ผู้เชี่ยวชาญชี้รัฐบาล "คิดไม่ครบ"อาจารย์จาก ม.เชียงใหม่ ยังตั้งข้อสังเกตว่า ทิศทางการแก้ไขปัญหาของรัฐบาลที่ย้อนแย้งกันเองเช่นนี้ สะท้อนให้เห็นว่า "รัฐบาลที่มีพรรคเพื่อไทยเป็นแกนนำ ไม่ได้มีอำนาจนำรัฐบาลในลักษณะครองอำนาจนำได้" ต่างจากยุคก่อน ๆ

ผู้เชี่ยวชาญชี้รัฐบาล "คิดไม่ครบ" จับตาไทยตัดตอนเมืองสแกมเมอร์ชายแดนเมียนมา ผ่านการตัดไฟที่ขายโดย กฟภ.

30 มกราคม 2025
บีบีซีไทย

แม้เป็นที่ประจักษ์ว่าฐานสแกมเมอร์รอบชายแดนไทยต่างหลบเลี่ยงเขตอำนาจทางกฎหมายของไทยโดยตั้งอยู่ในพื้นที่ประเทศเพื่อนบ้าน แต่ปฏิเสธไม่ได้ว่ากลุ่มอาชญากรรมเหล่านี้ไม่สามารถดำเนินกิจกรรมหลอกลวงออนไลน์คนทั่วโลกรวมถึงไทยได้ หากขาดสิ่งอำนวยความสะดวกจากฝั่งไทย เช่น เครือข่ายโทรคมนาคม สิ่งอุปโภคบริโภค อุปกรณ์การก่อสร้าง น้ำประปา ไปจนถึงไฟฟ้า ฯลฯ

ที่ผ่านมา นายเศรษฐา ทวีสิน อดีตนายกรัฐมนตรี เคยมีข้อสั่งการในที่ประชุมคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 14 พ.ค. 2567 ว่าปัญหาอาชญากรรมข้ามชาติ อาชญากรรมไซเบอร์ และอาชญากรรมจากการผลิต รวมถึงการลักลอบค้ายาเสพติด ส่วนหนึ่งมีการตั้งฐานอยู่บริเวณชายแดนและใช้ทรัพยากรของไทยทั้งไฟฟ้า-การสื่อสารในการทำความผิด และหลอกลวงคนไทย

อดีตนายกรัฐมนตรีจึงขอให้หน่วยงานของรัฐ เช่น การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค (กฟภ.) การประปาส่วนภูมิภาค (กปภ.) ระงับการให้บริการข้ามพรมแดน และขอให้กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม ประสานขอความร่วมมือกับสำนักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) และผู้ประกอบการด้านสื่อสารร่วมมือด้วย เพื่อลดปัญหายาเสพติด อาชญากรรมไซเบอร์ คอลเซ็นเตอร์ และปัญหาอื่น ๆ ให้เกิดผลเป็นรูปธรรม

ทว่า จนถึงตอนนี้ เผือกร้อนตกมาถึง กฟภ. เนื่องจากมีหลักฐานชัดเจนแล้วว่าพื้นที่บางส่วนที่ขายไฟฟ้าให้นั้น เป็นฐานที่ตั้งของเหล่าสแกมเมอร์ข้ามชาติ ส่งผลให้ทาง กฟภ. ต้องออกมาแถลงข่าวเมื่อวานนี้ (29 ม.ค.) ว่าเหตุใดยังไม่สามารถระงับขายไฟได้ในทันทีอย่างที่หลายฝ่ายเรียกร้อง

กฟภ. ส่งไฟขายให้เมียนมา 5 จุด

กฟภ. ระบุว่ามีลูกค้า 22 ล้านรายทั้งในและต่างประเทศ คิดเป็นรายได้ 6 แสนล้านบาทต่อปี โดยการจ่ายไฟฟ้าไปยังเมียนมาสามารถสร้างรายได้ให้กับองค์กรได้ประมาณ 800 ล้านบาทต่อปี ซึ่งปัจจุบันทาง กฟภ. จ่ายกระแสไฟฟ้าให้เมียนมา จำนวน 5 จุด ดังนี้

