อะไรคือพิธีกรรมที่ถูกต้องชอบธรรม? หรือถามอีกอย่างหนึ่ง อะไรคือ 'หัวใจ' ของพิธีกรรม?

Atitheb Chaiyasitdhi
12h
·
ขงจื่อเชื่อว่าสังคมมนุษย์มีรากฐานอยู่บนพิธีกรรมและดนตรี สังคมที่วุ่นวายแสดงออกผ่านพิธีกรรมและดนตรีที่ไม่ถูกต้องชอบธรรม
อะไรคือพิธีกรรมที่ถูกต้องชอบธรรม?
คำตอบคือพิธีกรรมที่ใช้แสดงออกซึ่งมนุษยธรรมในตัวเรา แล้วมนุษยธรรมคืออะไร มนุษยธรรมคือความเป็นมนุษย์ ความเป็นมนุษย์คืออะไร คือการที่เรารู้จักขยายความอ่อนไหวต่อความทุกข์ยากทรมานของคนอื่นในตัวเราจากคนที่เรารู้จักผูกพันไปยังคนที่ไกลออกไปในสังคม
'พิธีกรรม' มีอยู่เพื่อใช้แสดงออกซึ่งมนุษยธรรมที่มีอยู่ในตัวเรา เราจัดงานศพให้กับคนที่เสียชีวิตไม่ได้เอาศพใส่ถุงดำไปทิ้งในถังขยะ ไม่ใช่เพื่อต้องการสร้างความศักดิ์สิทธิ์แต่เพื่อแสดงออกซึ่งความรักผูกพันและความอาลัยที่เรามีต่อพวกเขา เราเซ่นไหว้บรรพชน ไม่ใช่เพราะบรรพชนของเราเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ แต่เพื่อแสดงความรักผูกพันและความเคารพที่เรามีต่อพวกเขา
มนุษยธรรมคือ 'หัวใจ' ของพิธีกรรม พิธีกรรมที่ไม่มีมนุษยธรรมก็เป็นแค่พิธีการที่กลวงเปล่า หากเราจัดงานศพให้ใครสักคนหนึ่ง แต่เราไม่ได้มีความรักผูกพันและความอาลัย พิธีกรรมนั้นก็เป็นแค่การกำจัดขยะทางชีวภาพที่ประณีตบรรจงกว่าปกติเท่านั้นเอง
แต่บางครั้ง 'พิธีกรรม' ก็ถูกผู้มีอำนาจและสมุนของพวกเขาช่วงชิงเพื่อเอาไปใช้ส่งเสริมอำนาจของพวกเขา บ่อยครั้งที่พวกเขาบิดเบือนพิธีกรรมหรือกระทั่งประดิษฐ์พิธีกรรมขึ้นมาโดยที่ไม่ได้มีเป้าหมายเพื่อแสดงออกซึ่งมนุษยธรรมแต่อย่างใด พิธีกรรมที่ไม่ได้มีเพื่อแสดงออกซึ่งมนุษยธรรมในตัวเราแต่มีเพื่อส่งเสริมอำนาจหรือสถานะของใครคนใดคนหนึ่งไม่ใช่ 'พิธีกรรม' แต่เป็นพิธีการที่ไม่ถูกต้องชอบธรรม
คนในสังคมที่อารยะแล้ว ไม่ควรแค่ทำสิ่งที่คนก่อนหน้าทำกันมาโดยไม่ตั้งคำถาม เพราะเราไม่ใช่คนป่าที่เพิ่งออกจากถ้ำ สังคมไทยเต็มไปด้วยพิธีการที่กลวงเปล่าและไม่ถูกต้องชอบธรรม พิธีการหลายอย่างมีอยู่เพื่อส่งเสริมเกียรติยศของคนบางพวก สังคมเช่นนี้คือสังคมของคนป่าเถื่อน
เอาเข้าจริงการที่ใครสักคนต้องติดคุกเพียงเพราะวิจารณ์ผู้มีอำนาจ ก็น่าจะเรียกได้ว่าเป็นตัวอย่างของความป่าเถื่อนในสังคมนี้ได้ดีอยู่แล้ว