Sorasak Samonkraisorakit
June 14
·
ทำไมกัมพูชาถึงอยากฟ้องศาลโลก ทั้งที่รู้ว่าไทยไม่ยอม?
แม้ในทางกฎหมาย “forum prorogatum” หรือการฟ้องฝ่ายเดียวแล้วหวังให้ไทยยอมรับเขตอำนาจศาลภายหลัง จะเป็นกลไกที่แทบไม่มีโอกาสสำเร็จ แต่กัมพูชาก็ยังเลือกเดินเกมนี้ เพราะเป้าหมายอาจไม่ใช่แค่คำพิพากษา — แต่อยู่ที่ “การเมือง” มากกว่า “กฎหมาย”
กัมพูชากำลังสร้างภาพว่า ตนคือฝ่ายที่เคารพหลักนิติธรรม พยายามใช้วิธีสันติผ่านศาล ส่วนไทยคือฝ่ายที่หลีกเลี่ยง ไม่กล้าเผชิญกับกระบวนการยุติธรรม
การยื่นฟ้องฝ่ายเดียวจึงกลายเป็นเครื่องมือกดดันไทยทางการทูต ทำลายภาพลักษณ์ของไทยในเวทีโลก และปลุกเร้าความรู้สึกในประเทศว่าผู้นำกัมพูชากำลัง “ปกป้องแผ่นดิน” อย่างมีเกียรติ
นี่จึงไม่ใช่แค่เกมกฎหมาย แต่คือ “เกมสื่อสาร” และ “เกมจิตวิทยาสาธารณะ” ที่ต้องอาศัยความรอบคอบจากไทย หากไม่ระวังอาจถูกลากเข้าสู่กระบวนการศาลโดยไม่รู้ตัว
ตัวอย่างคดีที่ศาล ICJ เคยตีความ forum prorogatum
• Corfu Channel (UK v. Albania, 1949)
แอลเบเนียเข้าร่วมกระบวนการพิจารณาและไม่คัดค้านเขตอำนาจ ศาลถือว่ามีเขตอำนาจ
• Djibouti v. France (2008)
ฝรั่งเศสคัดค้านเขตอำนาจชัดเจน ศาลจึงไม่ถือว่ามีเขตอำนาจภายใต้ forum prorogatum
• Tunisia v. Libya (1982)
ศาลยืนยันว่าความยินยอมต้อง “ชัดเจน แน่นอน ไม่กำกวม” ไม่สามารถสันนิษฐานได้จากพฤติกรรมเงียบเฉย
ไทยควรทำอย่างไร?
1. ออกแถลงการณ์ทางการทูตชัดเจน ว่าไทยไม่ยินยอมให้ศาลมีเขตอำนาจในคดีนี้
2. ยืนยันต่อประชาคมโลก ว่าไทยใช้กลไกทวิภาคี (JBC) ตามกฎบัตร UN มาตรา 33 ซึ่งเป็นสันติวิธีที่ถูกต้อง
3. หลีกเลี่ยงถ้อยคำกำกวม จากเจ้าหน้าที่รัฐที่อาจถูกตีความเป็นการยอมรับโดยปริยาย
4. สร้างเอกภาพในการสื่อสารจากรัฐทุกระดับ เพื่อป้องกันการใช้คำพูดบางคำมาอ้างในเวทีศาล
https://www.facebook.com/photo/?fbid=9742676495829818&set=a.278027538961475