• บ้านเจดีย์สามองค์ – เมืองพญาตองซู รัฐมอญ บริษัท Mya Pan Investment and Manufacturing Company Limited เป็นผู้ได้รับสัมปทานจากสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา
• บ้านเหมืองแดง – เมืองท่าขี้เหล็ก รัฐฉาน บริษัท อัลลัวร์ กรุ๊ป (พีแอนด์อี) เป็นผู้ได้รับสัมปทานจากสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา
• สะพานมิตรภาพไทย – พม่า – เมืองท่าขี้เหล็ก รัฐฉาน บริษัท อัลลัวร์ กรุ๊ป (พีแอนด์อี) จำกัด เป็นผู้ได้รับสัมปทานจากสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา
• สะพานมิตรภาพไทย – พม่า แห่งที่ 2 อ.เมียวดี รัฐกะเหรี่ยง บริษัท Nyi Naung Oo Company Limited และ Enova Grid Enterprise (Myanmar) Company Limited เป็นผู้ได้รับสัมปทานจากสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา
• บ้านห้วยม่วง – อ.เมียวดี รัฐกะเหรี่ยง มีบริษัท Shwe Myint Thaung Yinn Industry & Manufacturing Company Limited (SMTY) เป็นผู้ได้รับสัมปทานจากสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา

ทาง กฟภ. ระบุว่าความเป็นมาในการขายไฟฟ้าให้กับประเทศเพื่อนบ้านนั้นเป็นไปตามมติคณะรัฐมนตรีปี 2539 ที่เห็นชอบให้ กฟภ. ขายไฟฟ้าในบริเวณหมู่บ้านใกล้กับเขตชายแดนของไทยเพื่อรองรับด้านเศรษฐกิจ สังคม และความมั่นคงชายแดนเป็นหลัก โดยไม่ต้องขออนุมัติในระดับนโยบายอีก แต่ให้นำเสนอคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ (กพช.) เพื่อทราบ ยกเว้นมีประเด็นสำคัญด้านนโยบายใดเข้ามาเกี่ยวข้อง

การขายไฟฟ้าให้กับประเทศเมียนมาเป็นลักษณะรัฐต่อรัฐ ผ่านบริษัทที่ได้รับสัมปทานจากรัฐบาลเมียนมาเท่านั้น

เคเค พาร์ค (KK Park) เมืองสแกมเมอร์ในพื้นที่ของกองทัพแห่งชาติกะเหรี่ยงหรือเคเอ็นเอ (Karen National Army-KNA) ที่ทาง กฟภ. ระงับจ่ายไฟเมื่อปี 2566

ก่อนหน้านี้ ทาง กฟภ. ได้ดำเนินการระงับการจำหน่ายไฟฟ้าในพื้นที่ 2 จุด ได้แก่ ที่บ้านวังผา อ.แม่ระมาด – บ.ก๊กโก๋ อ.เมียวดี รัฐกะเหรี่ยง และบ้านแม่กุใหม่ท่าซุง – อ.เมียวดี รัฐกะเหรี่ยง โดยทั้งสองจุดเป็นฐานสแกมเมอร์ในเขตอิทธิพลของกองกำลังพิทักษ์ชายแดนกะเหรี่ยงหรือกะเหรี่ยง BGF (Karen Border Guard Force-Karen BGF) นำโดย พ.อ.ชิต ตุ ซึ่งตอนนี้เปลี่ยนชื่อเป็นกองทัพแห่งชาติกะเหรี่ยงหรือเคเอ็นเอ (Karen National Army-KNA)

