Rachnat Wanitsombati
June 23
·
24 มิถุนายน 2475 เวลาย่ำรุ่ง
เปลี่ยนโฉมหน้าระบบราชการไทย
1.โครงสร้างระบบราชการ
โครงสร้างระบบราชการก่อนปี2475 แบ่งเป็น 3ระดับ ได้แก่ 1.ระดับสูง คือเสนาบดี ปลัดทูลฉลอง และข้าราชการระดับสูงอื่น ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเชื้อพระวงศ์ชั้นสูง 2.ระดับกลาง คือข้าราชการที่มีศักดินาเกินกว่า400 และ 3.ข้าราชการระดับล่าง คือข้าราชการที่มีศักดินาต่ำกว่า 400 ทำหน้าที่เสมียน
โครงสร้างระบบราชการหลัง 2475 แบ่งข้าราชการออกเป็น 6 ระดับ ได้แก่ ชั้นจัตวา ชั้นตรี ชั้นโท ชั้นเอก และชั้นพิเศษ
2. วิธีการเข้ารับราชการ
วิธีการเข้ารับราชการก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครองปี2475 ใช้วิธีฝากตัว กล่าวคือ ระดับเสนาบดีและข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ ต้องถวายสัตย์ ระดับรองลงมาก็ฝากตัวกับเสนาบดี และฝากตัวกับข้าราชการระดับถัดลงมา มีการอ้างว่าที่ต้องใช้ระบบการฝากเนื่องจากขาดคนที่อยากรับราชการ แต่ก็มีการตั้งข้อสังเกตว่ามีคนที่มีความรู้ และอยากเข้ารับราชการแต่ติดปัญหาเรื่องชาติตระกูล แม้ว่าจะมีการประกาศใช้พรบ.ระเบียบข้าราชการพลเรือน พ.ศ.2471 ทำให้เกิดการสอบบรรจุขึ้นครั้งแรกในปี2472 แต่ก็เรียกบรรจุไม่มากนัก เพราะเสนาบดีบางกระทรวงยังคงใช้เกณฑ์เรื่องของชาติกำเนิด ซึ่งเป็นการสอบบรรจุข้าราชการระดับล่างที่เรียกว่า ข้าราชการชั้นราชบุรุษ และต่อจากนั้นก็ไม่มีการสอบบรรจุอีกเลย
วิธีการเข้ารรับราการหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองปี 2475 มีการตราพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการพลเรือน พ.ศ.2476 กำหนดให้มีการสอบบรรจุที่ให้ความสำคัญกับคุณวุฒิการศึกษา กล่าวคือยิ่งจบสูงก็ยิ่งมีโอกาสสอบเข้ารับตำแหน่งที่สูงขึ้น อันเป็นรากฐานของการบรรจุแต่งตั้งข้าราชการในปัจจุบัน สอดคล้องกับการเกิดขึ้นของมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง ซึ่งเป็นมหาวิทยาลัยเปิดทำให้คนเข้าถึงการศึกษาในระดับต่างๆได้อย่างเท่าเทียม
3.เงินเดือนข้าราชการ
ก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครอง2475 การให้เงินเดือนข้าราชการมีความเหลื่อมล้ำกันของแต่ละกระทรวง ขึ้นอยู่กับการให้ความสำคัญของชนชั้นนำ เช่น กระทรวงการต่างประเทศได้เงินเดือนเฉลี่ยคนละ 330 บาท กระทรวงยุติธรรมเฉลี่ยคนละ 135 บาท กระทรวงมหาดไทยเฉลี่ยคนละ80บาท ซึ่งมีความแตกต่างกันกว่า200เท่า การได้รับเงินเดือนในตอนนั้นไม่ใช่สิทธิ แต่เป็นการรับพระราชทาน
หลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง2475 มีการกำหนดบัญชีอัตราเงินเดือนใช้ด้วยกันทุกกระทรวง เช่น ชั้นเสมียนพนักงานมีอัตราเงินเดือน 17ขั้น ประจำแผนกขึ้นไป 15 ขั้น
4.การลงโทษข้าราชการ
ก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครอง2475 การลงโทษขข้าราชการการให้เป็นไปตามการตัดสินใจของเสนาบดีและคณะทำงานของเสนาบดี
หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง2475 มีการกำหนดมาตรฐานการลงโทษกลางที่ใช้ทุกกระทรวง เช่น รัฐมนตรีสามารถลงโทษอธิบดีด้วยการตัดเงินเดือน 30% กำหนพระยะเวลา12เดือน หัวหน้ากอง 25% ผู้บังคับบัญชาระดับปัดกระทรวงลงโทษหัวหน้าแผนกโดยตัดเงินเดือน 20% กำหนดเวลา 4 เดือน
เพียงแค่4ประเด็นนี้ก็เพียงพอแล้วที่จะตอบคำถามว่า ทำไมการอภิวัฒน์การปกครอง2475 จึงมีข้าราชการเข้าร่วมเป็นจำนวนมาก
อ่านเพิ่มเติม
นครินทร์ เมฆไตรรัตน์.การปฏิวัติสยาม พ.ศ.2475
ศราวุฒิ วิสาพรม.ประวัติศาสตร์ส่มัญชนในสังคมไทยสมัยแรกเริ่มรัฐประชาชาติ พ.ศ.2475-2490
June 23
·
24 มิถุนายน 2475 เวลาย่ำรุ่ง
