ท้ายที่สุด ความปรารถนาของไทยที่อยากจำกัดวงอยู่แค่ 2 ประเทศ (ทวิภาคี) อาจไม่ได้ช่วยเสริมสร้างความชอบธรรมของไทยในเวทีระหว่างประเทศ

Fuadi Pitsuwan
7 hours ago
·
บางครั้ง การยึดมั่นในกลไก “ทวิภาคี” มากเกินไป อาจไม่ได้ช่วยเสริมสร้างความชอบธรรมของไทยในเวทีระหว่างประเทศ กลไกภูมิภาคอย่างอาเซียนอาจเป็นจุดร่วมหรือ “compromise” ระหว่างเวทีพหุภาคีระดับโลกที่กัมพูชาต้องการ กับกลไกทวิภาคีที่ไทยนิยมมากกว่า คำถามคือ ไทยพร้อมหรือยัง?
เหตุการณ์เมื่อปี 2554 เราก็ปฏิเสธตอนอินโดนีเซีย และเพื่อนๆอาเซียนเสนอส่ง Asean observers มาช่วยลดความรุนแรง แต่เรายึดมั่นในกลไกทวิภาคี ไม่ต้องการความช่วยเหลือใดๆ อย่างมั่นคง จนเกิดคำถามตอนนี้ว่าเรากลัวเกินไปจนเสียโอกาสสร้างความชอบธรรม และ political capital ในระดับนานาชาติไปไหม (เราในที่นี้ มีหลายกลุ่ม มีทั้งที่โอเค และไม่โอเคกับการรับ Asean observers แต่ผลการตัดสินใจของประเทศไทยคือไม่รับในที่สุด)
เมื่อพิจารณาสถานการณ์ในปัจจุบัน ก็มีความเป็นไปได้ว่า UNSC อาจผลักดันให้ปัญหาในภูมิภาคกลับมาสู่กลไกอาเซียนอีกครั้ง และหากไทยยังปฏิเสธที่จะให้บทบาท และคุณค่ากับกลไกเช่นนี้อีก ก็อาจยิ่งกระทบต่อเครดิตและความน่าเชื่อถือในสายตานานาชาติ เพราะเมื่อเราไม่เปิดโอกาสให้การแก้ปัญหาในรูปแบบอื่นนอกจาก “ทวิภาคี” โลกจะมีเหตุผลใดในการไว้วางใจเรา
ไทยมักแสดงความกังวลต่อการแทรกแซงจากภายนอกเสมอมา เรื่องนี้เป็นวัฒนธรรมของเราที่น่าจะเป็นมรดกจากการไม่เคยตกเป็นเมืองขึ้นใคร และเป็นประเทศใหญ่ที่สุดในสุวรรณภูมิ แตกต่างจากอินโดนีเซียและมาเลเซีย ซึ่งพยายามลดทอนข้อจำกัดจากหลัก “ไม่แทรกแซง” (non-interference) อินโดนีเซียเคยเปิดรับความช่วยเหลือจากนานาชาติในกรณี Aceh Monitoring Mission (2005) และ East Timor (1999) ขณะที่มาเลเซียเสนอแนวทางใหม่หลายครั้ง เช่น Constructive Nonintervention (1997), ASEAN Peacekeeping Force (2015) และ Principle of Non-Indifference (2023)
หลัก non-interference ในบริบทอาเซียนตามความจริงแล้ว ไม่ใช่ข้อห้ามตายตัว หากแต่เป็น “มายาคติ” (myths) ที่มักถูกใช้เพื่อปกป้องผลประโยชน์ของชนชั้นนำ มากกว่าจะปกป้องอธิปไตยของประชาชน และที่น่ากังวลมากที่สุดในตอนนี้คือ ประเทศที่ถูกแทรกแซงอย่างเปิดเผยมากที่สุดในวันนี้ (และตลอดระยะเวลาปัญหาการเมือง 2 ทศวรรษ) คือไทยเอง—จากฮุนเซน
อ้างอิง:
Jones, Lee. ASEAN, Sovereignty and Intervention in Southeast Asia. Palgrave Macmillan (UK), 2012.
Aizawa, Nobuhiro. “Beyond the Non-Interference Dilemma: The Indonesian Initiative on ASEAN Charter, Nargis Crisis and Regionalism.” Contemporary Southeast Asia, vol. 34, no. 2, 2012, pp. 217–244. DOI:10.1355/cs34-2d.


https://www.facebook.com/fuadi.pitsuwan/posts/10105367733061725