เนื่องจากทางรัฐบาลเมียนมาไม่ต่อสัมปทานให้กับบริษัท SMTY ซึ่งมีนายทหารของกองกำลัง KNA เป็นเจ้าของ ทำให้ทาง กฟภ. ไม่สามารถขายไฟฟ้าให้ต่อได้

ผลการระงับสัมปทานดังกล่าวเกิดขึ้นหลังรัฐบาลจีนหารือกับรัฐบาลทหารเมียนมา เพื่อจัดการปัญหาอาชญากรรมที่ใช้ชายแดนเมียนมาเป็นฐานหลอกลวงชาวจีนผ่านช่องทางออนไลน์

นอกจากนี้ในปี 2567 ทาง กฟภ. ยกเลิกการขายไฟฟ้าบริเวณ อ.เชียงแสน จ.เชียงราย – เมืองพงษ์ จ.ท่าขี้เหล็ก เนื่องจากคู่สัญญาผิดนัดชำระค่าไฟฟ้า

กฟภ. แถลง "ไม่สามารถทำอะไรได้บุ่มบ่ามโดยพลการได้"

ในการแถลงข่าว เมื่อ 29 ม.ค. กฟภ. ออกมากล่าวว่า ที่ผ่านมายังไม่เคยมีการใช้เหตุผลเรื่องความมั่นคงมาพิจารณาตัดไฟคู่สัญญาที่ซื้อไฟฟ้าจากองค์กร แต่นายประสิทธิ์ จันทร์ประสิทธิ์ รองผู้ว่า กฟภ. ก็บอกด้วยว่าสามารถทำได้หาก "หน่วยงานความมั่นคง กระทรวงการต่างประเทศ กระทรวงกลาโหม สำนักนายกรัฐมนตรี มีหลักฐานซึ่งมีการประสานงานกัน [กับ กฟภ.] มีหลักฐานเชิงประจักษ์" ทาง กฟภ. จึงจะพิจารณาระงับจ่ายไฟฟ้าได้

ท่าทีเช่นนี้เสริมด้วยคำพูดของนายประดิษฐ์ เฟื่องฟู รองผู้ว่า กฟภ. ในฐานะโฆษก กฟภ. ที่ออกมาบอกว่า "เรื่องนี้เป็นเรื่องละเอียดอ่อน" และทางองค์กรไม่ทราบว่าในจำนวนลูกค้า 22 ล้านราย มีลูกค้ารายใดบ้างที่นำไฟฟ้าไปใช้ในทางผิดกฎหมาย แต่หากทราบว่าลูกค้ารายใดกระทำผิดสัญญาการซื้อขาย เช่น ลักลอบขโมยไฟฟ้าไปใช้ ไม่ชำระค่าไฟฟ้าตามที่กำหนด หรือพบว่าเป็นความมั่นคงต่อประเทศ ทาง กฟภ. ก็สามารถยกเลิกสัญญาได้

"เราคงไม่มีหน้าที่โดยตรงที่จะเข้าไปตรวจสอบว่าใครกระทำความผิด แล้วก็ตัดไฟ อันนี้ไม่ใช่หน้าที่ของเรา เราต้องตระหนักดีว่าการไฟฟ้าส่วนภูมิภาคไม่สามารถทำอะไรได้บุ่มบ่ามโดยพลการได้ เราเป็นหน่วยงานภาครัฐที่มี governance (ธรรมาภิบาล) ที่ดี ยึดหลัก Compliance (ปฏิบัติตามกฎระเบียบ) เราจึงต้องตรวจสอบข้อมูลอย่างถูกต้อง ไม่สามารถใช้คำบอกกล่าวโดยไม่มีหนังสือเป็นลายลักษณ์อักษรยืนยัน" นายประดิษฐ์ กล่าว

ส่วนนายประสิทธิ์เสริมว่าทาง กฟภ. ต้องหารือต่อว่าคำนิยามของคำว่า ความมั่นคง คืออะไร เพราะที่ผ่านมาทางองค์กรไม่เคยใช้เงื่อนไขนี้ในการพิจารณาตัดไฟคู่สัญญามาก่อน

