่น โรเบสปิแอร์ ก็มักเรียกพวกที่นิยมระบอบราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญว่า monarchien จากคำ monarchie ซึ่งแปลว่าสถาบันกษัตริย์ ความหมายแฝงของ monarchien จึงเป็น “สุนัขรับใช้ของกษัตริย์”)
นิธิ เอียวศรีวงศ์
กีโญตีนกับปฏิวัติฝรั่งเศส
https://www.matichonweekly.com/column/article_493542