.....
Kittipong Kittayarak
June 12
·
ประเทศไทยกำลังก้าวสู่ความเป็น “รัฐล้มเหลว” หรือไม่?
- คำถามที่เราไม่ควรมองข้าม
คำว่า “รัฐล้มเหลว” (Failed State) อาจฟังดูรุนแรงเกินไปในสายตาบางคน เพราะเราไม่เห็นภาพของประเทศที่ล่มสลายอย่างฉับพลัน หากแต่คือสภาวะที่รัฐค่อยๆ สูญเสียความสามารถในการปกครองดูแลประชาชนของตนเอง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องความมั่นคง การบริการสาธารณะ หรือการรักษากฎหมายและความยุติธรรม
คำถามสำคัญที่เราต้องกล้าถามอย่างตรงไปตรงมาก็คือ — ประเทศไทยกำลังแสดงสัญญาณของการก้าวสู่การเป็นรัฐล้มเหลวหรือไม่?
- สัญญาณที่น่าเป็นห่วง
1. เมื่อกฎหมายไม่ใช่เครื่องมือเพื่อความยุติธรรม แต่กลายเป็นเครื่องมือของผู้มีอำนาจ
ในรัฐที่แข็งแรง กฎหมายคือเครื่องค้ำจุนความยุติธรรม แต่ในบางกรณีของไทยวันนี้ กฎหมายดูเหมือนจะถูกบังคับใช้อย่างไม่เท่าเทียม:
• คดีการเมืองที่เป็นประโยชน์ต่อผู้มีอำนาจ มักถูกมองว่าดำเนินการอย่างไม่เป็นกลาง
• คดีทุจริตของผู้มีอำนาจกลับล่าช้า เงียบหาย หรือไม่มีข้อยุติที่ชัดเจน
• คนจนติดคุกเพราะความผิดเล็กน้อย ขณะที่คนรวยลอยนวลในคดีร้ายแรง
เมื่อความยุติธรรมเอนเอียง ความไว้วางใจในระบบยุติธรรมก็เริ่มสั่นคลอน
2. เมื่อการทุจริตกลายเป็นเรื่อง “ปกติ”
ดัชนีการรับรู้การทุจริตของประเทศไทยในปีล่าสุด (CPI 2024) อยู่ในอันดับ 107 จาก 180 ประเทศ คะแนนต่ำกว่าค่าเฉลี่ยของโลกอย่างเห็นได้ชัด
ที่น่ากังวลยิ่งกว่าคือ ความรู้สึกชินชาในสังคม:
• โครงการของรัฐที่ “ต้องมีเปอร์เซ็นต์”
• วัฒนธรรม “ฝากเข้า” และ “เด็กเส้น”
• การเมืองที่ยังขับเคลื่อนด้วยเงินและผลประโยชน์เฉพาะกลุ่ม
นี่ไม่ใช่เพียงการคอร์รัปชันเชิงนโยบาย แต่คือการกัดกร่อนรากฐานความน่าเชื่อถือของรัฐอย่างต่อเนื่อง
3. เมื่อโครงสร้างพื้นฐานของรัฐพังลงจริงๆ
เหตุการณ์ล่าสุดที่น่าสะเทือนใจคือ อาคารสำนักงานตรวจเงินแผ่นดินที่อยู่ระหว่างก่อสร้างถล่มลงในช่วงเกิดแผ่นดินไหวเมื่อเดือนมีนาคม 2568 ทำให้มีผู้เสียชีวิตจำนวนมาก
การตรวจสอบเบื้องต้นพบว่า โครงสร้างก่อสร้างต่ำกว่ามาตรฐาน ใช้วัสดุด้อยคุณภาพ และมีข้อสงสัยเกี่ยวกับความโปร่งใสของกระบวนการจัดซื้อจัดจ้าง
ที่สำคัญคือ ไม่มีหน่วยงานใดออกมารับผิดชอบอย่างชัดเจน เรื่องราวจึงค่อยๆ เงียบหาย ทั้งที่ตึกนั้นเป็นของหน่วยงานที่มีหน้าที่ “ตรวจสอบงบประมาณของรัฐ”
เมื่อองค์กรที่ควรจะยืนหยัดในหลักความโปร่งใส ยังไม่สามารถตรวจสอบตนเองได้ นี่ไม่ใช่แค่ความผิดพลาดเฉพาะกรณี แต่สะท้อนถึงปัญหาทางโครงสร้างที่ฝังลึก
4. เมื่อประชาชนหมดศรัทธา
ความเสื่อมถอยของรัฐไม่เพียงเกิดจากการบริหารที่ล้มเหลว แต่ยังสะท้อนผ่านความรู้สึกของประชาชนที่สิ้นหวัง:
• คนรุ่นใหม่ที่มีศักยภาพจำนวนมากเลือกย้ายประเทศแทนการต่อสู้เพื่อเปลี่ยนแปลง
• ความเฉยชาเริ่มแทนที่ความหวัง
• คำพูดอย่าง “อยู่ไปก็ไม่มีอะไรดีขึ้น” กลายเป็นเสียงสะท้อนของยุคสมัย
เมื่อประชาชนไม่เชื่อว่าเสียงของตนมีความหมายอีกต่อไป ความชอบธรรมของรัฐก็เริ่มสั่นคลอน
- ประเทศไทยยังไม่ล้มเหลว… แต่กำลังเดินไปในทิศทางนั้นหรือไม่?