สำนักข่าวมติชนรวมถึงสื่อหลายสำนักของไทยรายงานตรงกันว่า นายอนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกรัฐมนตรี และ รมว.มหาดไทย ซึ่งเป็นหน่วยงานที่กำกับดูแล กฟภ. ออกมาให้สัมภาษณ์หลังการแถลงของ กฟภ. ว่า "หากหน่วยงานความมั่นคงระบุว่าการจำหน่ายไฟฟ้าไปให้ มันเป็นภัยต่อความมั่นคง ก็พร้อมจะตัดไฟทันที"

ทั้งนี้ เขาชี้ให้เห็นด้วยว่าการพิจารณาตัดไฟฟ้าต้องคำถึงเหตุผลด้านมนุษยธรรมด้วย เนื่องจากในพื้นที่ที่ไฟฟ้าของไทยไปถึงนั้นก็ประกอบด้วยโรงเรียนและสถานพยาบาลต่าง ๆ ด้วย

"ขอให้หน่วยงานความมั่นคงไปสอบถาม เพราะเป็นผู้ประสานงาน และหน่วยงานความมั่นคงประเมินแล้วว่ามีการนำไฟฟ้าไปใช้อย่างผิดกฎหมายและเพื่อความเดือดร้อนของคนไทย แจ้งปุ๊บเราหยุดเลย มันหยุดง่ายมากนะ กดปุ่มปุ๊ปก็หยุดเลย เราพร้อมอยู่แล้ว แต่ต้องสั่งมา" มติชนรายงานคำสัมภาษณ์ของนายอนุทินที่พยายามเน้นย้ำด้วยว่า "อย่ามาบอกว่ากระทรวงมหาดไทยไม่ทำอะไรเลย"

สถานบันเทิงครบวงจรและกาสิโนที่ตั้งอยู่ใน อ.เมียวดี รัฐกะเหรี่ยง ตรงข้ามชายแดนแม่สอดของไทย

ในวันเดียวกัน นายรังสิมันต์ โรม สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (สส.) แบบบัญชีรายชื่อจากพรรคประชาชน (ปชน.) ออกมาให้ความเห็นผ่านสื่อสังคมออนไลน์ของเขาว่า บางทีสาเหตุการที่ กฟภ. ไม่ยอมตัดไฟ อาจไม่ใช่เรื่องกฎหมายหรือต้องไปถามหน่วยงานความมั่นคงก่อน เพราะไม่มีกฎหมายกำหนดว่า กฟภ. ต้องถามใคร หากจะตัดไฟ

"แต่คงเป็นเพราะผลประโยชน์ที่เมียวดีมันเยอะ หลายกาสิโนเป็นของคนไทย หากไฟฟ้าถูกตัดแล้ว ธุรกิจพวกนี้คงจะเสียหายไม่น้อย" พร้อมกับแสดงรายชื่อกาสิโนในเมียวดีที่มีเจ้าของเป็นคนไทย จำนวน 17 แห่ง

"ไม่เคยคิดว่าคุณอนุทินจะอาการหนักได้ขนาดนี้ แบกได้แม้กระทั่งคอลเซ็นเตอร์" นายรังสิมันต์ กล่าว

ก่อนหน้านี้ นายรังสิมันต์โรมเคยออกมาเปิดเผยในการอภิปรายเมื่อวันที่ 16 ม.ค. ที่ผ่านมาด้วยเช่นกันว่า ไทยขายไฟให้กับประเทศเพื่อนบ้านทั้งหมด 18 จุด ไม่ว่าจะเป็นจุดขายไฟบริเวณชายแดนอรัญประเทศที่ติดกับเมืองปอยเปต ประเทศกัมพูชา หรือจุดบ้านห้วยเกี๋ยง อ.เชียงแสน จ.เชียงราย ที่อยู่ตรงข้ามกับเขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำที่มีบริษัทดอกงิ้วคำของนายจ้าว เหว่ย เป็นผู้ได้รับสัมปทานจากประเทศลาว เป็นต้น

