วันพุธ, พฤศจิกายน 19, 2568

คำคม กุหลาบ สายประดิษฐ์


สำนักพิมพ์สมมติ
Yesterday
·
❝คนเรานั้นนับถือกันที่สติปัญญาและน้ำใสใจคอต่างหาก ไม่ใช่นับถือกันที่ความเป็นเทวดา❞
— กุหลาบ สายประดิษฐ์

คำกล่าวของ กุหลาบ สายประดิษฐ์ นี้อยู่ในเล่ม ‘การเปลี่ยนแปลงโลกทัศน์ของชนชั้นผู้นำไทยตั้งแต่รัชกาลที่ 4 ถึงพุทธศักราช 2475’ ซึ่ง อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์ ผู้เขียนได้ยกเป็นตัวอย่างในเรื่อง ‘หลักชาติวุฒิ’ นำบางส่วนจากในเล่มมาให้อ่านกันยาว ยาว...

หลักชาติวุฒิที่ถูกยึดถือทางด้านความสัมพันธ์ทางสังคมนั้น ได้ก่อหวอดความไม่พอใจให้แก่ ‘สามัญชน’ ที่มีสำนึกทางประวัติศาสตร์ อันมีรากฐานที่เกิดมาจากความสำนึกในศักยภาพของมนุษย์ในฐานะปัจเจกชน กล่าวคือ หลักชาติวุฒิที่นอกจากกำหนดหน้าที่ของคนมาตั้งแต่กำเนิดแล้ว ยังกำหนดและย้ำถึงความแตกต่างทางชนชั้นที่ขึ้นอยู่กับกำเนิดเช่นกัน ทำให้ ‘สามัญชน’ กลุ่มนี้มีความรู้สึกไม่พอใจอย่างยิ่ง ดังปรากฏคำกล่าวที่ว่า

❝คนเราทุกคนต่างมีสมองด้วยกันทั้งสิ้น จะเป็นคนใช้หรือเป็นเทวดา ก็มีสิทธิออกความคิดเห็นได้เท่ากัน ใครจะยกตัวเองว่าวิเศษกว่าใครนั้นไม่ได้ การถือยศศักดิและถือตระกูลรุณชาติเดี๋ยวนี้เป็นของพ้นสมัยเสียแล้ว...คนเรานั้นนับถือกันที่สติปัญญาและน้ำใสใจคอต่างหาก ไม่ใช่นับถือกันที่ความเป็นเทวดา❞
— กุหลาบ สายประดิษฐ์ | มารมนุษย์

อย่างไรก็ตาม ข้อกีดขวางของสามัญชนอันเนื่องจากหลักชาติวุฒิด้านที่กล่าวมานี้ ยังมีความสำคัญน้อยกว่าข้อกีดขวางอันเนื่องจากมาจากหลักชาติวุฒิอีกด้านหนึ่ง ซึ่งสามัญชนยิ่งยากที่จะยอมรับได้เพราะเป็นข้อกีดขวางต่อการที่สามัญชนจะกระทำการตามสำนึกทางประวัติศาสตร์ของตน และเป็นปัญหาที่กระทบต่อความรู้สึกนึกคิดของสามัญชนเหล่านี้อย่างมากด้วย

กล่าวคือ เมื่อชนชั้นนำยึดหลักชาติวุฒิทั้งในระบบราชการและในความสัมพันธ์ทางสังคม ย่อมเป็นการกีดขวางต่อการที่ ‘สามัญชน’ ผู้สำนึกในศักยภาพของตน จะมีโอกาสกระทำการต่างๆ เพื่อให้ตนเองและชาติบ้านเมืองดำเนินไปสู่ความก้าวหน้าตามสำนึกทางประวัติศาสตร์ที่มีอยู่ ดังที่สะท้อนออกมาในคำกล่าวแสดงความรู้สึกของ ‘สามัญชน’ คนหนึ่งว่า