ประเทศไทยยังไม่ใช่รัฐล้มเหลวในความหมายเต็มรูปแบบ เรายังมีโครงสร้างพื้นฐานที่ใช้งานได้ ยังมีระบบราชการ ยังมีศาลและกระบวนการยุติธรรมที่แม้จะมีปัญหา แต่ยังคงดำรงอยู่
อย่างไรก็ตาม เรากำลังเห็นสัญญาณหลายอย่างที่คล้ายคลึงกับ “รัฐที่กำลังล้มเหลว” ในหลายประเทศ:
• สถาบันหลักไร้เสถียรภาพ
• ความยุติธรรมเลือกปฏิบัติ
• การทุจริตเชิงโครงสร้าง
• การขาดความรับผิดชอบจากผู้มีอำนาจ
• ความสิ้นหวังของประชาชน
สิ่งเหล่านี้คือแรงสั่นสะเทือนเงียบๆ ที่อาจนำไปสู่การล่มสลายของรัฐในระยะยาว หากเราไม่ตื่นตัว
- ทางรอดอยู่ที่การลงมือของทุกภาคส่วน
หากยังมีคำถาม ยังมีเสียงเรียกร้อง ยังมีคนที่ไม่ยอมจำนนต่อความไม่ถูกต้อง ก็แปลว่าเรายังมีโอกาสฟื้นฟูรัฐให้กลับมาเข้มแข็งอีกครั้ง
สิ่งที่ต้องเร่งทำ
1. ฟื้นฟูหลักนิติธรรม
• ปฏิรูประบบยุติธรรมให้โปร่งใสและเข้าถึงได้
• ยุติการใช้กฎหมายในเชิงเลือกปฏิบัติ
• ส่งเสริมองค์กรอิสระให้มีอำนาจตรวจสอบจริง
2. ปรับโครงสร้างการจัดการภาครัฐ
• เพิ่มความโปร่งใสในโครงการงบประมาณ
• ตรวจสอบกระบวนการจัดซื้อจัดจ้างอย่างเข้มงวด
• ลงโทษผู้มีส่วนเกี่ยวข้องอย่างเป็นรูปธรรม
3. คืนความหวังให้ประชาชน
• ลดความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจและโอกาส
• เปิดพื้นที่ให้ประชาชนมีส่วนร่วมทางการเมือง
• สนับสนุนคนรุ่นใหม่ให้เชื่อมั่นในประเทศของตน
- เราเลือกอนาคตได้
อนาคตของประเทศไทยไม่ได้ขึ้นอยู่กับโชคชะตา แต่ขึ้นอยู่กับการตัดสินใจของเราทุกคนในวันนี้
จะนิ่งเฉย หรือจะลงมือ?
จะยอมรับ หรือจะลุกขึ้นเปลี่ยนแปลง?
จะหนีปัญหา หรือจะร่วมกันเผชิญหน้า?
ในเวลาที่ประเทศสั่นคลอนประวัติศาสตร์จะจดจำว่า คนไทยเลือกทำอะไร
และทางเลือกนั้น จะกำหนดอนาคตของลูกหลานเราตลอดไป
ถึงเวลาที่คนไทยต้องเลือก!
กิตติพงษ์ กิตยารักษ์
12 มิถุนายน 2568
https://www.facebook.com/photo/?fbid=9327597200675367&set=a.129483103820202
Kittipong Kittayarak
June 12
·
ประเทศไทยกำลังก้าวสู่ความเป็น “รัฐล้มเหลว” หรือไม่?