ความย้อนแย้งในการแก้ไขปัญหาอาชญากรรมไซเบอร์ของรัฐบาลเพื่อไทย

ก่อนหน้าการแถลงของ กฟภ. เพียงวันเดียว คณะรัฐมนตรีมีมติอนุมัติหลักการร่างพระราชกำหนด (พ.ร.ก.) มาตรการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยี (ฉบับที่ ..) พ.ศ. .... ตามที่กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมเสนอแก้ไขเพิ่มเติม พ.ร.ก. มาตรการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยี พ.ศ. 2566 ที่มีอยู่เดิม ซึ่งรู้จักกันในชื่อว่า พ.ร.ก.ไซเบอร์

สาระสำคัญในเนื้อหาร่าง พ.ร.ก. ดังกล่าว คือ เพิ่มมาตรการแก้ไขปัญหาอาชญากรรมออนไลน์และมิจฉาชีพ โดยเพิ่มหน้าที่ให้หน่วยงานของรัฐหรือผู้ให้บริการหมายโทรศัพท์ในการสั่งระงับหรือยกเลิกการให้บริการเลขหมายโทรศัพท์สำหรับบริการโทรศัพท์เคลื่อนที่ที่ถูกใช้ หรืออาจถูกใช้ทำธุรกรรมที่เกี่ยวข้องกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี พร้อมกับกำหนดขั้นตอนหรือกระบวนการพิจารณาโดยเฉพาะเพื่อให้การคืนเงินแก่ผู้เสียหายให้เป็นไปอย่างรวดเร็วยิ่งขึ้น และเพิ่มโทษการซื้อขายข้อมูลส่วนบุคคล

รศ.ดร.ทศพล ทรรศนพรรณ หัวหน้าศูนย์ศึกษากฎหมายกับเทคโนโลยี คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กล่าวกับบีบีซีไทยว่า เขาเห็นความพยายามอุดช่องโหว่เรื่องการรั่วไหลของข้อมูลส่วนบุคคลและป้องกันการโจมตีทางไซเบอร์จาก ร่าง พ.ร.ก. ไซเบอร์ที่ ครม. เห็นชอบล่าสุด แต่เมื่อไม่พบการเพิ่มมาตรการที่เกี่ยวข้องกับการตัดไฟ น้ำประปา โทรคมนาคม รวมถึงสิ่งอำนวยความสะดวกที่ถูกลำเลียงไปหล่อเลี้ยงเมืองอาชญากรรมรอบชายแดนไทย ก็สะท้อนให้เห็นว่า "รัฐบาลคิดไม่รอบด้านหรือทีมงานที่ปรึกษาของรัฐบาลยังคิดไม่ครบ"

เมืองชเวโก๊กโก่ อีกหนึ่งฐานสแกมเมอร์ที่ถูกระงับจ่ายไฟจาก กฟภ. เมื่อปี 2566 ด้วยเช่นกัน

เขากล่าวต่อว่า เมื่อพิจารณาเหตุผลที่ทาง กฟภ. อ้างว่ายังไม่มีสัญญาณจากฝ่ายรัฐบาลหรือฝ่ายความมั่นคง ก็เป็นเหตุผลที่ขัดกันเอง เนื่องจาก กฟภ. เป็นหน่วยงานที่อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของกระทรวงมหาดไทย ซึ่งนั่งอยู่ในที่ประชุม ครม. เมื่อวันที่ 28 ม.ค. ที่ผ่านมาด้วย และร่วมเห็นชอบกับหลักการแก้ไขร่าง พ.ร.ก.ไซเบอร์ ดังกล่าว