❝ในเบื้องต้นทีเดียว เกิดความรู้สึกว่า ราชการบ้านเมืองในเวลานั้นดูพวกข้าราชการชั้นผู้ใหญ่และพวกเจ้านายทำตามอำเภอใจ ไม่ใคร่เอาใจใส่ความเห็นผู้น้อย ซึ่งแม้จะมีเหตุผลควรเชื่อก็ตาม พวกผู้ใหญ่มักจะถือเสียว่า ความเห็นของผู้น้อยนั้นจะดีหรือไม่ดี ไม่สำคัญ หากอยู่ที่ว่าถูกใจหรือไม่ เมื่อเช่นนี้ พวกผู้น้อยซึ่งอาจมีสติปัญญาดีๆ ก็เกิดความท้อถอย ไม่อยากแสดงความคิดเห็น ทั้งที่เชื่อแน่ว่า อาจมีประโยชน์ต่อบ้านเมือง และเมื่อการบริหารราชการบ้านเมืองดำเนินไปตามความเห็นของผู้ใหญ่ไม่กี่คน ซึ่งถ้าท่านเหล่านั้นมีความคิดเห็นอย่างเก่าๆ และแคบๆ ด้วยแล้ว ก็อาจชักนำให้บ้านเมืองไปสู่ความเสื่อมและล่มจมได้ง่าย❞
— กุหลาบ สายประดิษฐ์, เบื้องหลังการปฏิวัติ, พิมพ์ครั้งที่ 3 (กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์บูรพาแดง, 2518), หน้า 100 - 101.

ความไม่พอใจในหลักชาติวุฒิที่กล่าวมา เมื่อประกอบเข้ากับการที่องค์อธิปัตย์แห่งรัฐสมบูรณาญาสิทธิราชย์ปฏิเสธที่จะฟังเสียงหรือยอมรับเสียงของ ‘สามัญชน’ ในการมีส่วน ‘กำหนด’ วิถีแห่งประวัติศาสตร์ให้ก้าวหน้า ทำให้ ‘สามัญชน’ กลุ่มหนึ่งเริ่มมีความสำนึกที่แรงกล้ามากขึ้นในการที่จะ ‘กระทำ’ ให้ชาติบ้านเมืองมีความก้าวหน้า และประการสำคัญคือ องค์อธิปัตย์เองก็ประสบปัญหาวิกฤตในความชอบธรรมด้วย

กล่าวคือ องค์อธิปัตย์เริ่มไม่สามารถพิสูจน์ให้ราษฎรรับรู้ได้แล้วว่าตนเองสามารถ ‘กระทำ’ ให้ชาติบ้านเมืองก้าวหน้า...
..,

หนังสือเล่มนี้อธิบาย 'สิ่งนามธรรม' อย่างเรื่องอำนาจ ชนชั้นนำ และการควบคุมบงการ ให้เป็นรูปธรรมอย่างเป็นระบบ ชัดเจน ต่อเนื่อง และมีหลักฐานประกอบในฐานะของนักประวัติศาสตร์ หากสนใจความเปลี่ยนแปรสำนึก จากกษัตริย์ ชนชั้นนำ ปัจเจกชน และสามัญชน ในสังคมไทย -- บอกเลยว่าห้ามพลาด --

การเปลี่ยนแปลงโลกทัศน์ของชนชั้นผู้นำไทยตั้งแต่รัชกาลที่ 4 ถึงพุทธศักราช 2475 :
ประวัติศาสตร์การเปลี่ยนแปรสำนึก จากกษัตริย์ สู่ชนชั้นนำ ถึงปัจเจกชนและสามัญ (On Thai Elite)

อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์ : เขียน
ปิยะวิทย์ เทพอำนวยสกุล : บรรณาธิการ
DESIGN | ● สมมติ STUDIO ● | จิรวัฒน์ รอดอิ่ม
ความหนา : 392 หน้า
ราคาปก : 450 บาท
ISBN : 978-616-562-036-9

สั่งซื้อออนไลน์เท่านั้น
[ไม่มีวางจำหน่ายในร้านหนังสือขนาดใหญ่!]

● สมมติ | Book Café ●
กทม. The Alphabet BookCafé BKK
เชียงใหม่ The Alphabet BookCafé CNX

สั่งซื้อออนไลน์เท่านั้น
[ไม่มีวางจำหน่ายในร้านหนังสือขนาดใหญ่!]
คลิกผ่านทางเว็บไซต์ https://www.sm-thaipublishing.com/.../35108.../on-thai-elite
ทัก inbox คลิก m.me/sm.thaipublishing
หรือ Line@ คลิก http://bit.ly/2IYW9jh (@sm.thaipublishing)

https://www.facebook.com/photo?fbid=821865183809720&set=a.159713430024902