- คำถามที่เราไม่ควรมองข้าม
คำว่า “รัฐล้มเหลว” (Failed State) อาจฟังดูรุนแรงเกินไปในสายตาบางคน เพราะเราไม่เห็นภาพของประเทศที่ล่มสลายอย่างฉับพลัน หากแต่คือสภาวะที่รัฐค่อยๆ สูญเสียความสามารถในการปกครองดูแลประชาชนของตนเอง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องความมั่นคง การบริการสาธารณะ หรือการรักษากฎหมายและความยุติธรรม
คำถามสำคัญที่เราต้องกล้าถามอย่างตรงไปตรงมาก็คือ — ประเทศไทยกำลังแสดงสัญญาณของการก้าวสู่การเป็นรัฐล้มเหลวหรือไม่?
- สัญญาณที่น่าเป็นห่วง
1. เมื่อกฎหมายไม่ใช่เครื่องมือเพื่อความยุติธรรม แต่กลายเป็นเครื่องมือของผู้มีอำนาจ
ในรัฐที่แข็งแรง กฎหมายคือเครื่องค้ำจุนความยุติธรรม แต่ในบางกรณีของไทยวันนี้ กฎหมายดูเหมือนจะถูกบังคับใช้อย่างไม่เท่าเทียม:
• คดีการเมืองที่เป็นประโยชน์ต่อผู้มีอำนาจ มักถูกมองว่าดำเนินการอย่างไม่เป็นกลาง
• คดีทุจริตของผู้มีอำนาจกลับล่าช้า เงียบหาย หรือไม่มีข้อยุติที่ชัดเจน
• คนจนติดคุกเพราะความผิดเล็กน้อย ขณะที่คนรวยลอยนวลในคดีร้ายแรง
เมื่อความยุติธรรมเอนเอียง ความไว้วางใจในระบบยุติธรรมก็เริ่มสั่นคลอน
2. เมื่อการทุจริตกลายเป็นเรื่อง “ปกติ”
ดัชนีการรับรู้การทุจริตของประเทศไทยในปีล่าสุด (CPI 2024) อยู่ในอันดับ 107 จาก 180 ประเทศ คะแนนต่ำกว่าค่าเฉลี่ยของโลกอย่างเห็นได้ชัด
ที่น่ากังวลยิ่งกว่าคือ ความรู้สึกชินชาในสังคม:
• โครงการของรัฐที่ “ต้องมีเปอร์เซ็นต์”
• วัฒนธรรม “ฝากเข้า” และ “เด็กเส้น”
• การเมืองที่ยังขับเคลื่อนด้วยเงินและผลประโยชน์เฉพาะกลุ่ม
นี่ไม่ใช่เพียงการคอร์รัปชันเชิงนโยบาย แต่คือการกัดกร่อนรากฐานความน่าเชื่อถือของรัฐอย่างต่อเนื่อง
3. เมื่อโครงสร้างพื้นฐานของรัฐพังลงจริงๆ
เหตุการณ์ล่าสุดที่น่าสะเทือนใจคือ อาคารสำนักงานตรวจเงินแผ่นดินที่อยู่ระหว่างก่อสร้างถล่มลงในช่วงเกิดแผ่นดินไหวเมื่อเดือนมีนาคม 2568 ทำให้มีผู้เสียชีวิตจำนวนมาก
การตรวจสอบเบื้องต้นพบว่า โครงสร้างก่อสร้างต่ำกว่ามาตรฐาน ใช้วัสดุด้อยคุณภาพ และมีข้อสงสัยเกี่ยวกับความโปร่งใสของกระบวนการจัดซื้อจัดจ้าง
ที่สำคัญคือ ไม่มีหน่วยงานใดออกมารับผิดชอบอย่างชัดเจน เรื่องราวจึงค่อยๆ เงียบหาย ทั้งที่ตึกนั้นเป็นของหน่วยงานที่มีหน้าที่ “ตรวจสอบงบประมาณของรัฐ”
เมื่อองค์กรที่ควรจะยืนหยัดในหลักความโปร่งใส ยังไม่สามารถตรวจสอบตนเองได้ นี่ไม่ใช่แค่ความผิดพลาดเฉพาะกรณี แต่สะท้อนถึงปัญหาทางโครงสร้างที่ฝังลึก
4. เมื่อประชาชนหมดศรัทธา
ความเสื่อมถอยของรัฐไม่เพียงเกิดจากการบริหารที่ล้มเหลว แต่ยังสะท้อนผ่านความรู้สึกของประชาชนที่สิ้นหวัง:
• คนรุ่นใหม่ที่มีศักยภาพจำนวนมากเลือกย้ายประเทศแทนการต่อสู้เพื่อเปลี่ยนแปลง
• ความเฉยชาเริ่มแทนที่ความหวัง
• คำพูดอย่าง “อยู่ไปก็ไม่มีอะไรดีขึ้น” กลายเป็นเสียงสะท้อนของยุคสมัย
เมื่อประชาชนไม่เชื่อว่าเสียงของตนมีความหมายอีกต่อไป ความชอบธรรมของรัฐก็เริ่มสั่นคลอน
- ประเทศไทยยังไม่ล้มเหลว… แต่กำลังเดินไปในทิศทางนั้นหรือไม่?