"ส่วนที่อ้างเรื่องการผิดสัญญาหรือความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ผมมองว่าอ้างไม่ค่อยขึ้น เพราะก่อนหน้านี้ก็เคยตัด แม้อ้างว่ารัฐบาลฝั่งนู้นขอให้ตัด แต่พอวันนี้บอกว่ายังไม่มีคำขอมา ก็เลยไม่ตัด ผมก็มองว่าเราต้องมาดูผลกระทบต่อประเทศเราเองหรือเปล่า" เขากล่าว "และในฐานะประเทศอาเซียน เราก็ตกเป็นเป้า ถูกเพ่งเล็งด้วยซ้ำว่าประเทศไทยจะเป็นส่วนหนึ่งของปัญหาหรือเป็นผู้แก้ไขปัญหา เพราะเมืองอาชญากรรมที่ใช้ไฟฟ้าของเราได้สร้างปัญหาไปให้กับประเทศอื่น ๆ ในอาเซียนด้วยเช่นกัน"

รศ.ดร.ทศพล กล่าวต่อว่า หากมองเรื่องนี้เป็นความมั่นคง รัฐควรชั่งน้ำหนักใน 2 หลักใหญ่ว่าการตัดไฟครั้งนี้จะช่วยลดความได้เปรียบขององค์กรอาชญากรรมที่อยู่ในประเทศเพื่อนบ้านได้หรือไม่ รวมถึงสร้างความได้เปรียบให้กับรัฐไทยในการบีบให้กลุ่มอาชญากรดำเนินกิจกรรมได้มากแค่ไหน

นอกจากนี้ หากมันเกิดผลกระทบต่อโรงเรียนหรือสถานพยาบาลอย่างที่หลายฝ่ายกล่าวอ้าง ส่วนตัวเขาก็มองว่า ถ้าสัดส่วนของผลกระทบมีน้อยกว่าผลกระทบต่อกลุ่มอาชญากร มันก็เป็นเรื่องสมเหตุสมผลที่ทางการไทยจะต้องดำเนินการระงับจ่ายไฟฟ้าให้กับพื้นที่ดังกล่าว

อาจารย์จาก ม.เชียงใหม่ ยังตั้งข้อสังเกตว่า ทิศทางการแก้ไขปัญหาของรัฐบาลที่ย้อนแย้งกันเองเช่นนี้ สะท้อนให้เห็นว่า "รัฐบาลที่มีพรรคเพื่อไทยเป็นแกนนำ ไม่ได้มีอำนาจนำรัฐบาลในลักษณะครองอำนาจนำได้" ทั้งที่ในยุคก่อน ๆ มักพบว่ารัฐบาลที่นำโดยพรรคเพื่อไทยมักมีจุดเด่นเรื่องการทำงานแบบบูรณาการอำนาจต่าง ๆ มาได้โดยตลอด

เขาหยิบยกการแก้ไข พ.ร.ก.ไซเบอร์ ที่มาจากกระทรวงดิจิทัลฯ ซึ่งกุมเก้าอี้โดยพรรคเพื่อไทยที่ดำเนินการอย่างรวดเร็วเพื่ออุดช่องโหว่ต่าง ๆ จากอาชญากรรมออนไลน์ ทว่าท่าทีจากกระทรวงมหาดไทยที่ครองโดยพรรคภูมิใจไทยนั้น แม้ไม่ได้คัดค้าน แต่ก็ไม่ได้ตอบสนองอย่างแข็งขัน

"พอ [กระทรวงมหาดไทย] อยู่ภายใต้การกำกับของพรรคอื่น เขาไม่สามารถขับเคลื่อนนโยบายตรงนี้ได้ มันจึงสะท้อนสเถียรภาพและอำนาจนำของพรรคเพื่อไทยในการขับเคลื่อนรัฐบาล" รศ.ดร. ทศพล กล่าว

https://www.bbc.com/thai/articles/c4gxw56dlx1o