เปลี่ยนโฉมหน้าระบบราชการไทย
1.โครงสร้างระบบราชการ
โครงสร้างระบบราชการก่อนปี2475 แบ่งเป็น 3ระดับ ได้แก่ 1.ระดับสูง คือเสนาบดี ปลัดทูลฉลอง และข้าราชการระดับสูงอื่น ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเชื้อพระวงศ์ชั้นสูง 2.ระดับกลาง คือข้าราชการที่มีศักดินาเกินกว่า400 และ 3.ข้าราชการระดับล่าง คือข้าราชการที่มีศักดินาต่ำกว่า 400 ทำหน้าที่เสมียน
โครงสร้างระบบราชการหลัง 2475 แบ่งข้าราชการออกเป็น 6 ระดับ ได้แก่ ชั้นจัตวา ชั้นตรี ชั้นโท ชั้นเอก และชั้นพิเศษ
2. วิธีการเข้ารับราชการ
วิธีการเข้ารับราชการก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครองปี2475 ใช้วิธีฝากตัว กล่าวคือ ระดับเสนาบดีและข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ ต้องถวายสัตย์ ระดับรองลงมาก็ฝากตัวกับเสนาบดี และฝากตัวกับข้าราชการระดับถัดลงมา มีการอ้างว่าที่ต้องใช้ระบบการฝากเนื่องจากขาดคนที่อยากรับราชการ แต่ก็มีการตั้งข้อสังเกตว่ามีคนที่มีความรู้ และอยากเข้ารับราชการแต่ติดปัญหาเรื่องชาติตระกูล แม้ว่าจะมีการประกาศใช้พรบ.ระเบียบข้าราชการพลเรือน พ.ศ.2471 ทำให้เกิดการสอบบรรจุขึ้นครั้งแรกในปี2472 แต่ก็เรียกบรรจุไม่มากนัก เพราะเสนาบดีบางกระทรวงยังคงใช้เกณฑ์เรื่องของชาติกำเนิด ซึ่งเป็นการสอบบรรจุข้าราชการระดับล่างที่เรียกว่า ข้าราชการชั้นราชบุรุษ และต่อจากนั้นก็ไม่มีการสอบบรรจุอีกเลย
วิธีการเข้ารรับราการหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองปี 2475 มีการตราพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการพลเรือน พ.ศ.2476 กำหนดให้มีการสอบบรรจุที่ให้ความสำคัญกับคุณวุฒิการศึกษา กล่าวคือยิ่งจบสูงก็ยิ่งมีโอกาสสอบเข้ารับตำแหน่งที่สูงขึ้น อันเป็นรากฐานของการบรรจุแต่งตั้งข้าราชการในปัจจุบัน สอดคล้องกับการเกิดขึ้นของมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง ซึ่งเป็นมหาวิทยาลัยเปิดทำให้คนเข้าถึงการศึกษาในระดับต่างๆได้อย่างเท่าเทียม
3.เงินเดือนข้าราชการ
ก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครอง2475 การให้เงินเดือนข้าราชการมีความเหลื่อมล้ำกันของแต่ละกระทรวง ขึ้นอยู่กับการให้ความสำคัญของชนชั้นนำ เช่น กระทรวงการต่างประเทศได้เงินเดือนเฉลี่ยคนละ 330 บาท กระทรวงยุติธรรมเฉลี่ยคนละ 135 บาท กระทรวงมหาดไทยเฉลี่ยคนละ80บาท ซึ่งมีความแตกต่างกันกว่า200เท่า การได้รับเงินเดือนในตอนนั้นไม่ใช่สิทธิ แต่เป็นการรับพระราชทาน
หลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง2475 มีการกำหนดบัญชีอัตราเงินเดือนใช้ด้วยกันทุกกระทรวง เช่น ชั้นเสมียนพนักงานมีอัตราเงินเดือน 17ขั้น ประจำแผนกขึ้นไป 15 ขั้น
4.การลงโทษข้าราชการ
ก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครอง2475 การลงโทษขข้าราชการการให้เป็นไปตามการตัดสินใจของเสนาบดีและคณะทำงานของเสนาบดี
หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง2475 มีการกำหนดมาตรฐานการลงโทษกลางที่ใช้ทุกกระทรวง เช่น รัฐมนตรีสามารถลงโทษอธิบดีด้วยการตัดเงินเดือน 30% กำหนพระยะเวลา12เดือน หัวหน้ากอง 25% ผู้บังคับบัญชาระดับปัดกระทรวงลงโทษหัวหน้าแผนกโดยตัดเงินเดือน 20% กำหนดเวลา 4 เดือน
เพียงแค่4ประเด็นนี้ก็เพียงพอแล้วที่จะตอบคำถามว่า ทำไมการอภิวัฒน์การปกครอง2475 จึงมีข้าราชการเข้าร่วมเป็นจำนวนมาก
อ่านเพิ่มเติม
นครินทร์ เมฆไตรรัตน์.การปฏิวัติสยาม พ.ศ.2475
ศราวุฒิ วิสาพรม.ประวัติศาสตร์ส่มัญชนในสังคมไทยสมัยแรกเริ่มรัฐประชาชาติ พ.ศ.2475-2490
https://www.facebook.com/photo/?fbid=10240419372848814&set=a.2350828937081