ประเทศไทยยังไม่ใช่รัฐล้มเหลวในความหมายเต็มรูปแบบ เรายังมีโครงสร้างพื้นฐานที่ใช้งานได้ ยังมีระบบราชการ ยังมีศาลและกระบวนการยุติธรรมที่แม้จะมีปัญหา แต่ยังคงดำรงอยู่
อย่างไรก็ตาม เรากำลังเห็นสัญญาณหลายอย่างที่คล้ายคลึงกับ “รัฐที่กำลังล้มเหลว” ในหลายประเทศ:
• สถาบันหลักไร้เสถียรภาพ
• ความยุติธรรมเลือกปฏิบัติ
• การทุจริตเชิงโครงสร้าง
• การขาดความรับผิดชอบจากผู้มีอำนาจ
• ความสิ้นหวังของประชาชน
สิ่งเหล่านี้คือแรงสั่นสะเทือนเงียบๆ ที่อาจนำไปสู่การล่มสลายของรัฐในระยะยาว หากเราไม่ตื่นตัว
- ทางรอดอยู่ที่การลงมือของทุกภาคส่วน
หากยังมีคำถาม ยังมีเสียงเรียกร้อง ยังมีคนที่ไม่ยอมจำนนต่อความไม่ถูกต้อง ก็แปลว่าเรายังมีโอกาสฟื้นฟูรัฐให้กลับมาเข้มแข็งอีกครั้ง
สิ่งที่ต้องเร่งทำ
1. ฟื้นฟูหลักนิติธรรม
• ปฏิรูประบบยุติธรรมให้โปร่งใสและเข้าถึงได้
• ยุติการใช้กฎหมายในเชิงเลือกปฏิบัติ
• ส่งเสริมองค์กรอิสระให้มีอำนาจตรวจสอบจริง
2. ปรับโครงสร้างการจัดการภาครัฐ
• เพิ่มความโปร่งใสในโครงการงบประมาณ
• ตรวจสอบกระบวนการจัดซื้อจัดจ้างอย่างเข้มงวด
• ลงโทษผู้มีส่วนเกี่ยวข้องอย่างเป็นรูปธรรม
3. คืนความหวังให้ประชาชน
• ลดความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจและโอกาส
• เปิดพื้นที่ให้ประชาชนมีส่วนร่วมทางการเมือง
• สนับสนุนคนรุ่นใหม่ให้เชื่อมั่นในประเทศของตน
- เราเลือกอนาคตได้
อนาคตของประเทศไทยไม่ได้ขึ้นอยู่กับโชคชะตา แต่ขึ้นอยู่กับการตัดสินใจของเราทุกคนในวันนี้
จะนิ่งเฉย หรือจะลงมือ?
จะยอมรับ หรือจะลุกขึ้นเปลี่ยนแปลง?
จะหนีปัญหา หรือจะร่วมกันเผชิญหน้า?
ในเวลาที่ประเทศสั่นคลอนประวัติศาสตร์จะจดจำว่า คนไทยเลือกทำอะไร
และทางเลือกนั้น จะกำหนดอนาคตของลูกหลานเราตลอดไป
ถึงเวลาที่คนไทยต้องเลือก!
กิตติพงษ์ กิตยารักษ์
12 มิถุนายน 2568
https://www.facebook.com/photo/?fbid=9327597200675367&set=a.129483103820202
