ทว่ามีนักกฎหมายมหาชนคนหนึ่งชี้ว่าเป็นเช่นนั้นเพราะ ระเบียบการสืบสวนไต่สวน และวินิจฉัยชี้ขาดนั้น ‘อ่อนมาก’ ปรากฏว่าองค์ประกอบต่างๆ ของการกระทำผิด กฎหมายเกี่ยวกับเรื่องนี้เปิดช่องให้ทำได้ โดยเฉพาะระเบียบ กกต.พ.ศ. ๒๕๖๑ แก้ไข ๒๕๖๖
เกี่ยวกับคุณสมบัติผู้สมัครในกลุ่มอาชีพ ๒๐ กลุ่ม ระเบียบฯ เปิดช่องให้บุคคลใดเป็นผู้รับรองอาชีพก็ได้ “ทำให้ได้ สว.มา ไม่ตรงปก” อีกทั้งกระบวนการแนะนำตัว นอกจากผู้สมัครแนะนำตัวกันเองแล้ว ยอมให้มีบุคคลอื่น “ช่วยเหลือผู้สมัครแนะนำตัว” ได้ด้วย
ดร.ณัฐวุฒิ วงศ์เนียม ระบุว่า “วิธีการจัดทำโพย วิธีการคำนวณจำนวน สว.ไว้ล่วงหน้า...บุคคลหรือคณะบุคคล สามารถแนะนำตัวได้ ตามมาตรา ๓๖ วรรคสอง” เปิดช่องทางทุจริต “โดยใช้เทคนิคการจ้างกลุ่มพลีชีพ จ้างผู้สมัคร สว.หว่านแหแต่ละกลุ่มเป้าหมาย”
ให้สังเกต ‘กลุ่มพลีชีพ’ มีผลคะแนนเป็นศูนย์ หรือคะแนนต่ำเกินกว่ามาตรฐาน ใช้วิธีการจัดสัมมนาและใส่เสื้อสีเฉพาะหรือริตแบรนด์ กำชับหมายเลขในรูปแบบ ‘บล็อกโหวต’ แม้ว่าการจ้างสมัครเป็นกลุ่มอย่างนั้น มีความผิดตาม พรป.ว่าด้วย สว.
แต่เขาใช้วิธีเลี่ยงการจ่ายเงินค่าจ้างเป็นเงินสด เพราะยากแก่การตรวจสอบ ไม่มีหลักฐานเส้นทางเงินเดินผ่านระบบบัญชีธนาคาร “ทำให้ยากแก่การมัดเอาผิด เว้นแต่ผู้ถูกกล่าวหารายใดให้การซัดทอด” ดังที่กลุ่ม สว.สำรองผู้ฟ้องคดี มีหลักฐานบางกรณี
อีกอย่างหนึ่ง ทั้งที่ระเบียบ กกต.ว่าด้วยการแนะนำตัว พ.ศ.๒๕๖๗ ข้อ ๗ วรรคสองกำหนดว่า “การแจกเอกสารแนะนำตัวตามวรรคหนึ่ง จะกระทำในสถานที่เลือกไม่ได้” แต่ว่าต่อมาภายหลัง ศาลปกครองพิพากษา “เพิกถอนระเบียบฯ ในข้อนี้” เสีย
กรณีมีการร้องว่า มีการทำ ‘โพยฮั้ว’ ไว้ล่วงหน้า แล้วนำเข้าไปในสถานที่เลือก ก็ไม่สามารถเอาผิดได้ เพราะระเบียบเดิมถูกเพิกถอนไปเสียแล้ว มิหนำซ้ำการสั่งหยุดปฏิบัติหน้าที่ของ สว. กกต.ทำเองไม่ได้ ต้องใช้กลไกของศาลฎีกาแผนกคดีอาญานักการเมือง
ท้ายสุดพอมาถึงขั้นวินิจฉัยชี้ขาด กระบวนการ กกต.ต้องใช้เสียงข้างมาก ลงมติเป็นหนังสือลายลักษณ์อักษร ตามแบบฟอร์มที่ กกต.กำหนด กรณีนี้ “หากขั้วอำนาจ ‘สีน้ำเงิน’ รวบรวมเสียง กกต.จำนวนเกินกึ่งหนึ่ง (มากกว่า ๔ เสียงจาก ๗ เสียง)” ได้
อาจมีผลไปถึงการ ‘ยกคำร้อง’ ดังกรณีผู้สมัคร สว.ระดับอำเภอ อำนาจเจริญ ๒๐๖ คน หลุดคดีหมดเรียบ