หลายที่ในโลก ผู้หญิงเป็นประวัติศาสตร์ที่ถูกลืม แต่ที่อินเดียไม่ "กัสตูร์บา"(Kasturba)ภรรยาของท่านมหาตมคานธี ยังมีพื้นที่ในประวัติศาสตร์ของชาติในรูปต่างๆไม่ว่าจะเป็นอนุสรณ์หรือแม้แต่ชื่อถนน ท่านคานธีกล่าวว่าท่านเรียนรู้เรื่องอหิงสธรรมจากภรรยาของท่าน นอกจากนี้กัสตูร์บายังร่วมทุกข์ร่วมสุขกับสามี จนต้องติดคุกกับสามี และสิ้นใจในคุกนั่นเอง ในคติพราหมณ์เชื่อในเรื่อง"ศักติ"ซึ่งคล้ายหยินหยางของจีน กล่าวคือบุรุษยากจะสำเร็จได้หากขาดแรงหนุนจากสตรี ทางมหายานของเราก็เปรียบเปรยบุรุษคือเมตตา สตรีคือปัญญา การจะเข้าถึงพุทธภาวะได้ต้องมีทั้งปัญญาและเมตตา ยิ่งตอนนี้สตรีกำลังมาแรง สหรัฐอเมริกาอาจได้ประธานาธิบดีเป็นสตรี ใกล้บ้านเราที่พม่า สตรีก็มาแรง ไม่ค้องถามนะครับว่าแล้วไทยล่ะสตรีหรือบุรุษจะมาแรง ไม่รู้ครับ รู้แต่ว่าที่อินเดียเขาให้เกียรติสตรีอย่างท่าน"กัสตูร์บา"ครับ
Somrit Luechai
